Maike Meijer: 'Zelfspot is mijn redding'

Serieus interview over haar hilarische bestseller!

Maike Meijer (53), actrice en scenarioschrijver van het satirische programma Toren C, debuteerde vorig jaar als schrijver met Wen er maar aan, een fictief dagboek over het leven van de werkloze actrice M. die ook nog eens in de overgang is. Het werd een bestseller waar vrouwen van een zekere leeftijd om snikken van het lachen, want o – zó herkenbaar.

(c) Maike Meijer

Ze vergelijkt het geslachtsdeel van de oudere man met ‘vergeten groenten’, tekent een barcode boven een vrouwenlip en schrijft erbij: ‘Product over de datum…’ en haar tekening van twee vrouwen die bijna geheel verdwijnen achter de bosschages die uit hun theeglazen steken, is té leuk. ‘Vrouwen met muntthee,’ luidt het bijschrift simpelweg: verrukkelijk raak. Maike Meijer houdt van spot, en vooral zelfspot, want je moet blijven relativeren, ook als het verval genadeloos toeslaat. Zonder dat is er geen lucht, geen licht en geen toekomst. ‘Lach om jezelf’ is dan ook de belangrijkste levensles die zij met ons deelt.

De verschillende lijnen in het boek zijn zowel vrolijk makend als pijnlijk herkenbaar

Maike nam haar eigen leven grofweg als model en vatte het in schurende teksten en soms hilarische tekeningen samen. Natuurlijk heeft ze overdreven, natuurlijk heeft ze dingen soms gruwelijk uitvergroot (vaak letterlijk), maar de verschillende lijnen in het boek zijn zowel vrolijk makend als pijnlijk herkenbaar. Zoals het toeleven naar het vertrek van je uitvliegende kind, terwijl de weemoed je uiteindelijk zo keihard treft: hoezo ga jij nu al bij me weg? Je bent maar zo kort bij me geweest! Een lijntje dat bij mij in elk geval tranen losmaakte en deze keer dus niet van het lachen.

Herkenbaarheid, dat is Maikes grote troef

Maike kan zonder sentimenteel te worden ontroeren, juist door de rauwheid waarmee ze de dingen blootlegt. Al dat menselijk onvermogen… Ze verpakt het fraai in haar originele humor en fileert daarmee de stroefheid in de intimiteit van een lange relatie, de tragiek van de gemiste kansen, de hinderlijke, stomme kwaaltjes en het tergende gebrek aan toekomst. Herkenbaarheid, dat is Maikes grote troef. Het heeft alles te maken met de manier waarop ze naar het leven kijkt.

Met zelfspot, dus?

‘Ja, zelfspot is mijn levensles. Ik vind dat mensen zichzelf vaak erg serieus nemen. Ik heb dat niet. Ik red me in pijnlijke periodes door altijd met zelfspot naar mezelf te kijken. Dat levert mij als mens altijd veel op. Het is echt mijn redding, in alles. Als ik ergens een grap over kan maken, maak ik het draaglijk.’

Is dat ook de uiteindelijke boodschap in je boek?

‘Absoluut. Als je blijft relativeren, als je de humor van dingen blijft zien – ook van je eigen onvermogen – valt het misschien best mee.’

In hoeverre gaat het boek echt over jou en je gezin?

‘Het beeld is op mij gebaseerd. In het boek is er een kind, Ole. Zelf heb ik twee zonen, een van 16 en een van 21. De oudste is de deur al uit, dus dat gevoel dat een kind weggaat, heb ik wel heel erg uit mijn eigen leventje. Maar er zijn ook dingen die ik zwaar heb aangedikt of die ik heb van vriendinnen. Het is deels fictie en vaak ontzettend overdreven. Maar ik realiseer me wel dat het voor veel mensen echt zo groot kan zijn.’

Heeft het succes van je boek je overvallen?

‘Ja, ik had niet verwacht dat het zo groot zou worden. Ik geniet daar ontzettend van. Het is het beste wat me de afgelopen jaren is overkomen.’

Wat heeft je met betrekking tot je boek het meest verrast?

‘Ik wist wel dat ik graag schreef, al bij het werken aan de scenes voor Toren C, en ik had wel de droom om ooit een boek te schrijven, maar ik had nooit gedacht dat ik ooit bijna alleen maar zou schrijven. Ik denk dat het alleen maar meer gaat worden, want schrijven bevalt me heel goed.’

Er komt dus een vervolg op Wen er maar aan?

‘Wie weet – zou je dat leuk vinden? Eerlijk gezegd verheug ik me wel op wat M. en Koos nog meer gaan meemaken. Momenteel ben ik heel druk met ander werk. Ik schrijf een nieuwe tv-serie, Het Landje. Over een aantal vrouwen op een volkstuinencomplex. Die vrouwen zitten allemaal rond of in de overgang en op zeker moment neemt een van hen de leiding over van de overleden eigenaar. Vanaf dat moment gaat alles mis. We gaan het na de zomer opnemen en het komt volgend jaar op televisie. Ik ga zelf een rol spelen in de serie en daar verheug ik me enorm op.’

Je zoekt, ook in Toren C, vaak het gênante op, doe je dat heel bewust?

‘Ik zoek in mijn werk altijd naar het punt waar het schuurt. Het moment waarop je bij elkaar in bed ligt en je geen zin hebt, maar die ander eigenlijk ook niet echt. Ik zoek naar waar het ongemakkelijk wordt, want daar zit niet alleen de pijn, maar ook de humor.’

Boeken schrijven geeft je carrière een nieuwe draai. In die zin lijk je niet op M., het gaat je voor de wind en je ziet er ook niet uit alsof je je zorgen hoeft te maken over corrigerend ondergoed.

Lachend: ‘Nou, toen ik in de overgang kwam, was dat wel heel pittig, vooral in het begin. Ik kreeg depressieve gevoelens, burn-out-verschijnselen, echt heftig. Maar ik heb toen heel bewust gedacht: dit is wel rot allemaal, maar ik ga er een fucking leuk boek over schrijven.’

Die overgang blijft nog altijd onderschat en onderbelicht. Wat is dat toch?

‘Mijn boek gaat natuurlijk over meer dan de overgang, het gaat vooral over ouder worden, maar ik zie inderdaad dat op het onderwerp nog steeds een taboe rust. Zelfs bij mijn vriendinnen, terwijl dat toch best redelijk geëmancipeerde vrouwen zijn, merk ik dat ze het moeilijk vinden om er bijvoorbeeld met hun man over te praten. Misschien dat je jezelf zo lang mogelijk “sappig” probeert te spelen. Wij vrouwen denken wel snel dat we afgedaan hebben.’

Denk je dat je boek ertoe bijdraagt om het bespreekbaarder te maken?

‘Ik hoop het, ik vind het heel leuk dat mannen mijn boek ook lezen. Misschien gaan ze daardoor anders naar hun vrouw kijken. Hebben ze meer begrip en respect voor wat er met hen gebeurt. Je kunt er namelijk als vrouw niets aan doen. Ik vind ook dat we genadeloos worden getrapt. Eerst ben je je leven lang ongesteld, dan krijg je die bevallingen, waardoor je er vaak uit gaat zien als een kapotgeschoten kersenvlaai, en dan krijg je als klap op de vuurpijl de overgang. Om nog maar te zwijgen over hoe hard vrouwen op hun uiterlijk worden afgerekend.’

Mannen hebben natuurlijk ook zo hun ‘dingetjes’.

‘Haha, ja, vandaar ook die vergeten-groenten-tekening. Maar mannen praten er niet zo gauw over en vaak denken ze ook echt dat ze nog helemaal jong en fris zijn. Alleen, dat is niet zo.’

Oud worden is geen pretje, zeg je ook eigenlijk?

‘Nee, er is geen zak aan. Ik begin in mijn duimen artrose te ontwikkelen, heb soms dat ik in de spiegel kijk en denk: jezus, weer een rimpel erbij. Van die fysieke zeikdingen, en dan heb ik niet eens iets ernstigs. Ouderdom komt gewoon echt met gebreken.’

En dan moet je ook nog de intimiteit in je relatie zien te behouden.

‘Precies, en dat is natuurlijk ook heel belangrijk. Daar moet je van alles voor doen. M., de vrouw in mijn boek, probeert dat ook op haar manier. Maar het is nu eenmaal een gegeven dat seks bij veel vrouwen na de overgang lastig wordt.’

Zie je ook voordelen aan het ouder worden?

‘Ja, ik vind dat je meer alle ruis achter je kunt laten. Vroeger vond ik dat ik alles moest kunnen. In mijn geval zingen, dansen, toneelspelen, koken, de ideale moeder zijn… Nu denk ik eerder: hier ben ik niet goed in, dat laat ik, en waar ik wel goed in ben, dat ga ik aanscherpen. Ik hoef er niet meer uit te zien als iemand van 25, ik hoef niet meer maatje 36 en ik hoef niet meer die carrière overseas als actrice. Ik doe wat ik nu doe en goed kan, daar ga ik me op focussen. Dat vind ik heel prettig van ouder worden. De tijd wordt bovendien kostbaarder en dat vind ik een groot goed. Je gaat je keuzes beter overwegen. Heb ik wel zin in dit project? Werk ik dan wel met leuke mensen? Kost het me niet teveel energie?’

Er is dus hoop, wil je zeggen?

‘O ja, zeker. Misschien gaat mijn tweede boek daar wel over, over hoop. Dat je denkt: het wordt alleen maar steeds beter.’

Dit interview verscheen eerder in de printeditie van Nouveau (c) DPG Media / Nouveau 2021

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in