Femke van der Laan: 'Rouwen en verliefd zijn kunnen heel goed samengaan'

De weduwe van Eberhard heeft nieuw geluk gevonden.

Het succes van haar boek over de liefde tussen haar en Eberhard heeft Femke van der Laan overvallen – net als die nieuwe liefde in haar leven. Maar het verdriet is er nog. ‘Mensen zijn niet eendimensionaal.’

Als mensen denken dat de nieuwe man in haar leven betekent dat ze niet meer rouwt om Eberhard, begrijpen ze het niet goed. Femke van der Laan (43) ervaart dag na dag dat rouwen en weer verliefd zijn wel degelijk kunnen samengaan.

‘Het is fijn om weer verliefd te zijn. Mensen vinden daar ook wat van. Of je bent te snel weer verliefd of je blijft te lang hangen in het verdriet. Maar die twee dingen kunnen heel goed naast elkaar bestaan. Mijn hart is groot genoeg om nog van Eberhard te houden en opnieuw verliefd te zijn. Ik kan nog steeds heel verdrietig zijn om Eberhard en dat wat ik mis aan ons en hoe we waren en tegelijkertijd verliefd zijn en blij zijn met de vrolijke dingen in mijn leven. Verdriet en geluk zijn niet per se dingen die elkaar uitsluiten. Mensen zijn niet eendimensionaal.’

Het gaat goed met Femke en de drie kinderen die ze met Eberhard kreeg. ‘Ze zijn inmiddels zeventien, vijftien en dertien en pakken hun leven gelukkig weer op. De oudste heeft het boek gelezen. Ze vond het moeilijk, ook om over de intimiteit en gevoelens van haar ouders te lezen. De andere twee zijn er nog niet echt aan toe.’

De positieve reacties op Aan de randen van de dag, zoals het boek heet, hebben Femke goed gedaan. ‘Dat is natuur­lijk altijd fijn als je een boek schrijft, maar in dit geval, bij zo’n persoonlijk onderwerp, ligt het nog wat gevoeliger. Ik heb geen olifantenhuid en vond het heel eng om zo open over mijn leven en dat van Eberhard te schrijven. Ont­roerend vond ik de reacties van mensen die zelf een partner hebben verloren aan kanker. Mensen die zich getroost voelen, het herkennen.’

Je bent al aan een nieuw boek begonnen. Is dat ook weer een waargebeurd verhaal? ‘Ik kan er nog niet veel over zeggen omdat ik nog maar net begonnen ben, maar het is wel meer fictie. Dat geeft veel vrijheid, heb ik al gemerkt, en het is heerlijk om eens helemaal los te kunnen gaan. Ik wil schrijven over wat ons beweegt, waarom we zijn zoals we zijn en waar het van de rails loopt. Waar het schuurt en wringt, gaat het ook glanzen.ʼ

Je bent relativerend, bescheiden, maar ook beslist. Je weet goed wat je wil. Wat wilde je met je boek over jou en Eberhard?

‘Het echte verhaal vertellen. Mijn verhaal, dat wat er voor mij het meest toe doet. Ik wilde aanvankelijk een journalistiek boek schrijven. Over Eberhard als burgemeester. Maar ik liep er heel snel in vast. Niet omdat zijn werk me niet interesseerde, maar dat is niet waar het voor mij om gaat. Ik trok als vanzelf naar wat wij onderling hadden. Natuurlijk komt het werk erin voor. Het komt nogal je relatie binnen denderen, zo’n baan. Maar het is niet de essentie van mijn verhaal over hem.’

Je bent heel openhartig, was dat niet griezelig?

‘Ik moest de lezer tijdens het schrijven ook wel van me afschudden. Iedereen heeft tegenwoordig een mening. En vooral het negatieve wordt overvloedig geuit, dus ik heb af en toe wel gedacht: o jee, ik leg mijn hoofd op het hakblok. Maar ik kon niet anders dan het zo ver­tellen.’

Je hebt het niet mooier gemaakt dan het was. Dat beeld van altijd weer die loodgieterstas bijvoor­beeld.

‘Ja, vol stukken om thuis te lezen. Het werk was er altijd. Het grappige is, en dat heb ik nog niemand verteld, die tas maakte een bepaald geluid, net als de rolkoffertjes op straat. We woonden op de derde verdieping van de ambtswo­ning en ik hoor nog steeds weleens het geluid van het schuiven van die tas over de houten vloer. Dat je ook meteen denkt: o ja, daar is het werk weer. En dan meteen ook: o nee, ik ben in een heel ander huis nu, in een heel andere situatie.’

Wat heeft het schrijven van het boek met jou gedaan?

‘Ik waardeer nu nog meer wat we hadden. En ik doorvoelde hem tijdens het schrijven nóg beter. Bijvoorbeeld over dat harde werken. Waarom stopte hij niet eerder? Je gaat er milder naar kijken. Misschien had ik het anders gewild: kom, laten we eens lekker een boom opzetten over het feit dat jij doodgaat. Maar als hij dat had gekund, was hij iemand anders geweest. Hij was wie hij was en dat is goed zo. En ik was wie ik was en dat is ook goed zo.’

Je draait niet om zaken heen, je schrijft heel nuchter, ook over Eberhards ziekte en pijn.

‘Ik wilde het laten zien zoals het is. Dat is ook wel hoe ik ben. Ik trok niet aan hem. Ook op het eind niet. Ik kon wel zeggen: ‘Je moet het op mijn manier doen’, maar hij moest op zíjn manier dood. Ik denk dat heel veel mensen in relaties vinden dat de ander anders moet zijn. Jij moet hier een beetje meer zus zijn en daar zo, want dan pas jij in het gat dat ik hier heb. Dat hij zo was, zo hard werkte en niet aan die dood wilde, dat deed natuurlijk heus wel wat met mij. Maar het overheerste niet.

En naarmate het langer geleden is, is het er eigenlijk helemaal niet meer. We waren gek op elkaar. Ik voelde altijd: deze man is dol op mij. Dan kan je wat hebben. Relaties gaan ook over royaal kunnen zijn. Geven aan de ander. Ik kon ’m ook weleens achter het behang plakken en hij mij zeker ook. Ik dacht echt weleens: verdomme, sta ik hier weer in m’n eentje.’

Zoals die keer dat jij longontste­king had en hij zei: ‘Maar ik heb afspraken.’

‘Hij kon heel goed voor anderen zorgen, maar rekende mij tot zichzelf. Ik dacht ook weleens onzeker: hou je eigenlijk wel van me? Maar dat gevoel verdween ook gauw weer. Dat is weten dat het goed zit. Er was meteen een gevoel van verbondenheid tussen ons. En dat gevoel werd sterker in de loop der jaren. Het was niet hij en ik, het was echt wij.’

Herkennen mensen je? ‘Soms. In de supermarkt. Dat iemand zegt: ‘We missen ’m wel, hoor.’ Of: ‘Het was een fantastische man.’ Dat is wel fijn om te horen natuurlijk. Ik denk dat het de echtheid is. Hij was ook fantas­tisch. Op een ingetogen manier.’

Dit interview heeft eerder in de printeditie van Nouveau gestaan (c) Nouveau / DPG Media 2022

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in