Hormoontherapie? Claudia’s arts wil het niet meer voorschrijven...

Hoofdredacteur Claudia (54) is ten einde raad. Al vijf jaar slikt ze hormoonsuppletie: de laagste dosis 0.5/2.5 mg Femoston. Maar nu wil de huisarts geen vervolgrecept meer uitschrijven, de arts vindt dat er een einde moet komen aan jarenlange medicijnen.

Claudia: "Ik slik nauwelijks iets, zelfs amper een aspirine bij hoofdpijn, ik ben dus geen drugaddict, maar zonder mijn hormoontherapie kan ik niet. Ik vrees een terugkeer naar slapeloze nachten, opvliegers tijdens zakenmeetings, en - sorry dat ik ijdel ben - een dun, sneu, bosje stro op mijn hoofd – ik weet namelijk bijna zeker dat de toegediende oestrogeen mijn krullen doet laten vlammen.

Op zich ben ik niet voor jarenlang gebruik, maar ik wil het dan wel op wetenschappelijke feiten gebaseerd hebben. Moet je inderdaad na vijf jaar stoppen, is er überhaupt een termijn voor het gebruik van hormoontherapie? Ik vraag het Dorenda van Dijken, de expert op het gebied van de menopauze. Dorenda is gynaecoloog OLVG West en voorzitter van de Dutch Menopause Society, daarnaast is ze o.a. ook voorzitter stuurgroep Womens Health.

Dorenda, wat zijn de wetenschappelijke feiten? Hoe lang mag je doorslikken?

Er spelen hierbij een aantal zaken: 

1 Het risico op borstkanker is afhankelijk van het type progestageen in een product. Natuurlijk progesteron en dydrogesteron zijn de meest veilige voor het borstweefsel.

2 Bij langer dan 5 jaar gebruik bestaat er iets meer kans op de ontwikkeling van atypische cellen in het baarmoederslijmvlies, wat eventueel ook in baarmoederkanker zou kunnen overgaan. Maar de kans is erg klein. 

3 Er is een kantelpunt bij de leeftijd van 50 jaar. Onder de 50 jaar mag je rustig doorgaan tot je 50e. vanaf je 50e heb je op basis van je leeftijd een risico op borstkanker van 10-12% en is het advies om hormoontherapie bij voorkeur niet langer dan 5 jaar te gebruiken vanwege de heel kleine kans op borstkanker, die nog bovenop die 10-12% komt. 

4 Boven de 50 jaar speelt wel het type progestageen en de dosering een rol. Ook of er bijkomende factoren zijn voor een risico op borstkanker zoals: overgewicht, roken, dagelijks alcoholgebruik of meer dan 14 alcoholeenheden per week. Het risico op borstkanker door deze factoren is overigens veel groter dan het risico van langdurig gebruik van hormoontherapie 

5 Hormoontherapie is bedoeld om ernstige overgangsklachten te overbruggen. Als er weinig tot geen klachten meer zijn, kan je afbouwen naar een lage dosering en dan stoppen. Meestal lukt dit binnen 5 jaar. Indien het niet lukt moet je een persoonlijke risicoberekening maken. De keuze is uiteindelijk aan de vrouw zelf, als zij goed geïnformeerd is over risico’s.

Ik ben gestart in het laatste jaar van mijn menstruatie, zou ik dan niet nog wat langer door mogen omdat mijn lichaam inmiddels gebouwd is op extra oestrogeen?

Nee, dat maakt niet uit. In jouw geval is het met name de leeftijd die een rol gaat spelen. Verder verwacht je dat op deze leeftijd en bij 5 jaar gebruik de klachten goed overbrugd zijn, dus het is de vraag of je het nog nodig hebt. Anders moeten in ieder geval de (kleine) risico’s besproken worden, mits er een gezonde voeding- en leefstijl is. De keuze is dan aan jou.

Hoe 'kick' je af van hormoontherapie? Van in een klap stoppen krijg ik letterlijk en figuurlijk hot flashes. 

De weg van de geleidelijkheid. Steeds, meestal in blokken van 6-8 weken naar een lagere dosering. Dit is een oraal product. Er zijn ook producten waarbij oestrogeen via de huid wordt toegediend in combinatie met natuurlijk progesteron. Dat geeft een stabiele afgifte en vaak kan je dan met een nog lagere dosering dan dit product volstaan. Of een paar weken om de dag slikken (is niet wetenschappelijk, maar wel internationaal gebruikelijk) en dan stoppen. Als er bij een heel lage dosering geen klachten zijn en na stoppen wel, dan zijn er vaak ook nog andere oplossingen dan hormoontherapie.

Heb je nog andere goede inzichten/feiten/tips die je met ons wilt delen?

Hormoontherapie is bedoeld ter overbrugging van ernstige klachten. Afhankelijk van welke klachten er spelen wordt het juiste product geadviseerd. Een gezonde voedings- en leefstijl is van belang.

Voor bescherming tegen hart- en vaatziekten en botontkalking (en eventuele dementie) is de grootste winst bij vrouwen onder de 44 jaar. En dan bij voorkeur starten rondom de menopauze ( je laatste menstruatie). Bij vrouwen boven de 45 jaar is de winst heel veel kleiner tot nul, afhankelijk van de leeftijd. Het is wel afhankelijk van de dosering of er een beschermend effect is. De pil heeft deze voordelen amper.

Ook belangrijk om te weten: hormoontherapie bij vrouwen die langer dan 10 jaar na hun menopauze zitten, geeft een hoger risico op hart- en vaatziekten en worden dan dus niet meer voorgeschreven.

Dank je wel Dorenda. Ik denk dat er niks anders op zit dan dat ik langzaam ga afbouwen. Dat, en het hysterisch slikken van haarvitamines voor de illusie van een Carrie Bradshaw 'koep'.