Emancipatie gaat beter, van gelijkheid is nog geen sprake

Je zou denken dat na honderd jaar emancipatie de gelijkheid tussen mannen en vrouwen wel een feit zou zijn, maar helaas. En op drie vrouwen is nog steeds niet economisch zelfstandig. Dat is een groep van ruim 1,6 miljoen. Dat betekent dat ze niet minimaal het bijstandsniveau, zo’n €1080 netto per maand, verdient. Bij de mannen haalt ongeveer een op de vijf dit inkomen niet.

Dat blijkt uit de nieuwe tweejaarlijkse Emancipatiemonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), waarin gegevens uit 2021 zijn gebruikt.

Iets meer werkuren

Hoewel vrouwen vaker dan mannen onvoldoende inkomen hebben om voor zichzelf te kunnen zorgen, gaan zij wel steeds meer uren per week werken. In 2013 werkten zij gemiddeld bijna 27 uur per week, in 2021 was dit gemiddeld al 29,2 uur.

Mannen werken gemiddeld 39,4 uur per week. Dat wordt ook niet minder. "De algemene opinie is toch wel dat vrouwen geschikter zijn om te zorgen voor kinderen dan mannen", zegt hoofdsocioloog Tanja Traag van het CBS. "Voor vrouwen met kleine kinderen vinden we twee of drie dagen per week werken wel genoeg, voor mannen is dat eerder vier of vijf dagen."

Kampioen deeltijd

Nederlanders blijft daarmee kampioen deeltijd. Bijna zeven op de tien vrouwen en twee op de tien mannen werken minder dan 35 uur per week. Dat is ook zo omdat je in Nederland, in tegenstelling tot veel andere landen in Europa, stevige deeltijdbanen kunt hebben. "Als je mensen die mogelijkheid biedt, dan benutten ze hem ook", zegt Traag.

De CBS-sociologe merkt op dat Nederlandse vrouwen vaak de kritiek krijgen deeltijdprinsesjes te zijn, maar dat uit dit onderzoek blijkt dat zij behoorlijk in een spagaat zitten tussen enerzijds de oproep om meer uren te werken, en anderzijds de publieke opinie die vindt dat zij vooral bij hun kinderen moeten zijn.

Kinderen & carrière

Je ziet in de cijfers dat vrouwen minder uren gaan werken zodra zij moeder worden. Daarvoor werken ze gemiddeld bijna 35 uur per week. Als er een baby is, gaat 45% minder werken of zelfs helemaal stoppen. Vaders passen hun werkweek zelden aan, al nemen de meesten wel geboorteverlof. Dit is een werkweek volledig betaald verlof en daarna nog vijf weken tegen 70% van het loon. Dat vrouwen wel, en mannen niet minder gaan werken is vreemd als je kijkt naar hun wensen: de meeste stellen geven aan de zorg voor kinderen het liefst gelijk te verdelen.

Veel vrouwen die in deeltijd werken, zouden best meer uren willen maken. Een groep van 7% van de werkende vrouwen die geen onderwijs volgt, zo’n 209.000 vrouwen, is zelfs binnen twee weken beschikbaar voor meer uren werk. Ook zo’n 77.000 mannen zeggen direct meer te kunnen werken.

De belangrijkste reden die door vrouwen wordt genoemd om meer uren te maken, is als huishoudinkomen ontoereikend zou zijn. Wel willen vrouwen werk en privé goed kunnen combineren door te werken op zelfgekozen uren en dichtbij huis. Goede en betaalbare kinderopvang wordt minder vaak genoemd. Het kabinet is van plan de crèche vanaf 2025 gratis te maken.