Gelukkig zijn is nog best hard werken

Word je eigen Chief Happiness Officer!

We doen hard ons best om gelukkig te zijn. Maar doen we dat wel op de juiste manier? In de week van het werkgeluk vragen wij ons af: hoe zorg je dat je écht gelukkig bent?

Je kunt geen krant of tijdschrift openslaan of je komt een artikel tegen over geluk, en ook het aantal boeken en wetenschappelijke onderzoeken omtrent onze persoonlijke zoektocht ernaar heeft een grote vlucht genomen. Er zijn zelfs bedrijven met een Chief Happiness Officer in dienst die waakt over het werkgeluk.

NOUVEAU EN INTERMEDIAIR DRAGEN POWERVROUWEN EEN WARM HART TOE EN WERKEN REGELMATIG SAMEN. DIT ARTIKEL VERSCHEEN EERDER OP INTERMEDIAIR

Tegelijkertijd lijkt niks zo vluchtig als dat gevoel zelf, waar we bovendien maar moeilijk de vinger op kunnen leggen. Valt het eigenlijk wel af te dwingen? Nee, zegt psycholoog Anne de Jong. Ze heeft meer dan 25 jaar ervaring met het coachen van mensen en is tevens oprichter van coach-opleidingsinstituut NONONS. Uit de vele duizenden gesprekken die ze heeft gevoerd, is haar duidelijk geworden dat de meeste mensen geluk associëren met het ervaren van een geluksgevoel. Daar is op zich niks mis mee, ware het niet dat zulke momenten schaars zijn en bovendien lastig zelf te realiseren. Zulke bijzondere momentjes overkomen je meestal, dikwijls wanneer je het niet verwacht.

‘Mensen zijn vaak te veel gefocust op het ervaren van een geluksgevoel’, legt De Jong uit, ‘maar dan kom je al heel snel terecht bij kortetermijngenot. Al duurt het effect maar even, het voelt heerlijk om even duizend euro uit te geven aan onlineshoppen, of om een paar wijntjes achterover te tikken of iets anders leuks te doen.’ De keerzijde daarvan is echter dat dit kortetermijngedrag op de lange termijn juist averechts werkt, vervolgt ze. Wilde je niet sparen voor die mooie verre reis? Wilde je niet lekkerder in je vel zitten en gezonder leven?

Wat geeft je, ook op de lange termijn, een goed gevoel?

Geluk is wat de psycholoog betreft niet een gelukkig gevoel nastreven, maar iedere dag opnieuw keuzes maken die in lijn liggen met de waarden die je belangrijk vindt. Wat vind je echt belangrijk? Wat geeft je, ook op de lange termijn, een goed gevoel? De Jong lacht: ‘Ik leef met pubers in huis, en soms word je daar op de korte termijn niet heel gelukkig van. Maar uiteindelijk wil ik hen een stabiel thuis kunnen bieden en goed contact met ze houden, dat is waar ik uiteindelijk veel tevredener over ben dan als ik steeds boos op ze zou worden in plaats van proberen een goed gesprek te voeren – al is dat echt niet altijd makkelijk.’

Onze obsessie met geluk is natuurlijk niets nieuws. De Oude Grieken vroegen zich 2500 jaar geleden al af wat het allerhoogste is wat we kunnen bereiken. Simpel gezegd kwamen zij tot twee soorten geluk: hedonisch en eudaimonisch geluk. De eerste staat voor positieve gevoelens in het moment, de tweede heeft meer te maken met zingeving en betekenis. Die gaat eigenlijk meer over goed dóén dan goed vóélen, en daar weer tevreden over zijn. Het zou ons eigen geluk goed doen als we deze twee beter combineerden, vertelt Marijke Schotanus-Dijkstra. Zij is assistent-professor aan de Universiteit Twente en doet onderzoek naar duurzaam geluk. Hierover schreef ze vorig jaar het boek Durf te floreren.

Schotanus-Dijkstra ontdekte dat 78 procent van de Nederlanders gelukkig is, en dat Nederland daarmee tot de top 5 van de gelukkigste landen ter wereld behoort. Niet slecht. Tegelijkertijd gaf slechts 37 procent aan ook het gevoel te hebben een betekenisvol leven te leiden: de tweede component die zorgt voor een duurzame vorm van geluk.

Als geluk een doel op zich wordt, gaat het je in de weg zitten

Voor de wetenschappelijk onderzoeker is dat een teken dat we te veel dat geluksgevoel in het moment najagen. ‘Als geluk een doel op zich wordt, gaat het je in de weg zitten. Dan ga je meer en meer merken dat dingen niet altijd gaan zoals je wil: een vervelende mail, een zeurende collega, een project dat niet lekker loopt. Als je focus zo sterk op geluk ligt, kun je negatieve ervaringen moeilijker van je af zetten en beïnvloeden ze al snel je dag. Terwijl: die horen simpelweg ook bij het leven. Je hebt lang niet alles zelf in de hand, maar als je te veel bezig bent met gelukkig willen worden, krijg je het idee dat geluk maakbaar is. Bovendien is een onderwerp als geluk veel te diffuus en complex om te kunnen voorspellen hoe het in z’n werk gaat.’

Wat je wel in de hand hebt, vervolgt ze: bepalen wat voor werk je bijvoorbeeld doet en hoeveel uur, en hoe financieel haalbaar het is om voldoende vrijheid te hebben om de andere dingen te doen die je leuk en belangrijk vindt.

Overigens hebben we die (te) sterke focus ook te danken aan de consumptiemaatschappij waarin we leven, waar reclames en influencers aantonen dat geluk wel degelijk hand in hand gaat met impulsieve korte-ermijn-acties zoals het aanschaffen van weer iets moois en nieuws – en niet met je verstandig gedragen op basis van je eigen levenswaarden. ‘Bedenk bijvoorbeeld voor je tot een dure aanschaf overgaat in hoeverre deze echt gaat bijdragen aan minimaal twee van jouw persoonlijke waarden en doelen.’

Sociale relaties vormen een van de belangrijkste factoren van geluk

En dan nog wat: je kunt je op de meest idyllische plek op de wereld bevinden, in een prachtig huis met alle spullen die je hartje begeert, maar als je daar zit met een mokkende partner dan valt er weinig te genieten. Uit onderzoek blijkt dat onze sociale relaties een van de belangrijkste factoren van geluk zijn, vertelt psycholoog Anne de Jong. ‘Van de relatie met je liefdespartner tot de nieuwe vrouw van je ex, je leidinggevende en de buurman: hoe dat contact verloopt bepaalt in grote mate hoe je je voelt op een dag.’ Gek genoeg lijken we ons daar nauwelijks van bewust te zijn, merkt ze, en laten we ons leiden door reflexmatige reacties zoals je ergeren, gaan mopperen, iemand de silent treatment geven of juist te pleasen – en die aanpak zorgt zelden voor de gelukkigste uitkomst.

Mensen moeten meer leren verdragen om op langere termijn gelukkiger te zijn

Onlangs verscheen daarover haar boek De geluksroute: In 5 stappen naar minder gedoe en meer geluk met de mensen om je heen, waarin ze leert hoe je die reflexen kunt temmen door continu voor ‘de geluksroute’ te kiezen, zoals ze het noemt. Eigenlijk is het heel simpel, aldus De Jong: gelukkig worden is nou eenmaal niet alleen maar leuk. ‘Mensen moeten meer leren verdragen om op langere termijn gelukkiger te zijn. Dat gaat over waarden als je lijf en je relatie en de mensen om je heen, tot bijvoorbeeld het opbouwen van een bedrijf. Geluk is niet het nastreven van een kortstondig gevoel, maar het leven naar waarden die je belangrijk vindt en daar op lange termijn de vruchten van plukken.’

Foto (c) iStock

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in