Loretta Schrijver: 'Mijn gewicht maakt mij nu oprecht niets meer uit'

De afgelopen twee jaar zijn haar niet in de koude kleren gaan zitten. Maar, zegt tv-presentatrice Loretta Schrijver (66): 'Ik hóef er niet aan toe te geven, ik ben nog aan de slag.'

Foto's: Roger Neve

Het Amsterdamse apparte­ment van Loretta Schrijver ziet eruit zoals haar karakter is: kleurrijk, druk, gezellig, warm en een tikkeltje excentriek. Bij de deurbel een groot schilderij van haar vorig jaar overleden hond Flip, trouwe figurant tijdens de Koffietijd-diensten van zijn baasje, binnen een bonte mix van schilderijen, glaswerk, kasten vol boeken, foto’s, serviezen en verse bloemen.

Nouveau

Opvallend afwezig: een televisie. Unique selling point van de woning: ze bevindt zich precies boven het appar­tement van Schrijvers beste vriendin Simone, die ze al sinds de lagere school kent en met wie ze op hun zestigste verjaardag een vriendschapstattoo liet zetten: een lieveheersbeestje. Schrijver, in een tuniek van haar eigen lijn bij grotematenmerk Yoek, serveert koffie aan een grote houten tafel naast het raam, met uitzicht op een hofje.

Nouveau

Aan haar voeten een mand met daarin de Portugese voormalige zwerfhond Zorra. Ze zegt: ‘Ik heb een soort afspraak met mezelf gemaakt van: in mijn leven hoort een hond. Dat is ook een vorm van houvast als er een hond overlijdt; er komt altijd weer een nieuwe. Dat heb ik tegen Schobbie gezegd, en later tegen Flip, toen ze het spuitje kregen: ‘Ga maar rustig slapen, het is goed. Ik hoop dat je een mooi leven hebt gehad bij mij en weet dat je nu plek maakt voor een ander hondje, dat het heel hard nodig heeft.’ Daarmee maak je het afscheid voor jezelf ook draaglijker. Flip stierf februari vorig jaar en ik had me voorgenomen dat er rond mijn verjaardag in mei weer een nieuwe hond moest zijn. Maar ja, toen lag ik in het ziekenhuis. Dus uiteindelijk kwam Zorra pas in juli.’

Je hebt twee zware jaren achter de rug. In maart 2021 overleed Joan, die dertig jaar jouw visagiste en goede vriendin was, aan slokdarm­kanker. Een paar maanden later werd jij zelf geopereerd aan darm­kanker, waarna er allerlei compli­caties optraden en je een jaar lang een stoma hebt moeten dragen. Vervolgens stierf Flip, die dertien jaar bij je was.

‘Het is een rare, nare periode geweest en eigenlijk ben ik er nog steeds niet helemaal van hersteld. In het begin was ik heel nuchter, toen ik hoorde dat ik kanker had. ‘O nou, dan ben ík nu dus aan de beurt.’ Want ja, waarom ik niet? Maar daarna is er zo ontzettend veel misgegaan. Mijn darmen zijn gaan kronkelen, ik kreeg een longontsteking, er vormde zich een abces in mijn buik en uiteindelijk moesten ze me over mijn hele borstkas opensnijden. Vervolgens genas die wond niet goed, kreeg ik een stoma, er ontstonden fistels, vanwege een buisje in mijn keel kon ik niet goed eten en slikken. Alles wat mis kón gaan, ging mis. Ik was mezelf volledig kwijt.’

Nouveau

Wat erg.

‘Het is heel traumatisch geweest ja. Vooral één nacht, toen ik helemaal alleen in mijn ziekenhuiskamer lag, aan het einde van de gang. Het was een dag na de eerste operatie en ik had bami gegeten omdat dat weer mocht en ja, dan doe ik dat. Maar die bami kwam er ’s nachts uit – terwijl ik daar plat lag, verdoofd, nog vast aan allerlei apparatuur – en zó hevig moest overgeven dat ik bang was dat ik erin zou stikken. Omdat het pikdonker was, wist ik ook niet hoe ik om hulp moest roepen.

Toen ik eenmaal uit het ziekenhuis werd ontslagen, kon ik niet praten over wat me was overkomen. Ik was misse­lijk van alles wat met eten te maken had, van mijn eigen lichaam, van die stoma. Uiteindelijk heb ik vrij snel EMDR-therapie gekregen, waardoor ik die meest nare herinneringen kwijt ben. Ik heb bijvoorbeeld een jaar met een stoma gelopen, maar weet er niets meer van. Terwijl ik úren per dag met dat ding bezig ben geweest. Alleen het litteken herinnert me er nog aan dat ie er echt heeft gezeten.’

Nouveau

Je bent ook heel snel weer aan het werk gegaan – in de kleedkamer van The Masked Singer was zelfs nog een verpleegster aanwezig om je te begeleiden. Maar in Kof­fietijd hoorde ik je laatst zeggen, tegen andere vrouwen die kanker hadden gehad: ‘Je eerste reflex is: ik ben schoon, dus we gaan gewoon weer door. Maar je kúnt niet gewoon weer door, het is toch een soort rouwproces.’

‘Ja, sowieso. En ik zou willen dat ik daar af kwam. Maar ja, elke drie maanden moet ik weer onder de scan. En toen voorjaar 2022 mijn stoma werd verwijderd, vonden ze tijdens die ingreep een vlekje op mijn lever dat een tumor bleek te zijn. Die is vervolgens via een ablatie weggehaald. Maar toch: het zit dus in mijn systeem.’

Hoe voelt dat?

‘Als een soort donkere wolk. Vannacht lag ik een poosje te hoesten. Dan denk ik meteen: oooh god. Terwijl ik al mijn hele leven bron­chitis heb. Angst is de grote boosdoener, altijd. Het gekke is: als er gebeurt waar je zo bang voor was, valt de angst weg. Ik ben altijd zo ontzettend bang geweest voor de dood van mijn ouders. En met mijn hondjes: het idéé alleen al dat de dierenarts op een gegeven moment zou zeggen: ‘Ik denk dat het tijd wordt om.’ Maar als het dan eenmaal gebeurt, blijkt dat je toch gewoon kunt doorademen en je leven voortzetten.’

Praat je met mensen over wat je is overkomen?

‘Nee, liever niet. Want dan ís het er hè. En als ik nu maar ontzettend leuk bezig ben, dan is het er niet. Dat is weer een voordeel van mensen: we kunnen niet multitasken, al denken we van wel. Dus zolang ik mezelf aan de gang hou, hou ik de angsten ook op afstand.’

Nouveau

Je zei ooit dat je opzag tegen ouder worden en bang was voor de afta­keling. Is dat veranderd sinds je ziek bent geweest?

‘Ja.’

In welke zin?

‘Het is erger geworden. Ik heb altijd gedacht dat ik het oud zijn nog een hele tijd voor me uit zou kunnen schuiven. Maar die ziekte is een keerpunt gebleken. Na de afgelo­pen twee jaar hoor ik ineens toch bij de senioren. In mijn omgeving gaan nu ook zoveel mensen dood. En dan denk ik steeds: waarom ik niet? Ik ben ook ziek, ik loop al bijna twee jaar heel veel in een ziekenhuis rond. Maar: ik hóéf er niet aan toe te geven, ik ben nog aan de slag.’

Is het daarom extra lastig voor je dat Koffietijd eind mei definitief stopt?

‘Ik ben er tijdens mijn ziekte regelmatig niet geweest, dus op die manier was ik er al wat aan gewend geraakt. Dat scheelt. Ik vind het wel erg dat ik niet meer zo regelmatig met Quinty zal samenwerken, maar dat ik niet meer zo vroeg op hoef is eerlijk gezegd heel prettig.’

Renze Klamer zei onlangs in zijn talkshow over Koffietijd: ‘Ongeëven­aard in z’n oergezellige onnozelheid.’

‘Ik vond het mooi dat Sanne Wallis de Vries daar tegenin ging. Maar verder ben ik er inmiddels aan gewend dat mensen het leuk vinden om er een beetje smalend over te doen. En dat grappen van mij, die ik heel bewust maak, in andere programma’s voorbij komen als bloopers. Zodat de kijker thuis kan zeggen: ‘O o, wat is die Loretta toch onnozel.’ Tja.’

Nouveau

Moet jij eigenlijk nog blijven werken, financieel gezien?

‘Ik denk het niet. Maar ik weet niet beter, ik werk vanaf mijn achttiende. En het gekke is: mijn leven is sinds die tijd niet heel erg veranderd.’

Ik herken dat wel, omdat ik ook geen kinderen heb en niet ben getrouwd. Je verdient beter en er komt hooguit een ander huis en een nieuwe hond, maar verder verandert er niet veel.

‘Precies dat. En daardoor had ik dus ook niet zo gemerkt dat ik ouder ben geworden. Omdat je het niet kunt afmeten aan mijlpalen, zoals kinderen die naar de middelbare school gaan, of uit huis, of aan een nieuwe fase waarin je oma wordt. Dat is in mijn leven allemaal niet gebeurd en daardoor liep het eigenlijk in één lange vloeiende lijn min of meer hetzelfde door.’

Vind je het weleens jammer, dat er geen kinderen zijn gekomen?

‘Ik heb één jaar Vertaalkunde gestudeerd en daar had ik een heel beeld bij. Dat ik later in een groot huis met een serre zou wonen en terwijl ik daar mooie boeken zat te vertalen, zouden er in mijn tuin heel veel kinderen en dieren met elkaar spelen. Mijn droombeeld is altijd een beetje geweest zoals Josephine Baker het deed, met haar twaalf adoptiekinderen. In dit leven is het er niet van gekomen, maar in een volgend leven zou ik daar wel werk van willen maken. Die ongebreidelde grote gezelligheid lijkt me wel wat.’

Nouveau

Zegt de vrouw die al meer dan dertig jaar bewust alleen woont, in plaats van samen met haar partner.

Met haar kenmerkende schaterlach: ‘Ja, nou ja, ik wil dan alleen de móóie kant van dat droombeeld hè. De twaalf poepluiers, kleren die in de was moeten, overal kruimels en altijd gejengel zie ik dan weer helemaal niet zitten. Ik ben niet bepaald het type zorgzame huis­vrouw. En bovendien zou er ook weer die angst zijn; ik zie nú al op elke hoek gevaar voor jonge kinderen, terwijl ik ze zelf niet eens heb. Dat zal dus niet voor niets zijn, denk ik weleens.’

Je viel altijd op mannen die ook geen kinderen wilden. Jeroen Pauw, je partner Lou.

‘Mijn eerste grote liefde Dickie wilde dat wel. Negen jaar zijn we samen geweest en de belangrijk­ste reden om bij hem weg te gaan, was dat ik geen kinderen wilde en hij wel.’

Heb je toen je ziek was gedacht: had ik nu maar kinderen gehad die aan mijn bed zaten?

‘Nee, maar ik denk wel aan de periode straks, wanneer ik écht oud word en Lou er waarschijnlijk niet meer is. Ik ben wel bang dat ik me dan heel erg alleen ga voelen.’

Nouveau

Zat Lou tijdens je ziekte vaak aan je bed?

‘Hij was ontzettend zorgzaam. Pilletjes halen, pilletjes klaarleggen, helpen met m’n rug afdrogen, nog een kopje thee: niets was hem te veel. Het heeft onze relatie nog liefdevoller gemaakt, denk ik.’

Jij was de eerste van jullie twee die ziek werd, terwijl hij zestien jaar ouder is.

‘Zo zie je maar weer dat er geen wetmatigheden bestaan. Ook daar ben ik altijd bang voor geweest: ‘Ik heb een oudere man, wat als...?’ Nou ja, toen werd ík dus ziek.’

Wat hebben de mannen met wie jij samen bent geweest met elkaar gemeen?

 ‘Dat ze humor hebben, eerlijk zijn en dat ik tegen ze kan opkijken. Voor mij is bewonderen een vorm van verliefdheid. Het gaat erom dat iemand me ontzettend weet te raken met zijn kennis of zijn kijk op mensen en onderwerpen. Soms legt Lou me iets uit en dan vraag ik me echt af hoe hij dat allemaal wéét. Ik lees ook veel, maar vervolgens vergeet ik het weer.’

Wat heb je inmiddels over mannen en de liefde geleerd?

‘Dat liefde in je jonge jaren nogal seksueel gedreven is, wat het heel onrustig maakt. Nu ik ouder ben, vind ik mannen soms nog steeds wel aantrekkelijk en knap, maar de seksuele prikkels of fantasieën ver­dwijnen.’

Nouveau

Mis je dat?

‘Nee, omdat het geleidelijk gaat. En het gejaagde is eraf, waardoor je de ander ook beter op waarde kunt schatten, los van het lichamelijke aspect.’

Je hebt weleens gezegd dat je altijd je best hebt gedaan om de ideale vrouw te zijn voor de mannen in je leven. En dat het daardoor nooit ontspannen was.

‘Eigenlijk is dat pas veranderd toen ik de voice-over deed van de documentaire BrainSex, die ging over het wetenschappelijke verschil tussen de hersens van mannen en vrouwen. Allebei kregen ze foto’s van gezichtsuitdrukkingen voorgelegd, waarop ze emoties moesten herkennen. Bedroefd, blij, opgelucht, boos. Voor vrouwen was dat ontzettend makke­lijk, terwijl de mannen vaak geen idéé hadden. Die zagen helemaal niet of een vrouw bedroefd keek of zorgelijk, dat onderscheid konden ze gewoon niet maken. Voor mij was dat een enorme eyeopener. Wij vrouwen zijn vaak zeur­derig tegen mannen, zo van: ‘Ja maar je weet toch dat ik...’ Néé, ze weten dat niet, dus je kunt het ze eigenlijk ook niet kwalijk nemen. Had ik dat maar eerder gehoord, dacht ik toen. Het had me een hoop ruzies bespaard.’

Jouw Lou zei ooit: ‘Boven de gordel ben ik honderd procent trouw.’

 Gegrinnik boven de koffie. ‘Toen had ik mijn hersenspoeling van BrainSex gelukkig al gehad. En ach ja, hij heeft gelijk: seks om de seks is niet meer dan seks om de seks. Ik vind emotionele trouw zoveel belangrijker.’Ze staat op. Pakt een koekje voor Zorra en uit de koelkast het vegan assortiment voor op de bruine boterhammen. Wat volgt is een gesprek over de lijn. Een leven in diëten.

Loretta: ‘Nu maakt het me oprecht niet meer uit, maar ik heb een groot deel van mijn leven enorm gevochten tegen mijn gewicht. Omdat ik dacht: zodra ik slanker word, ben ik ook leuker. Altijd kritisch op mijn uiterlijk. Altijd maar op dieet. Terwijl: nooit heeft zo’n dieet tot afvallen geleid, dus in de loop der jaren ben ik juist zwaarder geworden. Niet door einde­loos te eten, maar eigenlijk door einde­loos te diëten en hongeren.’

Heeft het je vaak belemmerd?

‘Natuurlijk. Niet in bikini over het strand lopen, nooit even lekker het zwembad in, nooit blote benen – hooguit onder een heel wijde jurk. En dan ook nog werken in een omgeving waar zoveel nadruk op uiterlijk wordt gelegd.’

Op welke leeftijd begon je met lijnen? ‘

Achttien jaar waren Simone en ik toen we al dieetpillen slikten, die we van de huisarts kregen. Ik weet nog het moment dat zij ging trouwen en ik voor het eerst in mijn leven zonder dieet flink was afgevallen. Het was net uit met Jeroen en ik had ontzettend liefdesverdriet. Het eerste wat Simone zei toen ze me die dag zag, was: ‘Wat ben je slank, ik ben jaloers op je!’ Terwijl zíj ging trouwen en ik in de kreukels lag om Jeroen. Maar ja, ík was slank. De enige keer in mijn leven dat dat zomaar vanzelf was gelukt.’

Was het belang van slank zijn je vanuit huis meegegeven?

‘Ik denk het wel. Mijn moeder had veel gevoel voor esthetiek. Toen mijn vader overleed, had ze de leeftijd die ik nu heb en was ze nog steeds een heel knappe vrouw. Ze had een fijn tweede leven kunnen beginnen met een nieuwe man, maar dat wilde ze niet. Ze sprak alleen nog maar over mijn vader – hij was haar alles, ondanks de ruzies die ze óók vaak hadden.’

Je moeder overleed een paar jaar geleden, ze werd vierennegen­tig. Je vader stierf al in 1989 en maakte nooit mee dat zijn dochter bekend werd. Mis je je ouders nog?

‘Ik geloof het niet nee. Althans: ik mis niet de mensen die ze in hun laatste jaren waren geworden. De schim van hun oude zelf als gevolg van de aftakeling. Mensen van wie je nog veel houdt, maar in wie je niet meer je vroegere vader of moeder ziet. Eigenlijk heb ik in hun laatste levens­jaren al zoveel gehuild dat het afscheid bijna voelde als een verlichting. Los daarvan heb ik niet het gevoel dat ze echt weg zijn; ik heb ze eigenlijk altijd bij me.’

Op welke manier?

‘Ze zitten in mijn DNA, in mijn hoofd, in mijn vezels. En ik woon tussen hun spullen. Het meeste dat hier thuis staat, is van mijn ouders geweest. Het glaswerk van mijn moeder, allerlei spulletjes van de tijd dat we in Amerika woonden, de schilderijen die mijn moeder na de dood van mijn vader is gaan maken. Hun servieskast met inhoud, hun lampen. Ik heb ze let­terlijk nog om me heen.'

Je huis staat ook vol lieveheers­beestjes.

'Omdat mijn moeder me ooit zei dat die geluk brengen. Sinds­dien zijn ze heilig voor me.’

Je vertelde net dat je ouders vaak ruzie hadden. Jij staat zelf bekend als iemand die vrij opvliegend kan zijn.

‘Dat is me altijd nagedragen ja. Terwijl ik natuurlijk niet zomaar kwaad wordt; daar gaat een hele periode aan vooraf dat je niet bent gehoord. Maar goed, ik heb inderdaad altijd veel onenigheid gehad. Misschien wel omdat ik niet zo onder de indruk ben van ruzie, vanwege die jeugd. Mijn ouders stonden regelmatig tegen elkaar te schreeuwen, wat ik toen wel echt heel vervelend vond. Maar ik wist ook: het gaat weer over. Bovendien: bij blij zijn hoort lachen, bij verdriet kun je huilen en kwaad zijn uit je door je stem te verheffen, of iemand een lul te vinden. Maar dat mag kennelijk niet meer; dat heet tegenwoordig grensoverschrijdend gedrag.’

Wat vind jij van de huidige cancel­cultuur in Hilversum?

‘Verschrikke­lijk. Ik herken mijn wereld niet meer. Ik vóél het ook niet. Maar misschien wordt er door het gedram over grens­overschrijdend gedrag toch een zaadje geplant waardoor ik me over een tijdje niet meer kan voorstellen dat ik óók weleens een kort lontje had. En dat ik dat als normaal beschouwde. Of dat ik het niet erg heb gevonden wanneer iemand tegen me zei: ‘Wat zie je er lekker uit.’ Sterker nog, dat ik misschien zelfs wel dacht: o leuk, ik zie er kennelijk lekker uit.’

Linda de Mol en Matthijs van Nieuwkerk waren de grootste sterren van Hilversum. Inmiddels is Linda nauwelijks nog op televi­sie, Matthijs helemaal niet meer.

‘Twee mensen die onaantastbaar leken. Het heeft me verbaasd hoe vluchtig roem uiteindelijk is. Dezelfde mensen die je het ene moment nog op een voetstuk zetten, laten je net zo makkelijk vallen én trappen je na. En dat is dan zogenaamd ‘politiek correct’. Ik vind het disproportioneel, de straf erger dan het vergrijp. Ik weet een beetje hoe het voelt als je bekend bent en door de mangel wordt gehaald. Bij mij begon het rond 2007 met die bewust verknipte filmpjes in De wereld draait door, waardoor het leek alsof ik hartstikke onnozel ben. Dat

viel samen met het begin van fora op internet, waar mensen hun mening konden achterlaten. En ik voelde me de risee: je gaat denken dat iederéén jou dom vindt. Lou werd boos dat ik die berichten bleef lezen, maar ik kon het niet laten. DWDD was daarin de kata­lysator, dus heb ik uiteindelijk Matthijs en zijn hoofdredacteur Dieuwke Wynia een brief geschreven. Waarin ik uitlegde dat ze aan het framen waren. Ik kreeg alleen een stompzinnige korte reactie van Dieuwke, in twee regels. Jammer dat ik er zo over dacht.’

Lou heeft ooit gezegd dat jij helemaal niet kunt stoppen met werken omdat je niet zonder de aandacht kunt.

 ‘Ik weet zeker dat ik makkelijk buiten de aandacht van televisie kan. Maar natúúrlijk groei ik van aandacht. Zoals alle mensen die nu de moeite nemen om speciaal voor mij mee te doen aan dit nummer: dat vind ik enorm vleiend.’

Is het een schrikbeeld dat je werkende leven ooit ten einde komt?

‘Ja. Ik denk dat er dan niets meer uit mijn handen komt.’

Is dat erg?

‘Dat weet ik nog niet omdat er vanaf mijn achttiende altijd een reden is geweest om m’n bed uit te komen. Om mijn hersens te gebrui­ken, boeken en artikelen te lezen. Alles wat ik nu tot me neem, kan ik mogelijk gebruiken voor mijn werk. Maar wat als die externe prikkel er niet meer is? Het zou me niet verbazen als ik dan een beetje verslof. En nee: dat wil ik echt nog niet.’

Over Loretta

Loretta Maxine Schrijver (New York, 1956) studeert na het gymnasium vertaalkunde en geschiedenis in Amsterdam. Tijdens haar studie stuurt ze een open sollicitatie naar de NOS, waar ze wordt aangenomen om tv-programma’s te ondertitelen. Een paar jaar later begint ze als nieuwslezer bij de Wereldomroep.

Vanaf 1989 presenteert ze samen met Jeroen Pauw tien jaar lang de nieuwsuitzendingen van de eerste commerciële zender, RTL Véronique. Als erkend dierenvriend – in 2016 krijgt ze een lintje vanwege haar levenslange inzet voor dieren- en milieuorganisaties – stapt ze vervolgens over naar de AVRO, waar ze Alle dieren tellen mee kan maken.

Na een jaar keert ze terug bij RTL Nieuws. In 2007 krijgt ze haar eigen talkshow, MAX & Loretta. In 2010 presenteert ze samen met Quinty Trustfull de eerste uitzending van het vernieuwde Koffietijd, dat in mei 2023 zal ophouden te bestaan.

Loretta blijft wel te zien als panellid in kijkcijferhit The Masked Singer.

Loretta woont in Amsterdam en heeft al dertig jaar een latrelatie met Lou Vaz Dias.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in