Roosmarijn Luyten: 'Mijn lieve moeder heeft mij op mijn podium gezet'

Zorgethicus Doret van der Sloot interviewt vrouwen over de invloed die de zorg van hun moeder op hun carrière heeft gehad. Ditmaal zangeres en actrice Roosmarijn Luyten.

Waar Roosmarijn Luyten zich heeft ontwikkeld tot een succesvolle zangeres en actrice, is het podium van haar getalenteerde moeder altijd klein gebleven. ‘Maar op dat podium heeft ze mij wel een heel waardevol leven voorgeleefd.’

DOCHTER Roosmarijn Luyten

GEBOORTEJAAR 1978

GEBOORTEPLAATS Heemskerk

CV Actrice en zangeres

MOEDER Hendertje Luyten-Klamer

GEBOORTEJAAR 1947

GEBOORTEPLAATS Amsterdam

CV Zorgprofessional

‘Eigenlijk ben ik nooit echt bezig geweest met waar ik vandaan kom en welke intergenerationele patronen aan de basis van mijn leven staan. Door de laatste theaterproductie waaraan ik meewerkte, De vergeten Twentse lente, ben ik er opeens meer mee bezig.

In dat stuk staat de vraag centraal hoe gebeurtenissen uit het verleden door­werken in het heden. Soms denk ik erover om een familieopstelling te doen, maar iets houdt me tegen. Het gaat toch goed, wat heb ik daar dan te zoeken?

Mijn zus en ik zijn opgegroeid in een ongelooflijk warm nest. Mijn ouders zochten altijd naar harmonie, letterlijk en figuurlijk. Ze zaten altijd achter de piano, zongen met elkaar.

In het volkse Amsterdam-West van mijn moeder was samen zingen heel gewoon. Haar vader, mijn opa, was de dirigent van Jeugdkoor West. Mijn moeder zong natuurlijk in het koor van haar vader, mijn zus en ik zongen aan de piano van mijn ouders. Samen muziek maken, is voor mij nog steeds de normaalste zaak van de wereld.

Ongetwijfeld zijn er in het leven van mijn moeder dingen gebeurd die moeilijk waren. Maar naar ons straalde ze altijd een enorm, vrolijk soort dank­baarheid uit. Mijn moeder was lief, zorgzaam, constructief, hardwerkend en open-minded.

Ze had een innig huwelijk met haar jeugdliefde en kan intens dankbaar zijn voor de kleinste gebeurtenissen.

Mijn moeder stimuleerde en onder­steunde de dingen die ik als kind het liefste deed: dansen en zingen. We woonden in een klein huisje met muren van bordkarton en daar klonk niets anders dan muziek doorheen. Natuurlijk werden we weleens gek wanneer mijn ouders wéér die koorpartijen met elkaar oefenden. Maar nu ik er zo op terugkijk, vind ik het eerlijk gezegd best een sprookje. Ouders die altijd naar harmonie zoeken, dat is toch een prachtig voorbeeld?’

BEVOORRECHT

‘Omdat ik zelf moeder ben van inmiddels niet meer zulke kleine kinderen reflecteer ik steeds vaker op die rol. Als ouders doen we ons best en hopelijk doen we dat goed. En toch vraag ik me af: welk leven leven wij onze kinderen voor? Wat is het normaal van mijn twee zonen?

Roosmarijn Luyten | privéfoto's

Ik ben getrouwd met een kakker uit Baarn. Veel mensen uit die omgeving zijn geboren in een bevoorrechte positie. Jezelf intellectueel ontwikkelen, in een andere stad studeren, de wereld zien als een plek waar een succesvolle toekomst op je wacht. Als je in die geboortegrond bent geworteld, verwacht je misschien automatisch dat er in het leven bijzondere dingen voor je zijn weggelegd.

Dat ken ik helemaal niet, zo’n verwachting, of het geloof dat iets me toekomt. Terwijl ik alle mogelijkheden had; ik had het alleen niet in de gaten. Tijdens mijn jeugd hoefde ik nooit te wedijveren, iedereen vond wat ik kon geweldig, maar ik dacht zelf nooit dat dat iets bijzonders was. Het was de normaalste zaak van de wereld.

Omdat ik goed kon leren, ging ik naar het vwo en daarna ging ik direct naar de kleinkunstacademie. Dat was enorm wennen. Ineens zat ik in een klas vol getalenteerde mensen. Zij waren werelds, ontwikkeld en op een ambitieuze manier met hun toekomst bezig. Daar was het natuurlijk helemaal niet de bedoeling om normaal te zijn, de opdracht was juist om je bijzondere talent te ontwikkelen.

Toen ik me dat realiseerde, heb ik mezelf kleingemaakt. Want hoewel mijn moeder er alles aan heeft gedaan om ons talent maximaal tot wasdom te laten komen, was er voor mij niets ‘groots ‘weggelegd. Dat je je eigen instrument bent, dat je dat ontwikkelt en leeft, is voor ons heel gewoon.’

KLEIN LEVEN

‘Toen het landelijke van Amsterdam-West door de uitdijende stad werd opgeslokt, wilde mijn moeder graag verhuizen naar Castricum. Ze hield van de weidsheid van de zee. Wij groeiden daar op terwijl ze in een verzorgingstehuis aan de rand van het dorp werkte.

Toen ze het zware werk niet meer kon doen omdat haar rug kapot was, werd ze verant­woordelijk voor de activiteiten in het tehuis. Daar bracht ze natuurlijk ook alles in harmonie bij elkaar; wij dansten en zongen op het geïmproviseerde podium in revuetenue, de bewoners genoten en applaudisseerden alsof hun leven ervan afhing.

Ze heeft er twintig jaar gewerkt, vond dat geweldig en kon ontzettend blij zijn met het leven zoals het zich voor haar ontvouwde.

Door het pad dat ik intussen heb afgelegd, hebben onze levens zich natuurlijk totaal verschillend ontwikkeld. Heel soms vraag ik me af waarom mijn moeder met al haar humane, muzikale en organisatorische talenten niet meer noten op haar zang had.

Roosmarijn Luyten | privéfoto's

Hoe kan het dat ze altijd zo tevreden is geweest met het kleine leven dat ze leidde? Ze heeft nooit gestudeerd, altijd keihard gewerkt voor een bescheiden salaris. Aan het eind van de maand was er nauwelijks geld over. Waarom heeft ze zichzelf zo klein gehouden?

Nu ik dit uitspreek, schrik ik van mezelf: wie ben ik dat deze gedachte überhaupt in mij opkomt? Ik vind dat heel aanmatigend, alsof ik mijn leven op het toneel meer waard vind. Dat is absoluut niet wat ik bedoel of voel.’

GROOT GELUK

‘Twee jaar geleden overleed mijn vader. Dat was natuurlijk een ramp voor ons allemaal, vooral voor mijn moeder. De laatste weken van zijn leven waren rauw, hij bracht ze door in een verpleeghuis. En ach, de mensen die zich daar over ons gezin ontfermden... Ik heb er geen woorden voor.

De troost en steun die we rond zijn sterfbed hebben ontvangen, zijn niet in woorden of waarde uit te drukken. Daar heb ik ervaren hoe het talent en het werk van mensen zoals mijn moeder er fundamenteel toe doen. Goed voor je medemens zorgen door donkere tijden te verlichten is misschien wel het waardevolste dat een mens kan doen.

Ik realiseer me nu dat mijn lieve moeder mij ook op mijn podium en in het licht heeft gezet. Ze moet altijd hebben geweten dat muziek mijn grote geluk is. En misschien is dat dan ook het antwoord waarnaar ik zoek: dat ouders hun kinderen een waardevol leven op hun eigen podium voorleven. Zonder een oordeel te hebben over hoe groot of klein dat podium is.

Uiteindelijk gaat het erom dat iedereen zich welkom en op zijn plaats voelt in zijn eigen concert des levens. Ik geloof dat ik nu een beetje aan het doordraaien ben. Ik ga snel naar mijn lieve moedertje, misschien wil zij haar licht eens op deze gedachte laten schijnen. Wat heb ik een geluk dat ze nog leeft.’