Roxane van Iperen over haar nieuwe boek Dat beloof ik

Roxane van Iperen ken je als jurist, als spreker, als schrijver van onder andere 't Hooge Nest en als krachtige stem in het publieke debat. Net uit is haar nieuwe boek Dat beloof ik.

De twaalfjarige M. groeit op in twee werelden. Thuis is er chaos en geweld, op school past ze zich geruisloos aan. Haar ouders zijn continu op de vlucht – voor de buitenwereld, elkaar, hun eigen demonen – en sleuren M. mee, van dorp naar dorp, van school naar school.

Ze zoekt haar heil in de natuur en bij andere buitenstaanders – de bewoners van een vakantiepark, de reizigers in een woonwagenkamp, een groep kunstenaars in het bos. Maar nergens krijgt ze de kans om wortel te schieten, of, belangrijker nog: om met iemand een gedeeld verleden op te bouwen.

Voor iedereen is ze slechts een voorbijganger. En als er niemand getuige is van je leven, besta je dan wel? Dat beloof ik is het verhaal van een meisje dat alles in haar jonge leven moet bevechten om overeind te blijven. En uiteindelijk voor een onmogelijke keuze komt te staan.

Persoonlijke thema's

Van Iperen noemt het haar 'oerboek'. Het is geen autobiografie, maar wel grotendeels gebaseerd op haar eigen ervaringen. "Het was pas tijdens het schrijven van dit boek dat ik me begon te realiseren dat alle thema’s waar het in mijn vorige boeken om draait eigenlijk ook gaan over wie ík ben," zegt ze in de Volkskrant.

"Daderschap, slachtofferschap, de zwijgende omstander, het medeplichtig zijn aan je eigen onderdrukking – het zit in ’t Hooge Nest, in De Genocidefax, in de 4 mei-lezing die ik heb gehouden. Jáááren op gestudeerd om maar te snappen hoe al die conflicten in elkaar zitten, en toch waren het anderen die me erop moesten wijzen dat ik me daar niet voor niets zo obsessief mee bezig hou."

Grijs gebied 

Ze legt uit dat mensen over onderdrukkingssituaties geneigd zijn zwart-wit te denken, in slachtoffers en daders, maar dat daar volgens haar een grijs gebied tussen ligt: "Een kind zal altijd denken dat het schuld draagt. Daarbij moet je in zo’n chaotische, onveilige situatie ook heel veel ‘foute’ dingen doen. Dus gebruikt M. zelf ook geweld, ze liegt en bedriegt, manipuleert en jat, laat mensen vallen op cruciale momenten.

Er bestaat niet zoiets als simpel slachtofferschap. Ja, bij een auto-ongeluk misschien, maar niet in dit soort gezinnen. Je leeft in een ‘grey zone’, daar gaat dit hele boek eigenlijk over. Niemand is honderd procent dader, niemand is honderd procent slachtoffer, en niemand komt schoon uit de strijd.

Dat is ook wat we kennen uit de oorlog, waarom mensen zwijgen als ze terugkomen. Omdat ze denken: jij wilt niet weten wat ik heb gedaan. Uiteindelijk doe je wat nodig is om te overleven. En als dat betekent meegaan in een heleboel dingen die niet oké zijn, dan doe je dat."

.

Roxane van Iperen's nieuwe boek Dat beloof ik kun je hier bestellen. 

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in