Susan Smit: 'Ik heb het altijd maar normaal gevonden dat ik onderschat werd en werd aangesproken op mijn uiterlijk'

Waarom móést dit boek geschreven worden? ‘Ik vind dat er op een ongezonde manier wordt gekeken naar ouder worden en wilde daar iets tegenover stellen. Er wordt teveel de nadruk gelegd op uiterlijk, dat het zogenaamde ‘uiterlijk verval’ iets met je waarde doet. Heel ergerlijk, je bent toch geen pak melk dat kan bederven? Het idee is ontstaan dat je leven houden zoals het is en je uiterlijk houden zoals het was het hoogst haalbare is. Dan ga je voorbij aan de transformatie die je juist ergens ánders naartoe wil leiden. Ik ben vijftig en de levensfase waarin ik nu zit, heeft veel te bieden. Vreugde, vuur, verdieping, vervulling. De tweede helft van je leven is geen boek over de overgang, maar over dat waarnaar je overgaat. Niet over fris en fruitig zijn, maar over oogsten.’

'Dit moet anders'

‘Je ziet er goed uit voor je leeftijd.’ Compliment of rotopmerking? ‘Dat ‘voor je leeftijd’ mag van mij weg; elke leeftijd heeft zijn eigen schoonheid. Maar een veel ergere zin: ‘Je bent nog wel jong van geest.’ Dat is helemaal niet het streven! Ik koester mijn doorleefde en beproefde levenslessen. Jong van geest is een naïever en meer onbeschreven blad en ik heb veel meer te bieden dan dat, thank you very much.’

Wat is voor veel vrouwen een valkuil? ‘Beleefdheid. We hebben als vrouwen geleerd om vooral geen ongemakkelijke situaties te veroorzaken, om aardig te blijven, ons eigen gevoel en onze eigen mening niet voorop te stellen. In de tweede helft van je leven worden de niveaus van je oestrogeen en andere nice lady hormones minder. Aangeleerd gedrag en ‘zorghormonen’ krijgen minder vat op je. Daarvoor in de plaats komt iets eigenzinnigers. In vroeger tijden werd tegen oudere vrouwen opgekeken, werden ze geraadpleegd, waren zij degenen die met de vuist op tafel sloegen: ‘Dit moet anders.’ Wij zijn deze positie verloren en dat is zonde. Want juist als je ouder bent, heb je meer tijd om jezelf bezig te houden met de maatschappij, met wat er wel en niet deugt. Ook is er meer tijd voor de binnenwereld: hoe wil ik mijn leven leiden en welke invloed wil ik hebben op de wereld?’

Bekijk ook

Loretta Schrijver bang om opgelicht te worden: 'Ik vertrouw u niet' | Nouveau

Loretta Schrijver doet haar naam eer aan en schrijft maandelijks een column voor Nouveau. Deze maand: hoe weet je of je iemand kunt vertrouwen?

Seksisme

Wat heb je zelf geleerd? ‘Kwaad worden, niet overal maar begrip voor hebben. Neem seksisme. Ik heb het altijd maar normaal gevonden dat ik onderschat werd en werd aangesproken op mijn uiterlijk. Ik vind dat zo langzamerhand wel welletjes. Ik ontdekte bij mezelf boosheid. Helaas zit er een stigma op de boze vrouw. De boze man is geen probleem, maar een vrouw die zich uitspreekt is meteen een kenau, een Gerda, een Karen. En dat is nergens voor nodig. Woede is een brandende kracht om in actie te komen, het helpt je om je plooibaarheid en de behoefte om aardig gevonden te worden te overstijgen.’

Vanaf welke leeftijd zat jij lekker in je vel? ‘Als je kleine kinderen hebt, raak je even wat verder van jezelf verwijderd. Als alleenstaande moeder helemaal – toen de vader van mijn kinderen wegging, was mijn dochter vier en mijn zoon één. Het moederschap heeft me veel gegeven, maar ook aandacht bij mijn eigen binnenwereld weggehaald. Pas de laatste paar jaren ben ik meer mezelf, zit ik lekker in mijn vel. Ik heb geleerd om met meer mededogen naar mezelf te kijken. En te grinniken om de kinderachtige dingen waar ik mee zit. Je hoeft niet de béste versie van jezelf te worden, maar de échtste versie. Je ware vorm aannemen is het grootste goed van die tweede helft.’

Valkuilen

Wat zijn de liefdesvalkuilen voor vrouwen? ‘Zijn liefde proberen te winnen. Liefde zoeken op de verkeerde plekken. Geen risico durven nemen. De ander willen redden – het Florence Nightingalesyndroom. Je verliezen in romantische waanbeelden: iemand romantiseren tot iets wat hij helemaal niet is. Op je tenen lopen en denken dat je liefde kunt verdienen als je maar je stinkende best doet. Langzaam kopje-onder gaan in een giftige relatie. Geen enkele van die valkuilen is mij vreemd. Ik ben nu alleen en dat is ook weleens gezond; ik ben in mijn volwassen leven pas één keer eerder single geweest en dat was een jaartje. Het voelt niet aan als wachttijd. Ik ben met volle tevredenheid alleen.’

Wat wil je anders voor je dochter? ‘Dat jonge vrouwen zich niet kleiner maken dan ze zijn, maar zich oprichten tot hun volle lengte. Zichzelf uitspreken, hun mening geven. En lief voor zichzelf zijn. Mijn generatie is zo perfectionistisch. De lat heeft heel lang heel hoog gelegen. Alles goed willen doen, op het werk, in je relatie, in je gezin, in vriendschappen. Gelukkig zie ik bij de nieuwe generatie al goede dingen. Toen mijn dochter acht was, vroeg ze: ‘Waarom is het meisje en jongen en niet meisje en jongetje?’ Kijk, dat is al een begin. Ik zie het positief in. De nieuwe generatie vrouwen zal al op jongere leeftijd meer ruimte in durven te nemen.’

Misschien ook voor jou:

Schrijfster Susan Smit deelt verdrietig nieuws: 'Onze relatie is ten einde gekomen' | Nouveau