Antoinette Hertsenberg: 'Na je 50ste wordt het leven vooral leuker'

Ouder worden vindt Radar-presentatrice Antoinette Hertsenberg (58) geen straf. Ook niet op tv. ‘Het gaat om de inhoud, die extra pondjes verhul ik wel met een leuk jasje.’ Over controle, lachen met haar man en dansen met vriendinnen.

De grootste openbaring komt tegen het eind van ons gesprek. Op de vraag waar ze buiten haar werk een kick van krijgt, antwoordt Antoinette Hertsenberg: ‘Schilderen.’ En lachend erachteraan: ‘Echt zo’n vijftigplushobby!’

Nouveau

Ze vertelt dat ze op haar vijftigste besloot te doen wat ze altijd nog eens wilde doen: leren schilderen. Het werd een cursus fijnschilderen in Deventer. ‘Heel realistisch. Kijken naar simpele dingen en dan bedenken: hoe vang ik dat in een schilderij? Veel stillevens. Ik had verwacht dat ik impressionistisch schilderen leuker zou vinden, maar dat is niet zo. Juist dat gepriegel vind ik geweldig.’

Ze pakt haar telefoon en laat een paar stillevens zien: een plastic bakje met blauwe bessen, een paar mandarijnen op een verkreukeld stuk aluminium­folie, verbluffend mooi in hun levens­echte eenvoud. ‘Zo’n mandarijntje begint met een oranje rondje,’ zegt ze. ‘Dan maak je schaduwtjes en putjes, bedenk je waar het glansje moeten komen, en dan ineens ís het gewoon een mandarijntje. Dat is zo’n bevredi­gend moment!’

Als het woord tentoonstelling valt, is ze resoluut: ‘Dat hoeft allemaal niet, ik doe dit echt voor mijn lol. Voor je het weet, krijg je als BN’er een heleboel aandacht die niet naar je werk uitgaat. Daar blijf ik liever van weg.’

Nouveau

We spreken elkaar in het AVROTROS-gebouw, zij zonder make-up, in lichtblauwe kleding. Geen pose, geen tierlantijnen. Haar moeite met aandacht voor haar eigen persoon is een terugkerend punt in het gesprek. Dat ze een van de bestendigste kijk­cijferkanonnen van Hilversum is en afgelopen jaar de Media Oeuvre Award kreeg uitgereikt, is de verdienste van het hele team, benadrukt ze. Het gaat niet om háár. Dat gevoel zit diep. ‘Vroeger bestond het woord selfie nog niet eens, dus als je een foto van jezelf wilde, moest je iemand aanschieten: ‘Wilt u misschien even...’ Zo gênant. Ik was altijd blij als het over was.’

Is dat bescheidenheid?

‘Nou, in elk geval opvoeding. Ik heb meegekregen dat je niet als persoon op de voorgrond hoeft te staan. Veel bereiken was bij ons thuis ook niet zo’n issue. Je dienstbaar maken en op jouw manier je best doen, daar ging het om.’

Intussen heb je carrière gemaakt voor de camera.

‘Ja, al geloof ik niet dat mijn moeder mij anders ziet dan mijn broer en zus, die een ander soort loopbaan hebben. Bovendien: het is toevallig zo gelopen. Ik heb van nature de neiging om in de bres te springen voor anderen: mensen die het minder goed hebben, dieren. Zo ben ik belangenbehartiger geworden, en dat voel ik me na al die jaren nog steeds. Ik maak me dienstbaar.’

In 1994 ging je als woordvoerder van de Dierenbescherming op televisie in gesprek met een jager. Dat item werd gezien door Gerard Baars, programmadirecteur van de TROS, en de rest is geschiedenis.

‘Zo is het gegaan. Ik vind het nog steeds de grootste verrassing uit mijn werkende leven dat ik bij de televisie terecht ben gekomen en daar na ruim vijfentwintig jaar nog steeds programma’s maak en presenteer. Een heel gewoon meisje, opgegroeid in een gehuurd rijtjeshuis in Apeldoorn. Later hoorde ik dat ze me zagen als een wolf in schaapskleren: een op het eerste gezicht lief­tallige blonde dame die vervolgens behoorlijk hard bleek te kunnen bijten. Dus ja, ik heb er voordeel van gehad dat ik een vrouw ben. Maar meer van dat kunnen bijten.’

Toch wordt een vrouw die kan bijten al gauw gezien als bitch. Heb je daar last van?

‘Ik weet dat er mensen zijn die zo denken, maar die kritiek vat ik niet persoonlijk op. Slagvaardigheid hoort bij mijn rol. Ik heb zes à acht minuten voor een gesprek, dus ik moet snel tot de kern komen.

Nouveau

Dat betekent dat ik mensen niet altijd kan laten uitpraten. Heel soms vind ik mezelf achteraf bitcherig. Dan denk ik: dat had iets charmanter gemogen. Maar ik baal pas echt als ik de kern heb gemist. Dat blijft het risico van livetelevisie: een enkele keer neem je in een split second een beslissing die minder goed uitpakt.’

Je eindredacteur Elise van Bork roemde je journalistieke scherpte en helikopterview, maar zei ook dat je niet tegen je verlies kunt. ‘Ze is dol op spelletjes en dan wil ze ook winnen.’

‘Helemaal waar. Als je met mij een potje Risk speelt, heb je wel iemand tegenover je. Ja, wat zegt dat over me? Blijkbaar heb ik een vorm van streberigheid, het goed willen doen, alles op alles zetten als dat nodig is. En ik hou wel van strategie, kijken hoe de hazen lopen en proberen een paar zetten vooruit te denken. Zeg jij a, dan zeg ik b. Ik denk dat ik daar in mijn werkende leven ook best iets aan heb gehad.’

Je hebt al heel wat belangen behar­tigd, maar hoe sta je eigenlijk tegenover de vrouwenzaak?

‘Ik zou mezelf altijd feminist noemen, in die zin dat ik vrouwen gelijkwaardig vind aan mannen. Ik heb mijn dochter ook net als mijn twee zoons altijd voor­gehouden hoe belangrijk het is om onafhankelijk te zijn, je eigen broek te kunnen ophouden. En ik vind het een goede zaak dat de houdbaar­heid van vrouwelijke presentatoren in Hilver-sum intussen aardig gelijk is met die van mannen in het vak. Kijk naar Astrid Joosten, Linda de Mol, Caroline Tensen, Anita Witzier – die zijn allemaal al jaren op tv. Mijn man Niko zegt trouwens ook: ‘Ik ben een feminist.’ Heel goed, zeg ik dan, houden zo!’

Op tv kom je serieus en soms een tikje streng over. Heb je ook een wilde, onverantwoordelijke kant?

‘Nou, aan experimenteel drugsgebruik waag ik me niet. Vooral omdat ik het heel vervelend vind om de controle te verliezen. Daar ben ik zelfs een beetje bang voor. Sinds ik één keer dronken ben geweest, stop ik ook meteen met drank als ik merk dat ik minder alert word. Maar een hele avond pret hebben op de dansvloer met vriendin­nen? Ja graag!’

Volgens je dochter Eva ben je enorm positief en lach je veel: ‘Ze kan stukgaan om niks.’

‘Klopt! Ik let echt wel goed op als ik een verzekeringspolis afsluit, maar ik ben geen zwartkijker. Dat komt vast ook door mijn opvoeding. Vooral mijn vader kwam uit een familie van vrolijke mensen. Elke winter gingen we met z’n allen een week logeren bij mijn opa in Twente. Mijn broer en ik kregen dan een steenkoud zolderkamertje, waar de ijsbloemen vaak op de ramen stonden. Als we daar ’s avonds onder een soort paardendeken lagen, met het luik open, hoorden we mijn vader, ooms en tantes gieren van de lach. Ik ben gelovig opgevoed en geloof nog steeds, maar dat plezier en die geborgenheid van toen zijn volgens mij veel bepalen­der voor mijn levenshouding: blijven lachen, ook als het even tegenzit, en genieten van het goede. Er is echt niet zo verschrikkelijk veel voor nodig om te denken: wat hebben we het eigenlijk fijn.’

Eva zei ook dat je in je eigen gezin de meest gestructureerde en georgani­seerde persoon bent. ‘Op vakantie keken we elke ochtend vragend naar haar.’

‘Jaaaaa!’ giert ze. ‘En dan riep ik: ik ben niet de reisleider! Maar goed, ik láát me ook niet zo gemak­kelijk leiden. En ik moet toegeven: behalve mijn jongste zoon Hessel zijn ze op organisatorisch gebied allemaal tamelijk hopeloos, haha.’

Niko ook?

‘O ja! Ik ben na ruim vijf­entwintig jaar nog steeds ongelooflijk blij met hem, maar structuur, ho maar. Volgens mij hangt dat samen met zijn ongebreidelde creativiteit, die ik juist weer heel aantrekkelijk vind. Hij komt te laat of maakt dingen weg en denkt dan dat ik weet waar ze liggen. Daar plaag ik hem geregeld mee. Echt irritant wordt het als hij dan mijn sleutels pakt en die vervolgens óók kwijtraakt.’

Wat vindt hij irritant aan jou?

‘Nou, eigenlijk is hij erg complimenteus. Als ik vraag of ik iets aan mezelf moet veranderen, zegt hij: ‘Welnee, je bent perfect.’ Hij vindt het weleens lastig dat ik niet kan stoppen voordat iets helemaal af is, terwijl hij denkt: het is goed zo.

Nouveau

En dat ik erg gedecideerd kan zijn, te ongeduldig soms ook. Hij neemt graag meer tijd voor een beslis­sing, wat ik terecht vind. Je corrigeert elkaar, zo zie ik dat. We zijn allebei trouwens erg goed in het weglachen van irritaties aan het eind van de dag, dat vind ik fijn.’

Je kinderen zijn uitgevlogen. Hoe staat het leven nu?

‘Ik moet bekennen dat ik vroeger de meest verwende vrouw van Nederland was, met schoon­ouders die speciaal bij ons in de buurt kwamen wonen om vier dagen per week op de kinderen te passen. Daar heeft iedereen enorm van genoten. Al heb ik zelf ook altijd veel plezier beleefd aan het moederschap, en doe ik dat nog steeds. Maar nu de zorgta­ken zijn weggevallen, is er wel ineens meer tijd om andere dingen te doen. Zoals met z’n tweeën op vakantie gaan, zonder dat je van alles moet regelen. Wandelen, lezen, echt lekker eten, daar zijn we allebei erg van. En ik zwem graag.’

Dan, vol enthousiasme: ‘Weet je wat mij heeft verbaasd? Vroeger dacht ik dat het leven na je vijftigste downhill ging, maar het tegenovergestelde is waar. Ook op werkgebied. Je weet beter wat bij je past en wat niet, dus daar kun je beter op sturen. Het enige minpunt van ouder worden is dat je minder jaren vóór je hebt, maar heel eerlijk: ik vind dit een geweldige tijd.’

Ik hoor je niet over de overgang.

‘Daar ben ik eerlijk gezegd een beetje langs gezwijnd. Ik denk dat ik met gunstige genen geboren ben. Af en toe een opvlieger, dat was het wel. En ik heb een tijdje minder goed geslapen, maar sindsdien slaap ik weer als vanouds zodra ik mijn kussen raak. Waarmee ik zeker niet wil ontkennen dat de overgang nasty kan zijn, dat zie ik in mijn omgeving. Ik vind het ook goed dat er aandacht voor is en zou iedereen willen toeroepen: neem je klachten serieus en stap naar je huisarts, want er is best wat aan te doen.’ We blikken vooruit naar het nieuwe jaar, waarin er voor Hertsenberg op werkgebied het nodige gaat verande­ren. Radar verhuist van NPO1 naar NPO2 en bovendien krijgt de redactie extra budget voor online activiteiten. Ideaal om gericht jongere mensen te bereiken die geen lineaire televisie meer kijken, vindt ze. Wat haar ook bevalt, is dat de extreme bezuinigingen die in 2021 werden aangekondigd inmiddels van de baan zijn. Terwijl Radar eerst leek te moeten inkrimpen tot hoogstens twintig afleveringen per seizoen, kon de redactie er in 2022 toch vierentwintig maken, en dit jaar groeit dat aantal naar achtentwintig. ‘Dat betekent meer diepgang,’ zegt ze monter.

Wat doe je privé om fit te blijven?

‘Ik zorg sowieso voor voldoende beweging: wandelen, fietsen en hardlopen, zo’n drie keer per week een kilometer of acht. Als ik onderweg andere vrouwen tegenkom die misschien niet het juiste tempo of het perfecte figuur hebben, denk ik altijd: je dóét het toch maar! En dat denk ik bij mezelf dus ook. Ik heb de sportschool geprobeerd, maar buiten lopen is veel lekkerder. In weer en wind, ja. Alleen vertrekken met regen vind ik lastig. Het moet ook geen straf worden, roep ik dan. Hessel zegt in zo’n geval dat excuses altijd het best klinken voor degene die ze verzint, haha.’

Eet je ook gezond?

‘Absoluut. Al ben ik altijd een paar kilo te zwaar. Ik heb een tijd aan intermittent fasting gedaan, een dieetmethode waarbij je alleen eet tussen twaalf uur ’s middags en acht uur ’s avonds. Daar heb ik van geleerd dat het helemaal niet verve­lend is om een lege maag te hebben. Ik sla nog steeds vaak het ontbijt over en neem dan pas tussen de middag een salade. Ik eet ik al jaren vegetarisch. Daar voel ik me goed bij, in alle opzich­ten. Ik vind het geweldig dat vegeta­risme steeds breder wordt omarmd. Als je dertig jaar geleden zei dat je geen vlees en vis at, begon iedereen te zuchten. Maar tegenwoordig liggen de supermarkten vol met smakelijke alter­natieven. Aangespoord door Eva ben ik inmiddels zelfs aardig opgeschoven naar veganisme, dus álles plantaardig, al haal ik de honderd procent net niet. Ik snap ook niet goed waarom ik geen eitje zou mogen eten van onze eigen kippen. En plantaardige kaas vind ik niet lekker, maar wie weet verandert dat binnenkort ook.’

Wat doe je aan uitwendig onder­houd?

‘Een goede dagcrème, dat is het wel zo’n beetje. Je kunt best zien dat ik ouder word, maar ik vind dat dat niet onaantrekkelijker maakt. Het gaat om je focus. Vrouwen kunnen zich vaak zo goed vastbijten in wat er niet leuk aan ze is. Mijn dochter baalde in haar puberteit ook weleens dat ze geen ellenlange slanke benen had, en dan zei ik: die hebben we allebei niet, dus wen er maar aan, maar we hebben wel dát... Als je de leuke dingen eruit pikt en daarmee werkt, heb je een leuker jaar voor jezelf en ben je meteen een leukere persoon voor je omgeving. Gewoon niet zo’n gedoe maken van veroudering. En als iets je heel erg stoort, nou, doe er dan wat aan.’

Dat er zoveel mensen naar je kijken, zou je onzeker kunnen maken. Maar dat heb jij dus niet.

‘Nee, omdat uiterlijk óók op tv niet het allerbelangrijkste is. Ik zit daar voor de inhoud, en die paar extra pondjes verhul ik wel met een leuk jasje. Bovendien kijken we uiteindelijk toch het liefst naar echte mensen. Dat vind ik ook zo fijn aan steengoede actrices als Elisabeth Moss, die echtheid boven schoonheid plaatsen. Dat is zoveel interessanter dan iemand die er altijd beeldig uitziet. Hoe saai is dat?!’

Je bent jaloersmakend sterk en stoer. Zijn er dingen die je wél raken? Stel dat iemand zegt: ‘Je bent een slechte moeder?’

Voor het eerst schiet ze onbewust in de verdedi­ging. ‘Dan zou ik zeggen dat er altijd wat te verbeteren valt, maar dat ik drie kinderen heb die daar zelf niet zo over denken en goed voor zichzelf kunnen zorgen. Dus waarom zou ik het me aantrekken als het niet klopt?’

Omdat het heel erg over jou zou gaan?

Ze lacht: ‘Ja, zo werkt het wel.’

Antoinette in het kort

• Antoinette Hertsenberg (Den Haag, 1964) ging naar het Hoger Sociaal Agogisch Onderwijs. Ze was directeur van de Anti-Vivisectie-Stichting. Toen ze als perswoordvoerder bij de Dierenbescherming werkte, werd ze ontdekt door Gerard Baars, programmaleider bij de TROS.
• Ze presenteerde de tv-programma’s Opgelicht?! en Dokters van morgen. Sinds januari 1995 is ze presentator en eindredacteur van het consumentenprogramma Radar.
• Hertsenberg is getrouwd met Niko Koffeman, Eerste Kamerlid voor de Partij voor de Dieren. Ze hebben samen drie kinderen: Piet, Eva en Hessel.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in