Ondernemer Rahma el Mouden: 'Mijn man vond zo'n ambitieuze vrouw maar lastig'

De rebelse Rahma el Mouden (63) trouwde op haar vijftiende en begon haar carrière als schoonmaakster. Nu, ruim 25 jaar later, is ze directeur van MAS Dienstverleners en een begrip op het gebied van maatschappelijk ondernemen.

'Ik gun iedere vrouw op aarde mijn soort vrijheid. Als ik de kans krijg, wijs ik andere vrou­wen op hun rechten. “Je bent vrij, je hoeft niet bang te zijn voor je man,” zei ik vaak tegen vrouwen van kennissen. Dat werd me niet altijd in dank afgenomen en daar had ik verdriet van. Soms voelde ik me eenzaam. Maar opgeven is nooit een optie geweest.

Het is niet meer de tijd om als vrouw onderdanig te zijn

Vrouwen moeten voor zichzelf opkomen. Onderdrukking is onacceptabel. Het is niet meer de tijd om als vrouw onderdanig te zijn.

Ik geef vaak lezingen waarin ik zeg: als je respect wilt, moet je evenveel verdienen als je man. Ik vind dat je constant bezig moet zijn om je leven, je situatie en je relatie met anderen te verbeteren. Leef bewust om er iets bijzonders uit te halen. Wie beweegt, zal liefde ontvangen.’

KNAP EN EIGENZINNIG

‘Mijn moeder was een meisje van het platteland. Ze was analfabeet. Toch kon ze goed voor zichzelf opkomen. Ze was twee keer eerder getrouwd, maar had zich van haar echtgenoten losgemaakt omdat ze haar onderdrukten en losse handjes hadden. Ze vluchtte met haar pasgeboren kind naar haar ouderlijk huis. Haar vader zette haar onder druk om naar haar man terug te keren, want ze had de familie al genoeg te schande gemaakt.

De prijs die ze voor haar vrijheid betaalde, was hoog

Ze weigerde met hem mee te gaan. Waarop hij haar dwong haar baby af te staan. Er zat niets anders op, ze wilde nooit meer terug naar haar gevangenis. Dus de prijs die ze voor haar vrijheid betaalde, was hoog. Mijn vader, die religie gestu­deerd had en als imam bij de moskee kwam werken in het dorp waar mijn moeder was opgegroeid, viel als een blok voor haar schoon-en eigenzinnig­heid. Ze trouwden en zijn hun hele leven stapeldol op elkaar geweest.’

REBELS KIND

‘Ik was brutaal en rebels als kind. Ik vond het niet eerlijk dat jongens alles mochten en meisjes bijna niets, behalve braaf binnen zitten, eten koken en luis­teren naar hun broer of man.

Als ik even de kans kreeg, vluchtte ik naar buiten. Ik zwierf graag op straat, deed mee met de jongens en vocht erop los. Mijn moeder wist niet goed wat ze met me aan moest. Ze zei dat geen man het ooit met me zou uithouden.’

DROOMBESTEMMING NEDERLAND

‘Nederland leek me het mooiste land dat er bestond. Ik nam me voor om niet met een man in Marokko te trouwen. Met enige regelmaat vroegen mannen mijn ouders om mijn hand, maar ik weigerde.

Ik wilde zelf beslissen met wie ik zou trouwen. Op een dag kreeg ik het bericht dat Bachir, die ik van vroeger uit de kruidenierswinkel kende en die nu als hovenier in Spanje werkte, belangstelling voor mij had. Ik vond hem knap en aardig en stemde toe.

Daar zat ik, in een huis in de Bijlmer; zwanger, maar eenzaam

Hij was 25, ik 15. Ik bleef eerst in Tanger wonen, en later, in 1975, verhuisde ik naar Nederland waar Bachir al was, omdat hij hier een verblijfsvergunning had gekregen. Mijn droombestemming. Daar zat ik, in een huis in de Bijlmer; zwanger, maar eenzaam. We spraken geen Nederlands en kenden niemand. Bachir werkte als schoonmaker, ik zat in mijn eentje thuis.

Ik wilde ook werken. Mijn man vond het niets, maar ik zette door

Om de post te kunnen lezen, moest ik de buren om hulp vragen. Nadat in 1976 mijn zoon Marouan was geboren, had ik er genoeg van. Ik wilde ook werken. Mijn man vond het niets, maar ik zette door.’

VIJFTIEN JAAR STRIJD

‘Zo belandde ik in het schoonmaakwezen. Ik had er plezier in en het ging goed, ik klom zelfs op tot assistent-manager. Tussendoor volgde ik diverse opleidingen. Ik wilde verder, me ont­wikkelen en opwerken. Bachir bleef het lastig vinden dat hij zo’n ambitieuze vrouw had. Eén keer, in 1990, heb ik met echtscheiding gedreigd. Bachir barstte in tranen uit en smeekte me om niet weg te gaan. Dat was de omme­keer, ik had een ‘go’.

Vijftien jaar strijd was er nodig geweest om hem te laten inzien dat ik mijn leven op mijn manier wilde leven. Hij beloofde me geen strobreed meer in de weg te leggen en zei dat hij trots op me was. Ik wilde manager worden, maar toen mijn eigen mannelijke assistent in 1997 na een reorganisatie benoemd werd tot manager, had ik er genoeg van. Ik nam ontslag en startte mijn eigen schoon­maakbedrijf: MAS, Multicultureel Amsterdams Schoonmaakbedrijf.’

KROON OP HET WERK

‘Het was keihard knokken. Ik moest met de computer leren werken, leren factureren. Ondertussen moesten er klanten worden binnengehaald. Samen met een Nederlandse vrouw, die ook uit de schoonmaakbranche kwam, bouw­de ik ons klantenbestand verder uit. We maakten schoon in scholen, crèches, bedrijfspanden, gymzalen en zieken­huizen. We sopten en poetsten tot we erbij neervielen, en het bedrijf groeide hard.

Uiteindelijk wonnen we in 2012 een aanbesteding en kregen we het Rijksmuseum als klant. Ik was zielsgelukkig, had alle grote concurrenten verslagen. Naast schoonmaakwerk ging MAS nu ook faciliteiten op het gebied van beveiliging, horeca, gebouwenbeheer en onderhoud aanbieden.’’

Rahma’s onverzettelijkheid bleef niet onopgemerkt. ’In 1999 werd ik verkozen tot Europese Zwarte Zakenvrouw van het Jaar, ik kreeg de Hoogvlieger Award, de IJ-prijs, twee Ridderordes uit naam van Koning Mohammed VI van Marokko en ik werd tot mijn grote verrassing in 2018 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Ik was en ben die succesvolle Marokkaanse in wie de media geïnteresseerd zijn.

VROUW MET EEN MISSIE

De onderscheidingen stimuleerden me om me in te zetten voor de stad en voor kwetsbare jongeren, die moeite hebben om hun school af te maken. Hen helpen we om hun talent te ontdekken, een opleiding te volgen en een baan te vinden. Dit jaar is Fihrizorg aan MAS toegevoegd, een organisatie gespeciali­seerd in de zorg. Gebaseerd op het leven van de Tunesische Fatima al Fihri, die in het jaar 859 in Fez in Marokko als vrouw en migrante de eerste universiteit ter wereld oprichtte. Daarnaast help ik vrouwen in Marokko die het moeilijk hebben of jongeren die in de stad willen studeren. Ik voel mij geroepen om medemensen te helpen.’

DOCHTER AAN HET ROER

‘MAS is, 25 jaar later inmiddels, een maatschappelijk verantwoordelijke onderneming geworden, die een bij­drage wil leveren aan de samenleving. Er werken ruim vijfhonderd mensen.

Mijn kinderen staan aan het roer; Oumaima heeft de dagelijkse leiding. Ik ben trots op ze. En dankbaar, dat we in dit mooie Nederland mogen wonen en ons hebben kunnen ontwikkelen.

De rust, vrede, dankbaar­heid en liefde die ik uit mijn geloof put, geven mij de energie om het leven aan te kunnen

Mijn kinderen hadden het niet gemak­kelijk met hun hardwerkende en onge­duldige moeder, die 24/7 bezig was haar vrijheidsdroom na te jagen. Ook kregen ze vroeger wel opmerkingen over mij; we zouden de Marokkaanse cultuur zijn ontgroeid. Maar niets is minder waar.

De rust, vrede, dankbaar­heid en liefde die ik uit mijn geloof put, geven mij de energie om het leven aan te kunnen. Ik ben 63. Wijzer, minder rebels en een bewuster mens. Ik voel me bevrijd en gelukkig, ben in staat om van kleine dingen te genieten. Dat is het mooie aan ouder worden.’

EERLIJK EN INTEGER

‘Helaas heeft mijn moeder het succes van MAS niet meer kunnen meemaken. Wat had ik haar graag laten zien dat de dochter die haar het bloed onder de nagels vandaan kon halen, toch goed terecht is gekomen en dat de man met wie ze trouwde, nog altijd haar steun en toeverlaat is. Zij is mijn rolmodel. Het maakt mij niet uit hoe mensen eruit zien. Wat telt, is innerlijke zuiverheid, eerlijkheid en integriteit.’

Rahma's mooie dingen van het leven

Stad: ‘Mijn jeugd ligt in Marokko, maar mijn emancipatie dank ik aan Amsterdam. Hier voel ik me thuis.’

Boek: ‘Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer.’

Film: ‘Met mijn kleinkinderen zag ik laatst De Marokkaanse bruiloft. Een grappige en tegelijk confronterende film.’

Museum: ‘Het Rijksmuseum natuurlijk. Overal ter wereld zijn mooie musea, maar die ademen toch niet de grandeur van het Rijks. Het zit in mijn hart.’

Plek in huis: ‘Mijn Marokkaanse kamer.’

Kunstwerk: ‘De Nachtwacht.’

Kunstwerk thuis: ‘De foto van mij en mijn kleinkinderen.’

Geur: ‘De geur van de zee.’

Outfit: ‘Mijn bruidskaftan.’

Muziek: ‘Oum Kalthoum, de Godin van het Arabische lied.’

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in