Tineke Schouten: talent, twee levens en ADHD

Tineke Schouten (69) is op 30 juni te zien in Klassiekers met Kleinsma en bespreekt daar met Simone de mooiste liedjes uit de Nederlandse kleinkunstwereld.

Tijd om het leven van de Utrechtse comédienne eens te bekijken, want er is helaas meer dan die gulle lach…

Lenie uit de Takkestraat

De basis van het succes van Tineke Schouten werd al in de jaren zeventig gelegd, toen de comédienne in de huid kroop van haar welbekende typetjes Lenie uit de Takkestraat en Bep Lachebek. Haar eerste manager was John de Mol, maar die wilde zich in de jaren negentig meer op zijn tv-carrière richten. Johns rol werd vervolgens overgenomen door Kees van Liempt (70).

Kees: 'Ik had destijds goed contact met Carré-eigenaar Bob van der Linden. Maar Bob had altijd het gevoel van: 'Ja, Tineke, Tineke, Tineke… dat is leuk voor Utrecht, maar niet voor Carré.' Hij vond haar niet Carré-waardig. Tot ik hem een keer voor een voorstelling van Tineke in Amstelveen uitnodigde en hij overtuigd raakte. Tineke deed toen niet alleen Utrechtse typetjes maar ook meer algemene types en had tal van mooie liedjes aan haar repertoire toegevoegd.

Naderhand heeft ze vaak in Carré gestaan. We zijn uit elkaar gegaan omdat Tineke meer aanzien van de Volkskrant, NRC en Trouw wilde. Dat was mijn genre niet. Ik wilde het grote publiek bereiken. Dat heb ik Tineke ook gezegd: 'Blijf nou gewoon bij je eigen publiek: SBS6, RTL 4, Veronica. Je moet het niet bij de NCRV gaan zoeken.' Maar dat wilde ze niet. Ze wilde meer richting Herman van Veen, Paul van Vliet, dat genre… Toen is ze naar Joop van den Ende gegaan en zijn we in goede harmonie uit elkaar gegaan.'

Structuur in haar chaos

Bij Stage Entertainment werd Tineke aan Jacques de Cock (52) gekoppeld. Toen Tineke na vijf jaar bij Joop wegging werd er ook aan Jacques getrokken. 'Omdat Tineke en ik erg goed samengingen en zij door vijf producenten werd benaderd, kwam ik ook bij die partijen in het vizier.' 

Het is geen toeval van Tineke en Jacques vandaag de dag nog steeds intensief samenwerken. 'Ik breng graag structuur in haar chaos, dat heeft ze ook nodig. Ik weet nog goed dat we een voorstelling in Bloemendaal hadden gespeeld en een ochtend later bij elkaar zouden komen om de nieuwe voorstelling te bespreken.

Tineke zei toen: 'Toen ik thuiskwam heb ik nog wat zitten schrijven, maar dat was allemaal niets.' Ik zei: 'Laat dat eens zien dan?' Vervolgens was Tineke haar aantekeningen kwijt, wist ze niet meer waar ze dat liedje had gelaten en viste ik haar liedje letterlijk uit de prullenbak.

Dat nummer is later zonder grote aanpassingen in de voorstelling terechtgekomen. In het verleden is er adhd bij de dochter van Tineke geconstateerd. De dokter vertelde destijds: 'Ik volg u op een afstandje, maar volgens mij bezit u ook alle kenmerken van adhd.' Daar sluit ik me bij aan.'

Twee levens van Tineke

Achter Tinekes lach gaan ook zorgen en verdriet schuil. Bijna 30 jaar geleden kreeg haar man Hans een hartinfarct te verwerken en in 2019 kwam daar een hartaanval overheen, waarna hij een openhartoperatie onderging. Daarnaast heeft hij suikerziekte, waardoor hij al een tijd sukkelt met zijn gezondheid. 'Hans’ onderbeen is geamputeerd en de kans is aanwezig dat zijn andere been ook wordt aangetast', zegt Jacques.

'Hans’ gezondheid is al jarenlang een zorgenkindje en is soms heel penibel geweest. ’s Middags om 15 uur staat de chauffeur bij Tineke voor de deur en begint haar andere leven. Ik heb nooit gemerkt dat dat een enorme weerslag op haar had. We hebben een periode meegemaakt dat Hans drie weken in het ziekenhuis lag in Utrecht en Tineke in de Jaarbeurs optrad, ja dan gingen we voor én na het optreden langs het ziekenhuis om Hans te bezoeken. Hij is er altijd bovenop gekomen, hij is heel sterk. Maar hij is wel tien jaar ouder dan Tineke, hè?'

Einzelgänger

Jacques omschrijft Tineke als 'een redelijke Einzelgänger in het vak', die zonder regisseur en schrijver(s) werkt. 'Tineke doet alles zelf en begint letterlijk met een leeg vel papier. Haar eigenwijsheid heeft haar veel gebracht.' 

Iemand met wie Tineke wél nauw samenwerkt is haar toneelmeester Harry Hamelen (65), die al meer dan 30 jaar haar decorattributen vervoert, optuigt, licht en geluid verzorgt én helpt met de bliksemsnelle transformaties.

Harry: 'Als zij de ene sketch aan het doen is, zorg ik dat de kleding van de volgende sketch weer klaarligt. Dan komt zij achter de schermen bij me, sta ik klaar met alle spullen, trek haar de kleren van het lijf, doe andere kleren aan, dat moet heel snel gaan, en dan komt ze weer terug in een nieuwe outfit.'

Ook op persoonlijk vlak heeft Tineke (recent) veel voor Harry betekend. 'Mijn broer Martie is eind 50 en vanaf zijn geboorte gehandicapt. Hij is vorige week door een automobilist in zijn rolstoel op een parkeerterrein aangereden. Ik vertelde dat van de week tegen Tineke en toen schrok ze: 'Moet ik even een filmpje voor hem opnemen?'

Ik heb mijn broer dat van de week laten zien, ik verraste hem daarmee. Hij begon in eerst instantie te lachen, halverwege barstte hij in tranen uit en werd erg emotioneel. Hij had zoiets van: 'Dat doet Tineke voor mij.' Ik kreeg daar ook een brok van in mijn keel. Tineke heeft niet altijd in de gaten wat zij voor mensen betekent.'

'Verboden toegang'

Als we cabaretier Richard Groenendijk (50) spreken heeft hij Tineke net nagedaan, vertelt hij aan de telefoon. 'Ik zit onder anderen met Pia Douwes en Stanley Burleson op Ibiza voor een musicaltour die we hier doen en dat geloof je niet: we hebben het nét over haar gehad! We zaten bij een strandtentje te ouwehoeren en toen zette ik een Utrechts accent op, waarna iemand zei: 'Wat kun je dat goed, waar heb je dat geleerd?' Toen legde ik uit dat ik dat van Tineke heb geleerd.''

Als jochie werd Richard door zijn ouders meegenomen naar een voorstelling van Tineke en was hij verkocht. 'En dat vond ik zo leuk, ik was zo bezield, dat ik na afloop enkele deuren heb opengeduwd waar 'Verboden toegang' op stond en zo bij Tineke haar kleedkamer ben ingelopen. 'Mevrouw Schouten ik vond het heel leuk maar ik wil ook cabaretier worden.' Tineke zei toen: 'Als je hard blijft werken en je school afmaakt, moet dat lukken.' Ik heb vervolgens de hele nacht wakker gelegen van opwinding.'

Je las een artikel van Veronica Superguide: Jouw gids in de jungle van films, series en tv.