De Berlijnse Muur viel 30 jaar geleden

IJkpunt in de geschiedenis van Europa.

Het is vandaag precies dertig jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Het was een grootste gebeurtenis, die diepe indruk heeft gemaakt op iedereen die destijds oud genoeg was om het nieuws te volgen. Vijf vragen over het bekendste symbool van de Koude Oorlog, de wapenwedloop tussen het oosten en westen.

Waarom stond ie er ook alweer?

Na het einde van WOII werd Duitsland opgedeeld in vier bezettingszones die de alliantie (De VS, de Sovjet-Unie, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk) voorlopig zouden besturen. Ook Berlijn werd, als voormalig hoofdstad van het Derde Rijk, in vier delen gedeeld. Het westerse deel van de stad vormde zo een kleine westerse enclave in het door de Sovet-Unie beheerde deel van Oost-Duitsland. Om de grens duidelijk te maken werd er een muur van 45 km gebouwd in de stad. Op deze foto van NASA zie je 'm als een gele lijn. 

Een echte, fysieke muur?

Ja, de Berlijnse Muur was een hier en daar wel honderd meter brede constructie van steen en obstakels die 13 augustus 1961 tot 9 november 1989 West-Berlijn volledig scheidde van Oost-Berlijn en de rest van toenmalig Oost-Duitsland. Hij maakte deel uit van de hele grens tussen Oost- en West-Duitsland. In 1972 ging hij heel even open, toen kon deze West-Berlijnse dochter haar Oost-Berlijnse moeder na jaren weer even omhelzen. 

Hoe was dat in de praktijk?

Een drama voor de mensen in Berlijn: familieleden en vrienden in de verschillende stadsdelen konden elkaar niet meer opzoeken. Deze dame werd in 1961 teruggestuurd door de VOPO's (de gevreesde grenswachten) toen ze vanuit het westerse deel op familiebezoek wilde in het oostelijke deel. Er kwamen grensposten, militaire politie bewaakte de grens en had bevel om iedereen neer te schieten die van oost naar west wilde vluchten. De tweedeling werd steeds schrijnender naarmate het oostelijk deel straatarm bleef en het westerse deel door de groeiende economie opbloeide. Zeker 138 mensen zijn om het leven gekomen bij pogingen om te vluchten.

Hoe ging de val?

In mei 1989 werd in Hongarije, destijds onder communistisch bewind, het IJzeren Gordijn (de grens met het communistische Oostblok) aan de grens met Oostenrijk geopend. Prompt verlieten duizenden Hongaren het land. De volksverhuizing zorgde voor meer gaten in het IJzeren Gordijn, ook in de DDR. De situatie in Berlijn werd onhoudbaar.

Op 9 november 1989 maakte Günter Schabowski, een van de hoogste partijleiders in de DDR, in een nogal verwarrende persconferentie, bekend dat iedere DDR-burger de grens over mocht. Dat was om 18:57.

De opening hing die middag al in de lucht, veel jonge mensen zaten toen al ongestoord óp de muur, in de buurt van de Brandenburger Tor. 

En toen?

Mensen aan zowel de oost- als de westkant trokken in drommen naar de gehate muur, waar de grensposten iets voor middernacht daadwerkelijk werden opgegooid.

Oost-Berlijners werden met gejuich en applaus door de West-Berlijners ontvangen. Het werd een enorm volksfeest waarbij veel men met veel gevoel voor symboliek de muur te lijf gingen met huis-tuin-en-keukenhamers.

Het leverde aangrijpende, opwindende en vooral ontroerende beelden op. Op 3 oktober 1990 zijn de WDR en DDR herenigd tot de huidige Bondsrepubliek Duitsland. Uiteindelijk is de Berlijnse Muur in 1991 helemaal gesloopt, op een paar gedenkplekken na die een monumentstatus hebben gekregen.

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Foto's (c) ANP   

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in