Goede vraag: kan een royal eigenlijk naar de gevangenis?

Wat gebeurt er als koning Willem-Alexander of prins William een misdrijf zouden begaan? Zijn de royals dan onschendbaar of kunnen ze hier ook gestraft voor worden? Volgens historicus Coks Donders is onze koning niet volledig onschendbaar, maar "wel als het aankomt op echt zware misdrijven", aldus Donders ooit in de rubriek De Misdaadlijn van de NPO Radio 1-podcast het Misdaadbureau.

'Gentlemen's agreement'

Als koning Willem-Alexander bijvoorbeeld een verkeersongeluk veroorzaakt zal hij wel een boete moeten betalen. "Dan moet de koning daar zelf voor opdraaien. Het is niet de politiek die dat doet", verteld de historicus. Als het strafrecht erbij betrokken wordt is de regel wel anders, dan is onze koning onschendbaar.

Het lijkt misschien wel alsof de koning dus lekker zijn gang kan gaan, maar er is wel een afspraak tussen de politiek en het koningshuis. "Eigenlijk kan de koning daarmee in theorie zijn gang gaan, maar er is een soort 'gentlemens agreement' dat de koning in ruil voor dat de monarchie onschendbaar is en hier in Nederland kan zijn, zich netjes gedraagt. Dat is de afspraak tussen de politiek en het koningshuis", aldus onderzoeksjournalist Noa van Oostrom. Koning Willem-Alexander zal dus niet heel snel in de gevangenis belanden.

Bekijk ook

Van fashion tot haute couture: royal modekeuzes | Nouveau

Europese koninginnen, hertoginnen en prinsessen beschikken over een benijdenswaardig budget om representatief voor de dag te komen. Hoe besteden zij dit?

Hoe zit dat voor de Britse royals?

Volgens het Britse koninklijke wetboek kan elk lid van de koninklijke familie, behalve de regerende vorst, voorlopig koning Charles, worden beschuldigd van een strafbaar feit. De rest van de leden kunnen dus wel berecht worden door een jury en worden veroordeeld tot een gevangenisstraf door de rechter.

Voor prins William ligt dit misschien nog ietwat ingewikkelder. Aangezien William de troonopvolger is, zal hij direct de troon opvolgen als Charles overlijdt. Hierdoor zal William dus direct wettelijke privileges krijgen. Mocht er sprake zijn van extreme omstandigheden, zoals wanneer de prins van Wales schuldig zal worden bevonden van een ernstig misdrijf, zal het voor kunnen komen dat hij gedwongen zou worden om af te treden. Maar dit zal dus wel echt alleen gebeuren in extreme omstandigheden.

Strafbaar feit

Alle andere leden van het Britse koningshuis kunnen dus technisch gezien naar de gevangenis gaan. Dit is alleen nog nooit eerder voorgekomen. Wel is prinses Anne het eerste lid van het Britse koningshuis dat veroordeeld is voor een strafbaar feit. In 2002 pleitte de prinses schuldig aan een aanklacht. Haar hond Dottie, een Engelse bull terriër, heeft twee kinderen gebeten in Windsor Great Park. De prinses heeft toen een schadevergoeding moeten betalen.

Welke royals zijn nog meer ooit in aanraking gekomen met justitie? In 2001 kreeg prinses Anne een boete voor te hard rijden in haar Bentley. In een later incident kreeg haar dochter Zara Tindall, een rijverbod van zes maanden door een snelheidsovertreding. Daarnaast heeft prins Philip zijn rijbewijs moeten inleveren omdat hij betrokken was bij een ongeluk waarbij een vrouw in het ziekenhuis belandde. Ze zijn dus niet allemaal onschendbaar...