Annemarie Paol (53): ‘Ik begrijp mijn vader nu’

Tweede-generatie oorlogsslachtoffer gaat aan de slag met zichzelf.

Na een dramatische periode verlaat Annemarie Paol (53) de echtelijke villa. Tijdens de moeizame reis die volgt, blijkt ze niet om het oorlogsverleden van haar vader heen te kunnen.



In haar huurhuis komt ze maar moeilijk tot rust. De emoties gieren door haar lijf, ze voelt dat ze iets moet doen om te ontladen. Ze zoekt hulp bij een therapeut die is gespecialiseerd in EMDR (eye movement desensitization and reprocessing). Al bij de eerste sessie gebeurt er iets aparts.

In haar onlangs verschenen boek Buigen als bamboe schrijft Paol: ‘Ik wil aandacht geven aan een beeld rondom het overspel, maar er poppen zomaar lades open met beelden en herinneringen aan dingen uit mijn jeugd, maar ook uit de oorlog.’ De therapeut verwijst haar naar een behandelcentrum voor oorlogsveteranen en tweede-generatieoorlogsslachtoffers, Centrum’45. ‘De aandacht lijkt echt naar mijzelf te moeten, naar alles wat diep in mij speelt.’



In Centrum’45 ontstond de wens om een boek te schrijven. Waar kwam die uit voort? 

‘Ik heb het boek pas zeven jaar later geschreven, en dan vooral als coach. Ik had voor die therapie al opleidingen afgerond tot holistisch en lichaamsgericht coach. Vooral die laatste sloot goed aan bij mijn verleden als danseres. Ik zocht naar een vorm om mens en maatschappij iets te geven. Daarbij geniet ik enorm van schrijven als vorm van expressie.’

Kun je kort vertellen waar Buigen als bamboe over gaat?

‘Het is een mix van autobiografie, roman en zelfhulpboek. Over een reis van gebrek aan eigenwaarde en zelfliefde naar een gezonde relatie met jezelf. Mijn eigen ervaringen worden afgewisseld met brieven van mezelf aan mijn jongere ik en reflectievragen aan de lezer.’

Bij het beschrijven van je pad stel je je erg kwetsbaar op. Je bent bloedeerlijk over jezelf, maar ook open over het overspel van je ex Rick Engelkes. Hoe vond hij het om het te lezen?

‘Dat hoofdstuk beschrijft vooral mijn eigen gedrag, afhankelijkheid en onkunde in ons huwelijk en daar was een setting voor nodig. Samen met mijn redactrice heb ik die passages extra getoetst op belang en noodzaak. Rick heeft er niet veel over gezegd. Dat hoofdstuk speelde ook al tien jaar terug, hè. Ik denk dat hij die scènes snel doorbladerde, dat ze wellicht confronterend zijn. Ik denk ook dat hij begrijpt waarom ze erin kwamen. Er is in elk geval niets in negatieve zin veranderd tussen ons.’

Je moeder is in 2019 overleden. Wat zou zij over het boek hebben gezegd?

‘Waarschijnlijk iets als: “Och kind, moet nou iedereen dat weten?” Maar ze zou het ook dapper vinden. Het is mooi te zien dat je dochter op een gezonde manier dienstbaar is, zeker nadat je haar ook op een óngezonde manier dienstbaar zag zijn.’

Het oorlogstrauma van je Indische vader, hij was KNIL-militair, heeft sterk doorgewerkt in jouw leven. Ook het verdriet om zijn vroegtijdige overlijden heeft je getekend. Hoe kijk je nu naar hem?

‘Ik begrijp hem nu. Helaas kan ik hem dat niet meer laten blijken. Tegelijk geloof ik dat het emotionele werk dat ik deed met terugwerkende kracht ook helend voor hem en onze relatie is.

De relatie met overleden ouders kan zich ook postuum herstellen. Er is nu gelukkig vooral liefde.’

Annemarie Paol, Buigen als bamboe, Paolpublishing.nl 23 euro

Dit interview heeft eerder in de printeditie van Nouveau gestaan (c) Nouveau / DPG Media 2021

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in