Monic Hendrickx: 'Mijn oudedagsplan? Doorspelen tot mijn tachtigste'

Actrice Monic Hendrickx (57) heeft net een lange wandeling achter de rug door het Zaanse landschap. Daar woont ze, samen met haar man Ralph en hun dochter Javaj (22) in een knus huisje met kleurrijke tuin. Ondanks de vier Gouden Kalveren die ze won en de bewierookte rollen die ze vertolkte, zoals die van drugsbaas Carmen van Walraven in de meermaals bekroonde misdaadserie Penoza, is het nu even rustig. Ze heeft net de opnamen afgerond voor een nieuwe misdaadserie, Bad Standing, voor Amazon Prime. Daarin speelt ze een rechercheur.

Blijft je werk altijd wel doorlopen? ‘Nou, niet altijd. Nu is er bijvoorbeeld voorlopig even niets. En ik weet dan niet hoe lang er niets is. Ik heb wel wat audities gedaan, maar ik weet nog niet of daar iets uitkomt. Het gaat eigenlijk altijd met golven. Daar moet je wel tegen kunnen.’

Maak je je weleens zorgen? Dat je denkt: het blijft nu wel lang stil. ‘Ja, ik vind het toch altijd weer spannend en soms maak ik me wel zorgen. Ook omdat zo’n lange dag op de set steeds zwaarder wordt naarmate je ouder wordt. Ik weet dat ik bij Penoza op de set stond en dat Olga Zuiderhoek riep: ‘Jongens, even stil, want Monic moet zich concentreren.’ Terwijl zij het dan zelf te rumoerig vond. Dat soort dingen ga je krijgen. Hoe ouder je wordt, hoe minder stress je ook aankan. Ik hoopte eigenlijk dat dat andersom zou zijn, maar dat is niet zo, je wordt gewoon minder flexibel. Het gaat zo snel allemaal. De hele wereld gaat snel. Nou heb ik dat altijd al wel een beetje gehad. Ik heb eigenlijk al mijn hele leven het gevoel dat ik te traag ben voor de wereld. Dus dat is ook een karaktertrek, dat ik gewoon niet altijd even snel ben.’

Waaraan merk je dat? ‘Mijn wandeltempo is bijvoorbeeld echt geen vijf kilometer per uur, zoals Google Maps rekent voor de routeplanner. Bij mij is dat eerder drie of vier kilometer per uur. Mijn moeder fietst en loopt altijd een beetje schuin voorover, alsof ze dan eerder op haar plek zal zijn, ik loop eerder schuin achteruit. Vanochtend heb ik een uurtje door Het Twiske gewandeld en omdat ik nu alle tijd heb, doe ik dat enorm treuzelend. Dan weer even daar stoppen, dan weer even hier kijken met een verrekijker, dat vind ik heerlijk. Dat is mijn natuurlijke tempo. Treuzelen, hangen. Mensen worden daar moe van, maar ik krijg er juist energie van. Het heeft ook iets dromerigs. Lekker de tijd nemen. Met Ralph kan ik dat heel goed, al loopt hij vaak voor mij. Zijn natuurlijke pas is sneller dan de mijne. Hij is ook meer van het nachtritme en ik van overdag, maar als we samen zijn, passen we dat op elkaar aan.’

Jij zorgt vooral voor het brood op de plank, hij zorgde vroeger voor jullie dochter, nu doet hij jouw management. Heb je ondanks de golfbewegingen in je werk toch iets van pensioen voor jullie opgebouwd? ‘Nee, ik geloof dat ik driehonderd euro per jaar heb opgebouwd. Gedeeld door twaalf, hoeveel is dat per persoon per maand? Daar kom je niet ver mee. Ik ben kostwinner inderdaad, dus ik hoop tot mijn tachtigste door te spelen. Dat is althans mijn oudedagsplan, haha.’

Hoe ga je verder om met het ouder worden? ‘Ik ben wel door de overgang heen, denk ik. De opvliegers zijn voorbij, maar als het stressvol wordt, slaap ik nog steeds slecht. Soms heb ik ook echt watten in mijn hoofd en schiet ik heen en weer van boos naar verdrietig naar blij. Maar dat heb ik altijd wel een beetje gehad, dus het is ook karakter. Verder voel ik me fysiek goed. Ik hoop op dezelfde manier oud te worden als mijn moeder; zij is vierentachtig en topfit. Ze werkt veel in de tuin. Ze is echt een doener. Doen, doen, doen. Zij en haar vriend hebben bijvoorbeeld net hun hele huis van top tot teen verbouwd, er een heel stuk aan laten bouwen, maar ook zelf heel veel gedaan. Ze zijn nog heel actief.

Een paar weken geleden hebben we mijn vader herbegraven omdat mijn moeder voor zichzelf een plek op de natuurbegraafplaats wilde, en dat gaat ze dan regelen. Ze wilde dat mijn vader, die op een ander kerkhof lag begraven, daar bij zou komen liggen, dus ze heeft drie plekken gekocht: voor mijn vader, voor haarzelf en voor haar vriend. Die nieuwe plekken hebben we met de hele family uitgezocht, het was hartstikke bijzonder om dat samen te kunnen doen.’

Leuk ook dat de nieuwe vriend van je moeder bij haar voormalige man in het graf wil. ‘Ja, maar hij was een goede vriend van mijn vader, dus ik denk dat ze het allebei wel gezellig vinden, haha. Ik vond de opgraving van mijn vader echt helend.’

Wat moest er voor je gevoel dan nog geheeld worden? ‘Ik heb als kind denk ik toch een heel machteloos gevoel gehad. Je vader wordt begraven en dat gebeurt allemaal maar. Ik heb mijn vader toen niet meer in de kist zien liggen. Mijn moeder zei: ‘Je moet echt niet gaan kijken, want het is papa helemaal niet meer.’ En nu kon ik echt iets doen, had ik het idee. Dat gaf me een goed gevoel. We hadden dat kistje heel mooi gemaakt met leemverf en onze handen erop. En ik heb met Javaj nog een liedje gezongen, heel bijzonder vond ik dat. We hebben het kistje in onze Volvo gezet en vervolgens hebben we nog een rondje door Deurne gereden, waar ik ben opgegroeid. En ik ging praten tegen mijn vader. Met Javaj zong ik Make You Feel My Love en Willem, mijn zwager, soleert dan op zijn gitaar. Daarna zijn we met zijn allen bij mijn broertje gaan eten, dat was heel fijn.’

Wat hebben jullie met zijn grafsteen gedaan? ‘De man van de begraafplaats zou proberen om die intact te houden, maar dat is niet gelukt. Dus die grafsteen is nu kassiewijle. ‘Wees gelukkig,’ stond erop. Het idee daarachter was dat mijn moeder dat tegen mijn vader zei, en mijn vader tegen mijn moeder. Maar toen ik op mijn achttiende een keer naar zijn graf ging, las ik het ineens alsof hij dat tegen mij zei. Het raakte me. Ik moet er iets van maken, dacht ik vanaf toen.’

Kun jij ergens ook schoonheid of ontroering zien in je eigen aftakeling? ‘Ja. Ik ben gewoon heel blij dat ik ouder wórd. Dat ik nog niet dood ben. Je kunt natuurlijk alles recht gaan spuiten en trekken om wanhopig jong proberen te blijven, maar als ik iemand van tachtig zie die helemaal is strakgetrokken en dat vergelijk met iemand van tachtig die helemaal gerimpeld is, dan zie ik toch liever de laatste. Ik vind dat we rimpels moeten koesteren en zorgen dat we gewend blijven om ze te zien. Ik moet altijd denken aan een liedje van Adèle Bloemendaal. (zingend) Schoonheid is niet wezenlijk, zij vergaat heel snel, blijvend is de lelijkheid, dus onderhoud haar wel. Dus onderhoud haar wel. Dat is een heel grappig liedje over de lelijkheid en over verval. Het is gewoon een gevecht tegen de bierkaai. Het gaat mij er vooral om dat ik me lekker blijf voelen.’

Stel dat je geen actrice zou zijn, zou je je haar dan grijs laten worden? ‘Ik zat daar laatst over na te denken. Het lijkt mij eigenlijk wel heel fijn om het niet meer te hoeven verven. Ik hoop eigenlijk op een rol waarvoor ik mijn haar af moet scheren, daarna laat ik het dan in de natuurlijke kleur. Dus als ik geen actrice was, dan zou ik dat wel doen ja. Ik ben het wel zat om mijn haar te verven. Botox of plastische chirurgie vind ik ook zonde van mijn geld en tijd. Ik ben het ook echt niet eens met die trend. Ik vind het slimmer om het verval te accepteren dan om het allemaal maar weg te duwen. Ik ben het eens met Kendrick Lamar die rapt: I’m so fucking sick and tired of the Photoshop, show me something real. Hetzelfde geldt voor veel make-up, ik hou daar niet echt van. Voor een rol vind ik het soms heel leuk om te doen, maar voor een fotoshoot in een blad zou ik het liefst zonder make-up gaan.’

‘Niet teveel meuk op mijn gezicht,’ had je ook aangegeven voor deze shoot. ‘Ja, en dat doet Leco dan ook heel braaf. Al is zijn idee van ‘natural’ natuurlijk anders dan dat van mij, haha. Misschien heeft het ook wel met ouder worden te maken, dat alles snel te veel voelt. Kleding die prikt, een bh die knelt, de make-up die je op hebt. Ik heb de behoefte om met steeds minder genoegen te nemen. En als het feit dat ik geen make-up of Photoshop wil betekent dat ik niet meer gevraagd word, dan is dat maar jammer. In Hollywood schijn je op mijn leeftijd al niet meer te kunnen spelen. Ik vraag me weleens af wat er zou gebeuren als vrouwen in opstand zouden komen en we het allemaal niet meer zouden doen, want we doen het elkaar ook aan. Als ik de discussie aan tafel bij Sophie Hilbrand zie, waar de twee vrouwen zaten die Sophie eruit vonden zien alsof ze twintig jaar geleden was gestorven en nu aan het ontbinden is, dan zit ik echt in het kamp van Sophie, bij de kreukels. Bij vrouwen als Meg Ryan die van alles aan zichzelf gedaan hebben denk ik: die zijn niet meer om te kussen.’

Kun je het in de liefde ook makkelijk loslaten om jezelf beter voor te doen dan dat je bent? ‘Ja. Ralph houdt meer van mij zonder make-up, dat scheelt misschien ook. Maar ik geloof er sowieso niet in dat je iets moet doen voor de liefde. Als je je heel erg moet aanpassen, dan weet ik niet of het lang standhoudt. Je moet wel rekening houden met elkaar, maar je moet elkaar ook vrij laten in wie je bent. Ralph houdt bijvoorbeeld helemaal niet van premières, van mij hoeft hij dan echt niet mee te gaan. Als je ‘man van Monic Hendrickx’ opzoekt, dan krijg je een bevriende geluidsman te zien met wie ik ooit naar een première ben geweest.’

Lijken jullie op elkaar in de manier waarop jullie praten over gevoelens? ‘Nee, ik denk dat hij daar moeilijker over praat dan ik. Maar we kunnen wel heel goed samen reizen, samen lachen en elkaar corrigeren. Dat moet je niet te veel doen, maar je hebt ook wel mensen nodig die kritisch zijn op je gedrag, vind ik.’

Waar is hij kritisch over bij jou? ‘Op divagedrag soms. Als ik thuiskom na lang op de set te hebben gestaan en gepikeerd ben omdat er geen boodschappen zijn gehaald zegt hij: ‘Ja, die kun jij ook doen.’ Je moet elkaar niet de hele tijd bekritiseren, maar wel in sommige dingen stimuleren. Ik heb ooit de vrouw van Beatlesgitarist George Harrison horen zeggen, toen haar werd gevraagd hoe ze zo’n goed en lang huwelijk in stand hadden gehouden: ‘Just don’t divorce.’ Dat is natuurlijk wel een beetje zo. Als je niet uit elkaar gaat, dan ben je nog samen. Het is echt niet zo dat onze relatie altijd leuk is. Ralph en ik hebben niet dé ideale relatie. Maar ik vind het nog altijd leuker met hem dan zonder hem, en zolang dat zo blijft, zijn we samen.’

Javaj woont nog thuis omdat ze geen woonruimte kan vinden in Amsterdam, waar ze psychologie studeert. Krijg je, nu zij je zorg minder nodig heeft, de neiging je meer op andere kinderen te richten met je Stichting Small Change? ‘Dat sluit elkaar niet uit. Dat opvangen van kinderen doen we al langer met de stichting. Eerst in Zuid-Afrika, nu helpen we weeskinderen in Syrië door het ondersteunen van de organisatie Child Houses. Tijdens oorlogen en aardbevingen raken mensen elkaar vaak kwijt. Child Houses gaat dan zoeken of er nog familieleden zijn die voor die kinderen kunnen zorgen, en als dat niet zo is, zorgen we ervoor dat ze terechtkomen in een liefdevol gezin. Ik gun het Javaj erg dat ze woonruimte vindt en nog iets van een echt studentenleven kan hebben, maar als je dat leed vergelijkt met wat de kinderen in Syrië meemaken, zitten wij in een enorme luxepositie. Als ik die kinderen zie, denk ik: hoe slecht kan de start van je leven zijn? Maar het team van Child Houses doet prachtig en broodnodig werk. Als mensen dat willen steunen kunnen ze helpen via small-change.nl.’

Merk je nu je ouder wordt dat je meer noodzaak voelt om maatschappelijk relevant bezig te zijn? ‘Ja, ook in mijn werk. Kijk, het mag best entertainment zijn, maar het moet wel ergens over gaan, vind ik. In de entertainmentindustrie wordt ook veel rommel gemaakt, en dat probeer ik te vermijden. Het hoeft niet heel zwaar te zijn, maar iets van waarde toevoegen voelt goed. Zo geeft het me ook voldoening als we geld naar Child Houses kunnen overmaken, wetende dat die kinderen daar iets aan hebben. Uiteindelijk gaat het erom dat we met zijn allen samen op deze aardbol leven en alles zo eerlijk mogelijk delen.’

Monic in het kort

Monic Hendrickx (Stevensbeek, 1966) ging een jaar naar de Toneelacademie Maastricht en later naar de Toneelschool Eindhoven. Ze won vier Gouden Kalveren; voor haar hoofdrollen in de films De Poolse bruid (1998), Nynke (2001) en Het zuiden (2004) en de televisieserie Penoza (2010-2017). Ze speelde ook de hoofdrol in de Australische remake van De Poolse bruid, die de titel Unfinished Sky (2007) kreeg. Hiervoor ontving ze een Inside Film Award en een Australian Film Institute Award. Recent speelde ze de rol van Cornelia Cohen in de EO-serie De Joodse Raad, die werd bekroond met de Zilveren Nipkowschijf. Hendrickx is oprichter en bestuurslid van de Stichting Small Change, die zich inzet voor verbetering van leefomstandigheden van kinderen. Monic Hendrickx is getrouwd met Ralph Vermeesch. Samen met hun dochter Javaj (22) woont het stel in Zaandam.