‘Ik leende geld aan een vriendin: binnen zes maanden was 10 jaar vriendschap stuk’

‘Vriendschap en geld gaan niet samen. Dat is een tricky combi’. Hoe vaak hoor je dat niet? Jij hebt het vast ook wel eens gehoord. Of misschien ben jij wel degene die het zegt. Ik ben meer het type dat zegt: ‘Dat valt wel mee. Je vrienden kies je zelf. Als je die kunt helpen, doe je dat, en dat gaat vanzelf goed.’ Ja, nou, niet altijd dus…

In één van de glossies die ik graag lees, was het thema laatst ‘geld en vriendschap’. Daar stond onder andere een uitgebreid verhaal van een vrouw die vertelt over de moeilijke situatie met een vriendin die ze geld had geleend en die maar geen aanstalten maakte om dit terug te betalen. Tijdens een etentje waarin de vriendin vertelt over haar nieuwe baan, en de schrijfster zich in haar hoofd afvraagt of ze het toch wel precaire onderwerp aan zal snijden, zegt haar vriendin uit zichzelf: ‘Dus nu kan ik je eindelijk terugbetalen!’ Hugs and kisses volgden en ze leefden, net zoals in de gemiddelde Hollywoodfilm, nog lang en gelukkig.

Stiekem vond ik dat een beetje jammer. Niet voor de dames in kwestie natuurlijk, maar ik hoopte te lezen over iemand bij wie het niét goed afloopt. Als de vriendin doet alsof ze gek is. Je negeert. Je ‘ontvriendt’ op Facebook. Doet alsof je niet bestaat en je dus ook niet terugbetaalt.

Lees ook: 'Zo, ik heb het gezegd: ik wil niet dat mijn ouders bij mij in huis komen wonen'

Punt is: Ik had het nooit verwacht. Niet van haar. We waren ruim tien jaar bevriend. We deelden de leuke dingen, en als er moeilijke momenten waren, wisten we elkaar te vinden en probeerden we elkaar zo goed mogelijk te helpen. Dus toen ze me een mail stuurde waarin ze me vroeg om een lening voor een toch wel aanzienlijk bedrag, heb ik daar geen moment over getwijfeld. Maar mijn Lief wel. Die vroeg: ‘Weet je zeker dat het klopt?’ Mijn enige reactie was een heel boze blik. ‘Ze is mijn vriendin!’ Dus maakte ik het geld over en sprak met haar af dat ze het zes maanden later terug zou betalen. Gewoon, zoals ze dat had beloofd.

Alleen bleek mijn ‘gewoon’ niet haar ‘gewoon’. In zes maanden tijd ging tien jaar vriendschap kapot. En als je op Facebook dan allemaal ‘wine&dine’-foto’s ziet, helpt dat niet mee. Bij mij niet tenminste, want ik merkte dat ik bij al die berichten begon te denken ‘van wiens geld doe je dat?’ Blijkbaar realiseerde zij zich dat ook want een paar dagen later had ze me ‘ontvriend’. Dus ga je verder met je leven. Heb je het er soms nog even over, hetzij met Lief, hetzij met een vriendin. Of het écht niet aan mij lag. Of ik haar die schuld dan maar kwijt moest schelden. Ik eet er immers geen boterham minder om. Maar daar gaat het me ook niet om. Het gaat om het principe. Wat niet wegneemt dat ik dan toch aan mezelf twijfel. Ben ik té principieel misschien? Is het geld dat waard? Nee, in de basis niet. Maar vertrouwen en eerlijkheid vind ik toch wel twee redelijke basisvoorwaarden voor vriendschap. Dus besloot ik er zo min mogelijk mee bezig te zijn en het te laten voor wat het was.

Tot ik laatst bij een goeie kennis ineens foto’s van een bruiloft zag. Háár bruiloft. En dat was niet bepaald de minste. Dat is dan weer het voordeel van de tegenwoordige tijd: lang leve Google en Social Media. Dus stuurde ik haar, na dik twee jaar, opnieuw een mail. Waarin ik haar feliciteerde met haar huwelijk. Én ik vroeg of ze me nu dan ook mijn geld ging terugbetalen. Lang verhaal kort: Ik denk van alles, maar zoals ik zelf ook wel eens tegen anderen zeg, zei Lief nu tegen mij: ‘Hou je doel voor ogen’. En dat is dat ik mijn geld terugkrijg. Stomweg uit principe.

Ik vind het zo erg dat dit ‘zomaar’ kan gebeuren met een vriendschap. En dat heeft niets te maken met de hoogte van het bedrag. Het komt door de oneerlijkheid. Als ze eerlijk was geweest, had ik kunnen nadenken of ik haar het geld wilde schenken, dan had ze niets terug hoeven te betalen. Maar in plaats daarvan kwam de ene leugen na de andere. Soms zie ik nog weleens iets op Facebook. Kijk ik naar haar foto en denk even aan haar. Ik check of ze elke maand betaalt. En wanneer het klaar is, doe ik het boek definitief dicht.

Maakt dit dat ik cynisch ben naar anderen? Gelukkig niet. Wat dat betreft, is vriendschap net als liefde: dat Pietje je teleurstelt, betekent niet dat Jantje dat ook doet. En het zou pas echt erg zijn als je door Pietje zou laten weerhouden om anderen te vertrouwen. Daarmee doe je iedereen tekort: je vrienden én jezelf.