De Kampina: wandelen door geurende gagelstruwelen

We moesten gagelstruwelen óók even opzoeken: wilde gagel is een woeste struik die vroeger werd beschouwd als medicinale plant of als toverplant.

De Kampina, een gebied van Natuurmonumenten, is Brabant zoals het ooit was. Je vindt hier nog natte heide met vennen, geurende gagelstruwelen, beemden, loofbossen en blauwgraslanden. 

Getty Images

De Kampina telt tientallen vennen, net als de nabijgelegen Oisterwijkse Bossen en Vennen. De meeste vennen ontstonden in de laatste ijstijd. De poolwind blies het zand tot heuveltjes en in de uitgestoven laagtes die zo ontstonden bleef het regenwater staan. 

Getty Images

Omstreeks 1400 was de Kampina een grote zandverstuiving, te vergelijken met de Loonse en Drunense Duinen. De mensen hadden alle bomen gekapt, waardoor de onderliggende zandlaag ging stuiven. Dat groeide in de loop van de tijd weer dicht met heide, waarop de boeren uit de omgeving eeuwenlang hun schapen en ander vee lieten grazen. Om die heide te behouden, grazen er nu runderen en paarden. Die zorgen ervoor dat jonge boompjes en grassen geen kans krijgen om de heide te verdringen.  

Balsvoort

Omgeven door woeste heide, bewerkten boerenfamilies eeuwenlang hun akkertjes op Balsvoort. Van deze middeleeuwse boerenenclave was tot 2015 nog maar weinig over. Natuurmonumenten heeft het oude landschap weer nieuw leven ingeblazen door akkers, poelen, weilanden en houtwallen te herstellen. De contouren van de boerderijen zijn weer zichtbaar en in de nazomer kun je tijdens je wandeling een appel of pruim plukken in de boomgaard.

Wandelen

De Kampina telt meerdere prachtige fiets- en wandelroutes. De groene route voert je door het Dal van de Beerze. Op de overstromingsvlakte kun je veel vogels spotten, zoals de grote zilverreiger, de smient, de karekiet en heel soms zelfs de zwarte ooievaar. Via de kronkelende loop van de Beerze kom je bij de Spoordonkse watermolen, die dateert uit 1453. Net voor de molen ligt een vistrap met veertien treden. Die zorgt ervoor dat vissen zoals de kopvoorn en stekelbaars tegen de stroming in terug kunnen zwemmen naar hun paaigebied.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in