Het is niet raar te rouwen om het afgelopen jaar

De gevoelens toelaten is het  begin van je beter voelen. 

Een geliefde, werk, de vrijheid om mensen te ontmoeten en te gaan en staan waar je wilt – iedereen heeft het afgelopen jaar wel iets verloren. En daarom zijn we – al lijkt het er op het eerste gezicht misschien niet op – allemaal een beetje in de rouw.

Dat uit zich in vermoeidheid, kortere lontjes, meer emoties en minder slapen. Maar soms ook in nergens meer zin in hebben en je maar met moeite kunnen zetten tot al die dingen die goed voor je zijn: een stukje wandelen of fietsen, gezond eten, op tijd naar bed gaan.   

Rouw is een manier om om te gaan met verlies in het algemeen

Rouw wordt meestal gezien als het proces na het overlijden van een dierbare, maar het is een breder begrip. Je kunt ook rouwen om een relatie die op de klippen is gelopen of om het verliezen van een baan of een goede gezondheid. Het is vooral een manier om om te gaan met verlies in het algemeen.

En met verlies hebben we allemaal te maken gehad, het afgelopen jaar. Verlies van onbevangenheid, van sociale contacten, van zekerheid en van perspectief. Ook wel een beetje verlies van vertrouwen in de wetenschap en de overheid, misschien. En soms gewoon heel basic het gemis van je beste vriendin of je moeder niet meer kunnen knuffelen.

'Dat mensen zich nu uitgeblust of verdrietig voelen, is dus een normale reactie op een abnormale situatie'

"Rouw na verlies is een normale beleving, ook al is die moeilijk of pijnlijk”, zegt klinisch psycholoog en rouwexpert Manu Keirse in De Morgen. "Het is een misvatting te denken dat rouw alleen een persoonlijke beleving is van mensen bij wie een dierbare is overleden. Op een bepaald moment waren wereldwijd meer dan 2,6 miljard mensen in lockdown. De samenleving heeft een gevoel van veiligheid, van normaal leven verloren. Dat mensen zich nu uitgeblust of verdrietig voelen, is dus een normale reactie op de abnormale omstandigheden waarin we gedwongen worden."

Hoe gaan we met dat gevoel om? "Het is belangrijk dat we deze verliesgevoelens ook echt als een verlies benoemen," zegt Keirse. "Zég dat je het mist om te werken. Zeg dat je het lastig vindt dat je je broer in het buitenland al een jaar niet hebt gezien. Zeg dat je het gevoel hebt dat je laatste schooljaar je is afgenomen."

'We mogen die gevoelens niet wegwimpelen'

De pijn en de rollercoaster van emoties die door je heen razen onder woorden brengen, helpt bij de verwerking ervan, hoe banaal je ‘verlies’ ook kan lijken, weet Keirse. "We mogen die gevoelens niet wegwimpelen, niet voor onszelf, maar ook niet omdat je anderen niet ongemakkelijk wilt maken. Elk rouwproces start met erkenning: de erkenning van die pijn door jezelf, maar ook door je omgeving."

En hoe voorkom je nou dat je niet alleen maar op het verlies gericht bent? De kunst is de eerder genoemde negatieve gevoelens toe te staan: ze zijn er, je voelt ze, ze zijn terecht. Maar tegelijk is het zaak om ook te kijken naar dingen die je wel naar je hand kunt zetten: wat je eet, wat je doet, hoe je voor jezelf zorgt, welke flow je gedachten nemen en hoe afleiding ze een duwtje in een andere richting kunnen geven.

Dit is misschien wel de moeilijkste fase van de coronacrisis

Besef daarnaast dat dit misschien wel de moeilijkste fase van de coronacrisis is: het duurt lang, het vaccineren schiet niet op, het perspectief wordt steeds maar doorgeschoven. Alsof we voor de finish – covid-19 beheersbaar maken, zodat de samenleving weer open kan – opeens toch nog een bergje op moeten. Dat vraagt om even diep ademhalen en doorbikkelen, op een moment dat iedereen het spuugzat is. Het is heel normaal om daar geen vrolijke gevoelens bij te hebben.

Maar: hou moed. Elke prik is er een. Winkelen op afspraak is onhandig, maar beter dan niets. Er liggen hogedrukgebieden met mooi weer voor de deur en daar houdt het virus niet van. Alle scenario's wijzen erop dat eind mei, begin juni alle kwetsbare groepen zijn ingeënt, voor zover mensen dat willen. En dan kan er veel meer. En wanneer - niet als, maar wanneer – de situatie zich normaliseert, kan de balans worden opgemaakt en hersteld. Ook daar zijn deskundigen het over eens: rouwen gaat over leven én overleven.

Manu Keirse schreef een extra hoofdstuk bij zijn boek over verlies en dat kun je gratis downloaden Helpen bij verdriet en verlies in tijden van corona (2020)

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in