Renate Dorrestein over het keerpunt in haar leven

In 2013 schreef Renate Dorrestein een gastcolumn in Nouveau over een keerpunt in haar leven. In haar geval, een writer's block. Hoe ze daarmee geconfronteerd werd en ermee omging beschreef ze op de haar kenmerkende wijze. Deze week overleed ze, 64 jaar oud. Daarom plaatsen we deze column nog een keer om stil te zijn bij deze geweldige schrijfster.

Renate Dorrestein over een keerpunt in haar leven

"Het grootste gedeelte van mijn leven ben ik een van die schrijvers geweest die graag schrijven. Iedere ochtend ging ik met rode wangen van opwinding aan de slag, altijd in de greep van de heerlijke vragen ‘Hoe zal het verhaal verder gaan?’ en ‘Hoe loopt het af?’

Maar anderhalf jaar geleden werd ik op een ochtend wakker en besefte ik dat ik plotseling iemand was geworden die ging kokhalzen bij alleen al het idee aan een nieuwe roman. Ik moest er gewoon niet aan denken. Wat was er met me aan de hand?

Vreemd genoeg bleek ik nog wel artikelen, columns of essays te kunnen schrijven. Als ik maar niet een heel fictief universum leven in hoefde te blazen.

Even dacht ik dus dat het nog wel meeviel, maar naarmate de maanden verstreken, ging ik begrijpen dat dit nu juist het wezenskenmerk is van het verschijnsel waaraan ik leed en dat writer’s block wordt genoemd: het treft het hart van je schrijverschap, in mijn geval het vermogen om romans te schrijven.

Overdrachtelijk gesproken kon ik nog best een beetje door een hoepel springen, maar koorddansen of aan de trapeze zwieren, zat er niet meer in.

Een writer’s block is voor schrijvers een zó afschrikwekkend beroepsrisico, dat zij niet eens aan het woord willen dénken - zo ongeveer zoals in de Harry Potterboeken niemand het in zijn hoofd zal halen om de Heer van het Duister bij zijn echte naam te noemen.

Een schrijfblokkade betekent niet ‘vastzitten met je werk’ of ‘niet meer weten hoe je verder moet’, het is veelomvattender. Het is alsof je in je slaap bent ontvreemd van je eigen hoofd en er op je romp stiekem een waardeloze kop is geschroefd die nog ergens rondslingerde.

Het was alsof ik in één klap beroofd was van alles wat mijn leven altijd zin had gegeven. Je zou toch denken dat je jezelf wel weer aan je eigen haren uit het moeras zou kunnen trekken. In welke bocht ik me ook wrong, het lukte me niet.

Hoe moest ik hier ooit weer vanaf komen? Of tilde ik er te zwaar aan? Was het misschien zelfs maar inbeelding? ‘Kinderen’, had ik ooit ergens gelezen, ‘krijgen ook geen zandkastelenblokkade, dus waarom zouden schrijvers wel een schrijfblokkade krijgen?’

Maar als ik een baan had gehad zou ik, wanneer een burn-out of iets anders me het werken ineens onmogelijk had gemaakt, vast ook hebben willen weten wat me parten speelde. Dus besloot ik op onderzoek uit te gaan.

Ik las iedere letter die ik over dit onderwerp te pakken kon krijgen. Ik ging mijn licht erover opsteken bij hersenwetenschappers, psychologen en filosofen. En ik ging bij mezelf te rade totdat ik scheel zag.

De seizoenen verstreken en ik puzzelde door. Het resultaat is De blokkade, een persoonlijk relaas over de pijn van beroepsmatig falen. De blokkade biedt zogezegd een kijkje onder de motorkap van mijn schrijverschap en analyseert waarom de zaak daar ineens zo dramatisch haperde.

Gek: een jaar geleden zou ik hebben gezegd dat mijn writer’s block een van de grootste keerpunten in mijn leven was. Maar dat is achteraf niet zo.

Ook mijn uiteindelijke ontdekking over de oorzaak ervan was dat niet, en daarom vermeld ik die hier niet eens.

Wat Het Keerpunt wél was, was het moment, ergens in deze angstaanjagende periode, waarop ik besloot om de toestand interessant te vinden, in plaats van ervoor terug te deinzen en er alleen maar van verlost te willen zijn.

Dat ik het monster in z’n muil heb durven kijken, dat is de beslissende factor geweest.

Hopelijk onthoud ik dat tot in de eeuwigheid.

Renate Dorrestein (1954 - 2018) debuteerde in 1983 met Buitenstaanders, gevolgd door een indrukwekkend oeuvre succesvolle romans.

Haar boek De blokkade is een uitgave van Podium.

Beeld: Merlijn Doornerik