Linda (56): 'Ik leerde mijn dochter dat alleen de liefde van een man gelukkig maakt'

Linda (56) maakt zich zorgen om haar dochter, die niets belangrijker lijkt te vinden dan een man in haar leven. Heeft zij, zonder dat te willen, het foute voorbeeld gegeven door bevestiging te zoeken bij een man, net als haar eigen moeder?

Schaamte

'Ik wil gewoon niet dat je dezelfde fouten maakt als ik…' Ik schrok toen ik mijzelf dit hoorde zeggen. De woorden klonken als een echo uit het verleden.

Ik schaamde me ineens verschrikkelijk. Voor nu, voor toen. Ik deed wat mijn moeder deed en natuurlijk zou mijn dochter Lotte niet naar mij luisteren. Ik luisterde destijds ook niet naar de mijne. Had ik dat maar wel gedaan, dan was Lotte nu misschien niet zo wanhopig geweest.

Bekijk ook

Saskia (55): 'Mijn stiefdochter is precies de dochter die ik mij altijd al had gewenst' | Nouveau

'Eigenlijk is het contact met haar beter dan met mijn eigen kinderen.'

Vroeger

Ik weet nog precies hoe laatdunkend ik, als zwangere vrouw van 33, op de waarschuwende woorden van mijn moeder reageerde. Hoe kon ze mij vergelijken met zichzelf? Ik had toch een totaal andere uitgangspositie? Ik was ruimschoots volwassen, had een goede opleiding afgerond, jarenlang gewerkt, een stabiele partner met een goed inkomen, een huis en een tuin. Zo goed had zij het niet voor elkaar toen zij in verwachting was van mij. Ik was een ongelukje, zij was pas 19; haar vriendje, mijn vader dus, had de benen genomen, ze had geen woning en geen inkomen. Dus hoezo dezelfde fouten? Die had ik nu juist vermeden…

Achteraf natuurlijk bespottelijk, die zelfingenomenheid. Ik vond echt dat mijn dochter het niet beter kon treffen. Want in tegenstelling tot mijn moeder, was ík helemaal klaar voor het leven met een kind. Ik had er bewust voor gekozen en wist waar ik aan begon, ik had verantwoordelijkheidsbesef; als iemand in staat zou zijn een meisje op te voeden tot een sterke, zelfstandige jonge vrouw, dan was ik het wel… Haar voorbeeld zou ik zijn, in tegenstelling tot wat mijn moeder voor mij was.

Had ik mijn moeder maar de kans gegeven om uit te leggen wat ze bedoelde. Dan had ik misschien eerder ingezien dat de “fouten” waar zij het over had, niets te maken hadden met de omstandigheden waarin onze dochters ter wereld kwamen. Of misschien toch wel; ik denk dat mijn moeder haarscherp zag dat die omstandigheden misschien iets te belangrijk voor mij waren. Zij zag dat ik alles ophing aan dat huis en die partner - en ik wilde ook nog stoppen met werken...

In dat opzicht wist mijn moeder echt wel waar ze het over had. Na jaren sappelen als alleenstaande moeder kwam ze, toen ik ongeveer tien jaar was, via een huwelijksadvertentie in de krant in contact met mijn stiefvader. Een man die met haar wilde trouwen, wat een opluchting was dat. Het betekende haar bevrijding. Eindelijk kon ze stoppen met het horecawerk waar ze zo’n verschrikkelijke hekel aan had en eindelijk konden we weg bij mijn opa en oma, die ons al die tijd mopperend onderdak hadden verleend. O, wat was ze gelukkig met het mooie, grote huis dat mijn stiefvader voor zijn nieuwe gezin had gekocht en wat genoot ze van haar nieuwe leven als echtgenote en huisvrouw. Ze was gered!

Radeloos

Dát gevoel, dat is me het meest bijgebleven van die tijd. Kijk, je kunt het allemaal nog zo goed bedoelen met je kind, maar als hetgeen je zegt en doet niet strookt met je gevoel, zal het geen enkele indruk maken. Een kind voelt wat zijn ouders voelen en baseert daar zijn of haar denkbeelden en gedrag op. Zo heb ik van mijn moeder – ondanks alle keukentafelpraat over vrouwenemancipatie waar ze mijn stiefvader en mij een paar jaar later mee vermoeide – geleerd dat een man je kan redden. Of nog erger: dat alléén een man je kan redden. Ben je ongelukkig? Wacht maar, als de juiste man op je pad komt, dan wordt alles beter…

De afgelopen jaren ben ik gaan inzien dat dat onbewust mijn overtuiging was geworden en dat ik daardoor zo volkomen radeloos was toen de vader van Lotte bij me wegging. Ons huwelijk was al jaren niet goed meer en we hadden alles geprobeerd om het nieuw leven in te blazen, maar kennelijk vond ik het belangrijker om een man te hebben dan een goed huwelijk. Zonder man was ik verloren, dat geloofde ik jarenlang.

Natuurlijk ben je ontredderd na het stuklopen van je huwelijk, maar bij mij ging het verder: ik was totaal in paniek. Ik moest en zou zo snel mogelijk een andere man. Eerst probeerde ik het via-via, later schreef ik me in voor allerlei cursussen, variërend van astrologie tot tangodansen, alleen maar in de hoop daar een man te ontmoeten. Mijn hele leven stond in het teken van die zoektocht. De wanhoop moet van me hebben afgedropen, want als ik al eens een date had, wist hij niet hoe snel hij daarna van me af moest komen, waardoor ik nog wanhopiger werd.

Hysterische jacht

Lotte was overal getuige van. Niet van de mislukte dates, maar wel van mijn hysterische jacht en de ellende die daar vaak op volgde. Zag een man mij niet zitten, dan voelde ik me de domste en stomste vrouw op aarde. Lotte heeft gezien hoe ik mijzelf voor de spiegel uitmaakte voor alles wat lelijk was. Zij was erbij als ik op de weegschaal stond te jammeren: “Zo wil toch niemand me!” Zij moest toezien hoe ik het ene dieet na het andere uitprobeerde, omdat ik dacht dat ik met een slank lichaam wel een man zou kunnen bekoren.

Dat Lotte op een gegeven moment eetproblemen kreeg, bracht ik niet eens meteen in verband met mijn gedrag. Nee, ik gaf haar vader de schuld. Die had ons immers in de steek gelaten. Geen wonder dat zijn dochter nu zo onzeker was dat ze haar gezondheid in gevaar bracht…

Wanneer en hoe het kwartje bij mij is gevallen, kan ik niet precies zeggen. Het is een proces geweest, zoals mijn moeder ook een heel proces heeft doorgemaakt. De vrouw die op haar dertigste gelukzalig in het huwelijk trad met een man voor wie ze niets anders voelde dan dankbaarheid, bestaat niet meer. Zij veranderde door de jaren heen in een wijze, inspirerende vrouw die nu mijn belangrijkste raadgever is.

Familievloek

Onlangs was ik bij haar en uitte ik mijn zorgen over Lotte’s omgang met jongens. Ik vertelde haar hoe gefixeerd Lotte is op het hebben van een vriendje. Hoe ze haar gevoel voor eigenwaarde afmeet aan de aandacht van jongens en de manier waarop die haar behandelen. ‘Het lijkt wel een familievloek,’ zei mijn moeder.

Haar woorden raakten me diep. Ineens zag ik het heel duidelijk: mijn moeder, ikzelf, mijn dochter, drie verschillende vrouwen uit drie verschillende generaties die toch eenzelfde weg gingen. De vloek, zoals mijn moeder ons levenspatroon betitelde, zou ik graag verbreken.

Maar ik realiseer me ook dat het me niet lukt door de woorden die mijn moeder ooit tegen mij sprak, klakkeloos te herhalen tegen mijn eigen dochter. “Ik wil niet dat je dezelfde fouten maakt als ik”. Waarom zou zij wel naar mij luisteren?

“Mam, please, je weet echt niet waar je het over hebt! Dit is iets totaal anders.” Natuurlijk wilde ze niet dat haar verdriet om haar ontrouwe vriendje door mij op een hoop werd gegooid met mijn eigen ellende. Ik realiseerde me dat het niet het juiste moment was om mijn punt te maken – als dat moment überhaupt al bestond.

Mijn dochter moet haar lessen leren en ik moet haar daar de ruimte voor geven. Ik vind het vreselijk dat ze gekwetst is en pijn heeft, maar het is haar pijn en daar moet ze zelf uitkomen. Ik zie nu in dat juist dat ook moederliefde is: je dochter het vertrouwen geven dat ze sterk en slim genoeg is om met tegenslag om te gaan. Ik voel me beter nu ik dat eindelijk besef. Dat ik Lotte haar eigen leven kan laten leiden, brengt me dichter bij haar.’

De namen in dit artikel zijn gefingeerd.