Jessica Durlacher (60): 'Leuk dat mijn werk weer bij elkaar hoort'

Vijfentwintig jaar in het schrijversvak, dat moet gevierd worden!

Jessica Durlacher (60) is 25 jaar schrijver en viert dat met de novelle Baby en de  heruitgave van vier romans die niet meer ­verkrijgbaar waren.

Haar status als auteur is niet vanzelf ontstaan: "Vanaf 1985 begon ik voor bladen te schrijven, ik heb heel veel journalistieke dingen gedaan en columns," zegt ze in het Parool. "En ik wist: ooit ga ik écht schrijven, dat ga ik gewoon doen. Voor het blad De held, dat ik mede had opgericht in mijn studententijd, heb ik mijn eerste verhaaltje, Schoorstenen heette het, geschreven. Echt verschrikkelijk, gemijmer over wat ik zag uit mijn ­studentenkamer."

'Het is leuk dat mijn huidige uitgeverij nu die backlist weer in druk heeft. Dat ik weer bij elkaar hoor'

Over haar jubileum: "Het is geen afsluiting hè, ik ben van plan nog heel veel meer te schrijven. Maar dit was vooral ook een goede reden om mijn romans opnieuw uit te geven. Ik had het gevoel dat alles verspreid lag en alleen nog via boekwinkeltjes.nl verkrijgbaar was. Het is leuk dat mijn huidige uitgeverij De Arbeiderspers nu die backlist weer in druk heeft. Dat ik weer bij elkaar hoor."

Nouveau sprak Jessica en haar man Leon de Winter eerder over hun relatiegeheimen. Ter ere van haar schrijversjubileum lees je dat interview hier nogmaals: enjoy!

JESSICA - DE LIEFDE VOOR LEON

‘In 1987 ontmoette ik Leon voor het eerst toen ik hem kwam inter­viewen. Hij was al heel bekend, schreef boeken waarin ik me her­kende en had al eens een boek van mijn vader (G.L. Durlacher, red.) besproken in Vrij Nederland. Ik was nieuwsgierig, ook door de aura van onbereikbaarheid.

'Hij liet me een keer vreselijk zitten: een dag voordat ik hem voor een publiek zou interviewen, meldde hij zich af, heel laf via zijn agent'

Dat eerste gesprek was best afstandelijk en tegelijkertijd spannend. Ik had me als een gek in hem verdiept, zoals je doet als je iemand gaat interviewen, of als je verliefd bent. Die interesse ging niet over, al duurde het nog ruim drie jaar voordat we echt iets kregen. In de tussentijd interviewde ik Leon opnieuw en liet hij me een keer vreselijk zitten: een dag voordat ik hem voor een publiek zou interviewen, meldde hij zich af, heel laf via zijn agent. Woedend was ik. Bij de presentatie van zijn roman Hoffman’s honger, waar­voor hij me later uitnodigde, schreef hij in mijn exemplaar: ‘Voor Jessica, bij wie ik alles moet goedmaken.’

'Ik viel voor zijn flair en blijmoedige ondernemingszin, en de kwetsbare zachtaardigheid die daaronder verborgen zit'

Dat najaar begon hij me te stalken, maar ik was al jaren met iemand anders en hield zijn avances aanvankelijk behoedzaam af. Tot ik toch een keer met hem ging eten. Ik weet nog dat hij aan één stuk door zat te praten. Over wat hij gedaan had, waar hij geweest was, zijn liefde voor Amerika, en vooral Hollywood, waar hij zijn dromen wilde waarmaken. Het ene verhaal was nog rooskleuriger dan het andere. “Ben je altijd zo?” vroeg ik na een tijdje. Hij schrok van mijn vrijmoedige kritiek, wat ik geestig vond. Ik viel voor zijn flair en blijmoedige ondernemingszin, en de kwetsbare zachtaardigheid die daaronder verborgen zit. Anders kun je niet zo schrijven.

'De nacht voordat ik vertrok heb ik hem nog gesmeekt om thuis te blijven'

Zo begon er toch iets, in het geheim. Tot ik in het voorjaar van 1991 een week naar Spanje ging en Leon mee wilde. De nacht voordat ik vertrok heb ik hem nog gesmeekt om thuis te blijven, omdat ik me vreselijk schuldig voelde, maar hij was al onderweg naar Schiphol. Al snel kwam het uit. Dat het zo is gegaan, heeft me nog lang achtervolgd. Maar het was niet meer tegen te houden.’

LEON - DE LIEFDE VOOR JESSICA

‘Jessica maakte meteen indruk op me. Er was elektriciteit, of che­mie, zoals sommigen het noemen. Jessica was en is nog steeds een zeer aantrekkelijke vrouw, en ook nog eens intelligent. Dat is een verleidelijke combinatie.

Er groeide pas echt iets tussen ons in het najaar van 1990. Ik was op dat moment alleen. Zij niet echt. Maar ja, daar laat je je niet door tegenhouden. Karakter is iets waar ik nooit over nadenk, tenzij het gaat om fictieve personages, maar ik denk dat ik viel voor haar kracht, durf en felheid. Ik had het gevoel dat ik alles met haar kon bespreken. Dat ik uit een orthodox-joods gezin kom en zij een Joodse vader had, maakte dat bepaalde gevoeligheden niet uitgelegd hoefden te worden. Het creëerde meteen grote vertrouwelijkheid.

'Die reis was een soort point of no return. Ruw en rauw, maar wel het begin van een heerlijk avontuur samen'

Veel dingen die verder teruggaan dan gisteren zijn voor mij lastig terug te halen. Dat is soms vervelend, maar vaak ook niet. Ik her­inner me nog wel goed dat Jessica in het voorjaar van 1991 naar Spanje moest om een vriendin op te zoeken die een ernstig onge­luk had gehad. En hoewel ze dat niet wilde, zat ik niet geheel toevallig ook in dat toestel. Die reis was een soort point of no return. Ruw en rauw, maar wel het begin van een heerlijk avontuur samen.

We zijn meteen veel gaan reizen, naar Tel Aviv, Moskou, Los Angeles… Na een paar maanden trok Jessica bij me in, en nu zijn we dertig jaar verder. Ze ergert zich weleens aan mij, als ik te lang aan het woord ben bijvoorbeeld. Maar omgekeerd kan ik nog altijd niets negatiefs verzinnen.’

Jullie zijn 25 jaar getrouwd, hebben twee kinde­ren die inmiddels volwassen zijn. Kunnen jullie iets vertellen over de taakverdeling in huis?

LEON, TEGEN JESSICA: ‘Hebben we daar ooit over gepraat?’

JESSICA: ‘Nee, nooit, maar het komt erop neer dat ik alles doe, haha! Oké, dat is niet helemaal waar. Maar toen de kinderen klein waren, nam ik wel het grootste deel van de zorg op me.’

LEON: ‘Dat is het gevolg van de evolutie!’

JESSICA: ‘Zulke denkbeelden hou jij er dan weer op na. Het punt is dat ik nogal bazig ben. Ik heb het idee dat ik alles beter doe.’

LEON, MET EEN UITGESTREKEN GEZICHT: ‘Daar ga ik niet over in discussie.’

JESSICA: ‘Vroeger was ik voortdurend aan het gillen dat jij nooit iets deed, maar je deed wel degelijk dingen. De boterhammetjes klaarmaken bijvoorbeeld, en toen we in Amerika woonden, bracht je de kinderen naar school. Kilometers verderop.’

LEON, OPRECHT: ‘Dat vond ik zo fijn!’

JESSICA: ‘Mijn rol is in feite klassiek: als er concrete zorg nodig is, of er spelen dingen op het gevoelsmatige vlak, dan komen de kinderen naar mij. Nog steeds.’

LEON: ‘Terwijl ik met hen praat over hun werk, de politiek en wat zich verder op deze aarde afspeelt. Jij bent meer gericht op de binnenwereld, en ik op de buitenwereld. Noem het klassiek, maar wel in de goede zin van het woord.’

JESSICA: ‘We praten natuurlijk ook vaak samen met de kinderen. Ze wonen nu op zichzelf in Amsterdam. Raar misschien, maar we denken allebei dat ze wel weer bij ons intrekken.’

Jessica, jij laat merken dat het je stoort als Leon te lang zit te oreren. Heeft dat effect?

JESSICA: ‘Welnee, hij doet het nog steeds, en dan roep ik weer dat hij moet stoppen. Zo gaat dat tussen ons. Zijn stroom aan beschouwingen houdt me wel wakker en alert, dus dat is een pluspunt. Al heeft Leon nog steeds de neiging alleen de goede kanten van dingen te zien.

'Ik ben realistischer, vind ik. En ik hou van klagen en jammeren'

Een ingewikkelde eigenschap voor iemand als ik, die altijd zoekt waar de pijn zit om ’m vervolgens te ontleden. Ik ben realistischer, vind ik. En ik hou van klagen en jammeren. Al probeer ik dat te temperen, want zo leuk is het niet voor een ander.’ Rechtstreeks naar Leon: ‘Doe jij dat ook, een beetje inbinden met je enorme getetter over hoe fantastisch alles is?’

LEON, VERBAASD: ‘Ik? Inbinden? Nee, daar heb ik geen reden toe.’

JESSICA, BERUSTEND: ‘Het hoort bij je, dus soms is iets meer ruimte wel prettig. Om in alle rust aan mijn nieuwste boek te werken heb ik een eigen plekje in Amsterdam gezocht.’

LEON, STOÏCIJNS: ‘Ik ben tussendoor nog een tijdje in Israël gaan zitten, waar de kinderen tot voor kort woonden.’

JESSICA: ‘Maar ondertussen praatten we wel elke dag met elkaar, via Facetime. We zijn sowieso continu met elkaar in gesprek. En we lachen om elkaar, dat vooral.’

Scheelt het dat je zelf schrijver bent, Leon?

LEON: ‘Absoluut. Ik weet hoe zwaar het is als je aan een roman werkt, en bovendien was Jessica’s nieuwe roman technisch heel complex.’

JESSICA: ‘Hij gaat over een goed gesitueerd gezin, dat op meerdere manieren wordt geconfronteerd met de drama’s van deze eeuw als er een oppas in huis komt. Zij is een asielzoekster, die in een zangwedstrijd op tv wordt ontdekt als groot zangtalent. Het verhaal speelt zich niet voor niets af in 2004, 2005, de tijd dat Theo van Gogh werd vermoord en iedereen in de ban was van Ayaan Hirsi Ali. Er zijn een heleboel verhaallijnen, die aan het eind samenkomen. Dat was spannend én lastig. Al maak ik het mezelf altijd moeilijker doordat ik in zo’n periode ook nog een sociaal leven wil hebben. Terwijl jij je totaal kunt afsluiten als je ergens mee bezig bent.’

LEON: ‘Ik werk aan verschillende dingen: mijn nieuwe boek, maar ook verschillende film- en tv-projecten.’

JESSICA, MET EEN ZUCHT: ‘En friet (samen met zijn neef is Leon producent van Leon&León Low Carb Friet, red.). De helft van onze gesprekken wordt daardoor in beslag genomen.’

LEON, SPEELS: ‘Het is ook een fascinerend onderwerp.’

JESSICA, GEMELIJK: ‘Het is om krankzinnig van te worden!’

LEON, DUIVELS NU: ‘Bevlogen, dát bedoel je. Friet heeft een enorme verdieping gegeven aan ons bestaan.’

Nu lijkt het alsof jij de enige bent die zich negatief uit, Jessica, maar Leon kan in columns en artikelen ook kritisch uit de hoek komen.

JESSICA: ‘Inderdaad. Hij trekt zich niets aan van wat je hoort te denken en is niet bang voor akelige reacties. Ik ben gevoeliger voor wat politiek correct is.’

LEON: ‘Ik vind wat ik schrijf uitermate politiek correct, maar ik laat je niet alles vóór publicatie lezen.’

JESSICA: ‘Dus kom ik er soms via anderen achter.’ Ze lacht. ‘Vervolgens hoor ik mezelf met verwondering dingen verdedigen waar ik me tot dan toe nooit over heb uitgesproken.’

Je valt hem nooit af?

JESSICA: ‘Natuurlijk niet! Thuis discussiëren we ons suf, maar naar buiten toe zijn we altijd solidair.’

Wat hebben jullie van elkaar geleerd?

LEON: ‘Ik bewonder Jessica in veel opzichten, maar iets overnemen zit er niet in. Zelf zit ik vast in mijn machteloze mannenbeperkingen.’

JESSICA: ‘Leon denkt veel efficiënter dan ik. Sommigen noemen het kort door de bocht, maar ik vind het heerlijk: cut the crap. Daar leer ik van, net als van zijn onverwoestbare vrolijkheid.’

Kunnen jullie elkaar vergelijken met een plek, een muziekstuk en een gerecht?

JESSICA OVER LEON

Gerecht ‘Low carb friet, uiteraard die van Leon&León. Een lange weg en een bewijs van zijn doorzettingsvermogen.’

Plek ‘Ons oude, veel te grote huis, waar Leon ondanks alle dromen over groots en avontuurlijk nauwelijks is weg te slaan.’

Muziekstuk ‘Leon kan eigenlijk niet tegen muziek, hij gaat ervan huilen. Andrea Bocelli’s Con Te Partirò past echt bij hem, die enor­me emotionaliteit ervan.’

LEON OVER JESSICA

Gerecht ‘Jes is alles wat ze maakt. Liefde en toewijding.’

Plek ‘Santa Monica, waar we gewoond hebben. De kleurrijkheid, het strand, de Pacific, en het grote Los Angeles eromheen.’

Muziekstuk ‘Hallelujah van Leonard Cohen. De breekbaarheid en het geloof in dat lied, het sacrale en tegelijk aardse.

Over Jessica

Jessica Durlacher (59) richtte tijdens haar studie Nederlands met vrienden het literaire tijdschrift De Held op. Vervolgens werd ze criticus en columnist bij onder andere De Volkskrant, Vrij Nederland en HP/De Tijd. In 1997 verscheen haar literaire debuut Het Geweten, dat net als het daaropvolgende De dochter wordt beschouwd als tweedegeneratieroman (haar vader G.L. Durlacher overleefde de kampen van Theresienstadt en Auschwitz). Andere titels: Emoticon, De Held. Haar nieuwste roman De Stem verscheen vorig jaar bij de Arbeiderspers.

Over Leon

Leon de Winter (66) bezocht de Film-academie en richtte vervolgens met onder anderen Jean van de Velde de Eerste Amsterdamse Film Associatie op. Uit de samenwerking ontstonden diverse films, waaronder Junkieverdriet en De grens. In zijn Filmacademieperiode debuteerde hij met de verhalenbundel Over de leegte in de wereld (1976). Zijn boeken Zoeken naar Eileen W, Hoffman’s honger, Supertex, La Place de la Bastille en De hemel van Hollywood werden alle verfilmd. Behalve schrijver is De Winter ook publicist en columnist voor De Telegraaf.  

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in