Terrorisme-expert Beatrice de Graaf: 'Hoop maakt dat we elkaar weer vinden'

Historicus en terrorisme-expert Beatrice de Graaf (1976), liet afgelopen jaar veelvuldig haar licht schijnen op de oorlog in Oekraïne en won twee prestigieuze prijzen. Hier kijkt ze terug op een veelbewogen jaar.

"Dit jaar stond en staat voor mij heel erg in het teken van 24 februari, de dag dat Rusland Oekraïne bin­nenviel. Een historische en heftige gebeurtenis. Het begin van een ernstige en onvoorspelbare situatie.

Het helpt mij me erin te verdiepen, goed te begrijpen wat er aan de hand is. Als je uitzoomt, verder terugkijkt in de tijd, de context waarin het gebeurt scherp hebt, kun je beter uittekenen welke richting het op kan gaan.

Hijgerig in het moment blijven hangen – wat je in de media veel ziet – voegt niets toe, dat leidt alleen maar tot meer onrust.

Poetin zet het westen onder druk om zijn Russische rijk te kunnen uitbrei­den. Het is een klassieke oorlog, die met moderne, dus hybride middelen wordt gevoerd. Met tanks, maar ook met cyberaanvallen, met trollen die wereldwijd social media bevolken, met energiechantage. Om het westen te verzwakken en te intimi­deren. Met het idee: dan zullen ze wel toegeven.

We moeten duide­lijk laten zien waar we staan. Ik sta achter Oekraïne en de Europese veiligheid. Oekraïne weggeven is geen oplossing. Dan houdt het niet op, dan zal Poetin doorgaan.

DRAMADRIEHOEK

Je goed informeren helpt als je je zorgen maakt. Het is ook belang­rijk er met je (klein)kinderen over te praten. Ik heb zelf drie jonge tieners. Kinderen en jongeren weten heus wel wat er speelt. Vergis je niet in wat ze bijvoorbeeld op TikTok voorbij zien komen.

Aan de Universiteit Utrecht maken we lesmateriaal voor dit soort acute situaties. Het is bedoeld voor kinderen en jongeren, maar volwassenen blijken er ook baat bij te hebben. Uitleg biedt houvast.

Dat mijn essay een paar weken op de eerste plaats zou staan van de lijst met bestverkochte boeken, had ik niet verwacht. Maar het houdt ons nu eenmaal bezig.

Veel media kloppen alles op om kijkers of likes te trekken. Mensen belanden zo in de dramadriehoek: ik ben slachtoffer, onze regering, die ons zou moeten redden, is slecht en niet te vertrouwen, maar gelukkig zijn er nog populistische aanklagers die ze de les lezen.

Trek jezelf uit dat beeld: we zijn niet alleen maar slachtoffer. En aan aanklagers heb je niet altijd wat. Kijk ook naar wat er wél goed is. En het is belangrijk dat we zelf óók iets doen. Duurzamer leven bijvoorbeeld: minder verbrui­ken, minder en bewuster kopen, wat meer sparen, zorgen voor een goede opleiding.

Formeel zou de Neder­landse burger zich in tijden van nood tweeënzeventig uur moeten kunnen redden zonder water, gas en stroom. Vraag je eens af: kun je dat? Wij hebben thuis net een kleine generator aangeschaft.

MOMENTEN VAN BEZINNING

Ik heb van die momenten. Dan lig ik ’s nachts uren wakker en denk ik: help. Maar piekeren helpt niet. Hoop maakt dat we elkaar weer vinden. Ik hou me vast aan de pre-politieke grondwaarden die we nodig hebben voor een evenwichtige samenleving.

Die waarden moeten we elkaar en onze kinderen in de opvoeding meegeven: vertrouwen, hoop, solidariteit, empathie en recht­vaardigheid. Eet met elkaar aan tafel, praat over wat je meemaakt en bezighoudt. Zo leer je delen, begrip hebben voor anderen, dat je op elkaar kunt rekenen.

Ik leer mijn kinderen dankbaar te zijn voor de belasting die we kunnen betalen, daar worden straten van aange­legd, scholen van gebouwd. Geef je kinderen mee dat het goed is om te investeren in de samenleving. Com­plotdenken maakt niets heel, het richt alleen maar schade aan.

Inderdaad, ik won dit jaar twee prijzen. De Comeniusprijs voor de maatschappelijke impact van mijn werk. En de Arenbergprijs, een inter­nationale wetenschapsprijs voor het beste boek over Europese geschie­denis van de afgelopen twee jaar, wereldwijd. Meepraten op tv kan iedereen wel, maar dat je vakgenoten je erkennen in je wetenschappelijke onderzoek, dat is toch het mooist.

En ik ben dit jaar naast piano ook orgel gaan spelen. Muziek is belang­rijk voor me. Fijn als ik het even gehad heb met alles. Net als uit­huilen en een glas wijn drinken bij vrienden. Of hardlopen, koken. En op zondag naar de kerk, dat is een prettig moment van bezinning. Niks spectaculairs, maar wel kostbaar.’

Dit interview stond eerder in de printeditie van Nouveau

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in