Janny van der Heijden: 'Lijnen? Nee, dank je!'

Heel Holland is gek op Janny van der Heijden (67) en dat snappen we maar al te goed. Heerlijk lang lezen over hoe je met opgewektheid een eind komt, waarom lijnen een no-go is en de liefde voor Parijs én André van Duin: ‘Ik hou zo veel van hem.’

In Grand Hotel Krasna­polsky in Amsterdam is Janny zoek. Haar auto is geparkeerd, de receptionist heeft haar echt gezien, maar ze is in geen velden of wegen te bekennen. Onderweg naar de suite waar de visagie zal plaatsvinden, stuiten we op haar en haar teckel Nhaan. Brede lach op een vroege ochtend.

We begeven ons naar de prachtige Grand Ballroom uit 1865, waar foto­graaf Roger Neve bezig is met de opstelling van taarten, taarten en nog eens taarten. En chocolade in diverse vormen. En bloemen, zo mooi dat je alles wil hebben. Ook al stamt de balzaal met krullende spiegels en gouden plafonds niet uit de tijd van Marie Antoinette, koningin van Frankrijk, er is geen passender omge­ving denkbaar voor deze shoot, waarin Janny de hoofdrol zal spelen.

'Ik heb echt weleens ergens de pest over in, maar ik ben gezegend met een opgewekt humeur'

Het is maandagochtend halftien. Op de vraag naar haar gemoedstoestand zegt ze: ‘Ik heb echt weleens ergens de pest over in, maar ik ben gezegend met een opgewekt humeur.’ De bediening komt om de bestelling op te nemen. Janny kiest koffie en brioches en memoreert: als er iemand geregeld fout geïnterpreteerd is in de loop van de geschiedenis, is het Marie Antoinette.

Zo is de (vertaalde) uitspraak ‘If they don’t have bread, let them eat cake’ zo goed als zeker niet van haar en ging het niet om cake maar brioche. Ze was overi­gens nog maar veertien toen ze trouwde met de latere koning Lodewijk XVI . Wie de biografie van Antonia Fraser leest, krijgt een ander beeld te zien dan het vaak geschetste decadente. Een aanrader.

Je schrijft een boek over de Neder­landse eetcultuur aan de hand van stillevens uit de zeventiende eeuw.

Ze trekt haar wenkbrauwen op. ‘Ik ben al vijf jaar bezig met dit boek. Tot nu toe is alleen vanuit de kunsten gekeken naar stillevens uit de Gouden Eeuw, niet vanuit onze rijke eetcultuur, want die hadden we toen. Ik dacht: waarom heeft nog nooit iemand hier­over geschreven? Nu begrijp ik het. Het is zo’n ongelooflijk uitgebreid onderwerp.

'Ik vraag me regelmatig af waarom ik dit zo nodig moest doen'

Ik vraag me regelmatig af waarom ik dit zo nodig moest doen. Maar ja, 1 juni staat nu als deadline, in het najaar komt het uit. Ik ga met foto­grafe Gemmy Woud-Binnendijk ook een aantal moderne stillevens maken, want fotograferen is na mijn deelname aan Het Perfecte Plaatje een grote liefde geworden.’

Er wordt altijd gezegd dat Neder­land geen eetcultuur heeft.

‘Onzin! Als je kijkt naar schilderijen uit de Gouden Eeuw zie je wat voor rijkdom er was. Natuurlijk vooral voor de bovenlaag, die at groenten en vlees, en kreeft. En er was bij de adel met zijn buitenplaatsen en tuinen ook een strijd om wie de eerste ananas van het jaar had. De gewone bevolking at voorna­melijk haringpap en roggebrood en dronk bier – ook de kinderen. Door armoede en industrialisatie zijn we die rijke eetcultuur in de negentiende eeuw kwijtgeraakt.’

Je wijdde een groot deel van je leven aan het schrijven van kook­boeken en recepten. Tot je in 2013 op tv kwam.

‘Ja, toen werd alles anders. Het gekke is dat ik altijd heb gezegd dat ik niet in beeld wilde.’

Waarom niet?

‘Ik werd gecast voor een televisiepro­gramma met Cas Spijkers, maar zou geen sieraden of nagellak mogen dragen en moest met pakjes en zakjes koken, iets wat ik nooit heb gedaan of gewild. Ik weigerde het en zei toen heel eigenwijs dat ik ook vond dat Cas niet met kant-en-klaar zou mogen koken. Een jaar later kwamen ze bij me terug en zeiden: ʻGa het programma maar maken zoals jij denkt dat het moet.’ʼ

Even later kwam Heel Holland Bakt en werd je alom geliefd. Eindelijk eens geen stereotype tv-presen­tatrice die jong, slank en blond is.

‘Blond wel, maar ik was al goed in de vijftig. Ik geloof dat als je een goed verhaal hebt, leeftijd niet uitmaakt. Gelukkig is die gedachte steeds meer in de tv-wereld gekomen. Ik weet nog goed dat Jan Slagter werd uitgelachen om zo’n vijfenvijftigplusomroep. Als je nu ziet wie er allemaal naartoe willen.’

De tekst gaat verder onder de foto

Je werd een rolmodel.

‘Ik hoop dat te zijn. Door tv heb ik een podium gekregen. Grote voordelen van ouder worden zijn dat je milder wordt en dingen beter kunt overzien en dat je prioriteiten anders zijn.’ Lachend: ‘Lichamelijk verval vindt niemand leuk, maar ik denk dat we best veel kunnen leren van mensen die al wat hebben meegemaakt. Buiten de glitter en glamour die bekendheid met zich meebrengt vind ik het ook heel fijn dat ik ouderen kan inspireren met voeding en kan laten zien dat ook deze leeftijd veel te bieden heeft.’

Zelfs bij de sinterklaasintocht staan rijen mensen op jou en André van Duin te wachten.

‘Ik denk dat mensen ons waarderen omdat we oprecht en authentiek met elkaar zijn. Er is niets geregisseerd.’

Superieure keuvelchemie, noemde de Volkskrant het.

‘Dat vond ik wel een leuke. In dat bootje van Denkend aan Holland zijn we als een echtpaar dat al veertig jaar bij elkaar is. Hij zegt: ‘Linksaf hier.’ Ik zeg: ‘Rechtsaf, o nee, rechtdoor.’’

Zou je met hem kunnen trouwen?

Verbaasd: ‘Eh, nou, hij is van de heren­liefde

Stel dat...

‘Het is heerlijk om deze man om me heen te hebben. Er is een soort ver­trouwdheid die heel plezierig is, mis­schien juist omdat er geen fysieke chemie is tussen ons. Lastig om te zeggen, maar ik hou heel veel van hem. Het is een groot cadeau om dit met hem te doen en ik weet dat André nooit iets onaardigs over mij zal zeggen.’

De lol spat van het scherm af.

‘We krijgen berichten van mensen die ons bedanken omdat het het enige vro­lijke is in deze tijd. En sommige mensen vertellen me dat koffiezetten echt niet moeilijk is. Haha, dat is gewoon een running gag tussen ons.’

De tekst gaat verder onder de foto

Je bent voor alleenstaande vrouwen ook een boegbeeld omdat je al lange tijd single bent. Geen Tinder voor jou?

‘Nee, neeee... Ik veroordeel niemand die het doet hoor, maar online daten is niets voor mij. Het is al helemaal niet te doen als je bekend bent. Ik vind het wel lastig dat ik elke keer moet uitleg­gen dat single zijn heel leuk is en veel voordelen heeft. Mensen denken vaak dat je alleen maar gelukkig kunt zijn als je met iemand ben.’

Omdat ze denken dat je als single eenzaam bent?

‘Je kunt in een relatie net zo goed eenzaam zijn. Maar wat is eenzaam­heid? Dat je je niet kunt spiegelen aan anderen? Dat je het gevoel hebt niet geliefd te zijn? Dat niemand naar je omkijkt en dat je in vriendschappen niet gekend wordt? Ik heb goed contact met mijn kinderen, ben dol op mijn kleinkinderen, heb een aantal trouwe, dierbare vrienden met wie ik al een leven lang omga. Met wie ik uit eten kan of op reis.

'Ik zeg weleens: you can’t have it all'

Ik zeg weleens: you can’t have it all. Misschien kom ik hem ooit nog eens tegen, misschien ook niet. Dat maakt niet dat ik ongelukkig ben. Het hebben van een relatie is fantastisch als de relatie goed is en alleen zijn is ook fantastisch als je leuke dingen doet.’

Je scheidde op je drieënveertigste.

‘Ja, mijn man ging er na tweeëntwintig jaar huwelijk vandoor. Op alle vlakken verschrikkelijk en een grote schok die veel verdriet gaf. Ik had altijd gedacht mijn kinderen een veilig thuis te kunnen bieden. Maar ja, soms loopt het in een leven anders dan je verwacht. Het was heel confronterend en heel frustrerend, maar de scheiding heeft me wel in mijn kracht gezet.’

Hoe ben je over je verdriet heen gekomen?

‘Door verdriet en boosheid toe te laten, maar er niet in te verdrinken. Ik heb mijn schouders eronder gezet. Ik wilde geen alimentatie. Ik ben meer gaan schrijven en van het een kwam het ander. En vriendinnen waren er in die tijd altijd voor me. Een buurvrouw die mij en mijn kinderen meenam op vakantie naar Frankrijk; dat is zo dier­baar. Roderick was negentien, Diede­rick tien. Ik heb ze nooit weggehouden van mijn ex, hoewel het zeker geen leuke scheiding was. Als je nare dingen zegt over je ex, krijg je dat als een boe­merang terug. Dat wilde ik niet. Mijn ex is inmiddels overleden. Ik heb nog op zijn uitvaart gesproken.’

De tekst gaat verder onder de foto

Je noemde ze al, je zonen heten Roderick en Diederick. Dat klinkt heel deftig.

Lachend: ‘Ja, en ook nog allebei met ck. Als je het kakkineus uitspreekt, klinkt het inderdaad heel deftig. Diederick, zegt weleens: ‘Mam hoe heb je die namen kunnen bedenken?’ Maar hij heeft hem niet veranderd. Wat ik heel fijn vind, is dat de kinderen zo close zijn met elkaar. Ze schelen toch negen jaar. Ik ben zo trots op ze.

Roderick is direc­teur van de fotografiebeurs Unseen en Diederick was al heel jong model, stu­deerde af in Chinees en Japans, deed een master in Madrid en zit in allerlei dingen waar ik niets van begrijp. Infor­matica en zo.’

Door hem leerde je Parijs kennen.

‘Ja, hij was nog geen zestien toen hij daar modeshows ging lopen. Te jong om alleen te gaan, vond ik, en daarom ging ik mee.

Dan konden we uren door de stad zwerven en restaurantjes uit­proberen. Zo heb ik mooie herinnerin­gen opgebouwd met mijn zoon in een verrukkelijke stad, waar ik nog steeds graag kom.ʼ

Je bent intussen ook oma.

‘Ja, heerlijk. Van drie kleinkinderen al. Ze noemen me Bubu. Dat is bedacht door mijn oudste kleindochter, want ik vind oma geen lekker woord.

We zijn regelmatig met z’n allen in mijn huis in Normandië. Qualitytime.’

Voor je werk eet je ontzettend veel en ook niet per se gezonde dingen. Hoe manage je dat?

‘Dat blijft lastig. Vorig jaar had ik drie programma’s met heel veel zoet en je moet toch alles proeven. Als ik dat een tijdje heb gedaan, blijven mijn hersen schreeuwen om koolhydraten. Dan moet wel echt even de knop om en eet ik veel groente en salades en laat ik de pasta en aardappelen achterwege.’

Worstel je met je gewicht?

‘Met diëten heb ik mijn lijf verpest. Vanaf mijn achttiende ben ik aan het lijnen geweest, want ik vond mezelf te dik. Als ik nu foto’s uit die tijd zie, denk ik: holy crap, waar had ik het over?! Ik heb elk dieet gevolgd, was altijd bezig met ‘kan niet, mag niet’. En na elk dieet kwam ik kilo’s aan.’

De tekst gaat verder onder de foto

Heb je nu een oplossing gevonden?

‘De jaren maken het er niet gemak­kelijker op, maar ik probeer balans te vinden. Mijn gewicht zit altijd wel in mijn achterhoofd, want ik ben dol op eten. Zoals Dolly Parton zei: I’m a seefood lover, I see food and I eat it. Het blijft lastig, maar ik weet intussen wel wat ik moet doen en moet laten. Al die diëten die claimen: dit is de waarheid! Echt niet waar. Elk lijf is anders, je moet zelf uitvinden wat bij je past. En wees niet te streng voor jezelf.’

Dit interview heeft eerder in de printeditie van Nouveau gestaan (c) Nouveau / DPG Media 2022

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in