Econome Barbara Baarsma pleit voor groene groei

'Geen krimp, maar andere keuzes, om welvaartsniveau te behouden.'

Personeelstekort, wachtlijsten voor de huisarts, thuiszorg, klusjesman. Stikstofcrisis, klimaatverandering. Hogere energieprijzen en dreigende graantekorten door de oorlog in Oekraïne.

Het lijkt er soms op dat we in een 'Perfect Storm' zijn beland. In Nederland lopen we met zijn allen tegen grenzen aan, maar willen we liever niets opgeven.

Experts voorspellen ‘een crash van ons systeem’ als we zo doorgaan, zo staat in een zeer lezenswaardig artikel in het Algemeen Dagblad, waarin mensen aan het woord komen die gelukkig vooral denken in oplossingen.

Happy 2050

Zoals ingenieur Babette Porcelijn, die in 2016 De Verborgen Impact schreef en wiens Het Happy 2050 Scenario net uit is. Haar beste tip is zorgen dat je je persoonlijke voetafdruk verkleint: koop minder nieuwe spullen, eet vooral plantaardig, mijdt het vliegtuig. Ze staat er lekker nuchter in: "Vakantie is toch niet: in het vliegtuig zitten? Vakantie is gewoon lekker ontspannen en doen waar je zin in hebt. Je kunt met de auto gaan, of met de trein, of gewoon in Nederland blijven."

Groei is nodig

Aan het woord komt ook econome Barbara Baarsma (hoogleraar toegepaste economie aan de UvA en CEO Rabo Carbon Bank), wiens nieuwe boek Groene Groei net uit is. 'Zowel de corona- als de klimaatcrisis heeft de roep om consuminderen versterkt en economische groei in een kwaad daglicht gezet. Maar hoe wenselijk is dat?' vraagt ze zich af. 'Als we willen dat onze kinderen en kleinkinderen kunnen leven op hetzelfde welvaartsniveau als wij, dan hebben we een voor inflatie gecorrigeerde economische groei van een paar procent per jaar nodig.'

Waarom? 'Onder andere om de kosten van de vergrijzing op te vangen en de herverdeling van rijk naar arm te betalen. Zeker zolang we zaken als onderwijs, zorg en rechtspraak uit collectieve middelen betalen, is economische groei nodig. Maar dan wel groene groei, dus groei die rekening houdt met kansenongelijkheid en klimaatverandering.

Ongezonde impact doorberekenen

Economische groei, maar dan binnen wat de planeet aankan, dus. Lang verhaal kort: de schade die producten toebrengen aan natuur, klimaat of gezondheid zouden voortaan doorberekend moeten worden in de prijs.

"Een zak paprikachips is nu goedkoper dan een paprika, dat komt doordat de schade die vette chips toebrengen aan onze gezondheid, en de zorgkosten die daardoor stijgen, niet zijn meegerekend", zegt Baarsma in het AD. Kerosine is niet belast. Terwijl we met z’n allen nu miljarden moeten uitgeven om de schade van stikstof- en CO2-uitstoot te herstellen.

Een vettaks, suikertaks of wat Baarsma betreft nog beter: een belasting op broeikasgassenuitstoot, die maken lekkere en leuke dingen wél duurder. "Maar de opbrengst van die heffingen kun je gebruiken om de inkomstenbelasting voor de lagere en middeninkomens te verlagen", zegt Baarsma.

Belastingstelsel hervormen

Ons belastingstelsel is veel te ingewikkeld geworden, nóg zo’n onderliggende oorzaak van de problemen die we nu dagelijks zien. "Je hoort veel geklaag over deeltijdwerkers, maar door ons belastingstelsel loont meer werken voor veel mensen helemaal niet. Dan gaan ze namelijk nét zo veel verdienen dat ze hun huur- of andere toeslag of heffingskorting verliezen."

Mensen en eigen regie

Barbara ziet in Groene Groei groei niet als doel, maar als middel. "Ik denk dat we een procent of drie aan economische groei nodig hebben om toekomstige generaties hetzelfde welzijns- en welvaartsniveau dat we nu hebben te geven," zegt ze tegen Change.Inc. Daarbij gaat het niet om groei als doel, maar als middel om zoveel mogelijk mensen zo gelukkig mogelijk te maken. Wie zijn het gelukkigst? Dat zijn de mensen die het gevoel hebben dat ze de meeste regie hebben over hun leven en over hun toekomst. Die regie ontglipt veel mensen nu. Hoe moet dat met de zorg? Met de wachtlijsten en de eigen bijdrage? Met de kinderen die geen eigen huis kunnen krijgen? Verlies van regie is de voornaamste voorbode voor polarisatie. Groei is nodig om dat tegen te gaan."

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in