Jack Spijkerman: 'Vandaag is het feest, morgen waarschijnlijk ook'

Mannenfluisteraar Cisca Dresselhuys in gesprek met Jack Spijkerman.  

Van zijn moeder kreeg hij vrolijkheid en een eindeloos optimisme mee, van zijn streng gereformeerde vader leerde tv-maker Jack Spijkerman (73) in zijn overvloed te delen. ‘Maar zijn bescheidenheid heb ik niet van hem geërfd.’

JACK OVER ZIJN MOEDER

Op haar begrafenis bedankte Jack zijn moeder Dirkje Dangerman voor haar vrolijkheid, optimisme en opgewektheid. ‘Een mooiere erfenis kun je je niet voorstellen, meer heb ik niet nodig. Elke ochtend hoorde je haar zingen, ik was de enige die met haar mee zong. En dat terwijl ze altijd, elke dag, elk uur, pijn had.

Ze had reuma, hartklachten en nog het een en ander. Ze zei weleens tegen me: ‘Als ik een wens mocht doen, zou ik één pijnvrije dag vragen.’ Maar desondanks dus altijd opgewekt, bezig met de mensen om zich heen, een praatpaal, bezorgd over alles en iedereen, een moeder­kloek, die achter de theepot zat te wachten als wij uit school kwamen.

Ze deed niet mee aan de heftige discussies die ik altijd met m’n vader had over politiek, maatschappij en godsdienst, maar luisterde wel mee. Als het te heftig werd, riep ze vanuit de keuken: ‘Nou is het wel mooi geweest, stoppen!’

Ze was bang voor conflicten en ik was, in tegenstelling tot m’n broers en zus, een enorme lastpak. Ik herinner me dat de over­buren een poster tegen kruisraketten voor het raam hadden hangen. Dat vond m’n moeder ook wel een goed idee. Maar mijn vader zei kortaf: ‘Nee, Dick, die dingen hebben we nodig.’ ‘O ja, da’s waar,’ zei ze en de zaak was afgedaan.

Het was een goed huwelijk, maar wel met een overheersende man en een volgzame vrouw. Voor m’n vader is ze gereformeerd geworden, zelf kwam ze uit een ongelovig nest.

Mijn vader was een steile, strenge, rechtvaardige, gesloten man. Kortgeleden vond ik in een mapje een oorlogsonderscheiding van hem, had hij nooit iets over verteld. Een man zonder emoties, althans zo leek het. Maar ik heb hem in één nacht grijs zien worden toen mijn zusje aan haar hart moest worden geopereerd. Een echte binnenvetter dus.

Toen ik op m’n 35ste besloot m’n leven een draai van 180 graden te geven door van het onderwijs over te stappen naar het theater, was m’n moeder enorm bezorgd. Dat ik een baan met zekerheid en pensioen ging opgeven voor een onzeker bestaan als artiest, vond ze helemaal niks.

Het heeft heel lang geduurd voordat zij en m’n vader een keer een show van me kwamen bekijken. Ze waren al dik in de zestig, ik was 42. Het was m’n derde show, De Vogelaar, die prachtige recensies had gekregen, maar wel heel confronterend was, omdat die over m’n vader ging – ik noemde hem gesloten en emotieloos – en aan het eind scheurde ik een paar pagina’s uit een bijbel, ook dat nog.

Doodspannend vond ik het dat ze in de zaal zaten. Na afloop kwamen ze naar de artiestenfoyer. Ik zag enige ontroering bij m’n vader, hij had het mooi gevonden. Tot hij een week later in de krant las dat het om een autobiografisch programma ging.

Hij verbrak het contact met me en ook hierin volgde m’n moeder hem. Dat heeft een halfjaar geduurd, toen belde ik m’n moeder en zei: ‘Ik kom eraan, over een halfuur sta ik voor de deur.’

En zo geschiedde. De deur ging open, we hebben gepraat, een heel heftig gesprek. Hij legde uit waarom het hem zo geraakt had. Ik moet achteraf toegeven dat ik hem onrecht heb aangedaan door hem als een man zonder emoties neer te zetten.

Mijn moeder is op haar 93ste overleden. Het was goed, ze was op. Ik was er helaas niet bij, was met m’n zoon op vakantie in Turkije. De artsen hadden me gezegd dat ik wel weg kon gaan, maar nee dus. Ze wilde zelf dood, had al honderd keer gezegd: ‘Jongens, denk erom, breng me niet meer naar een ziekenhuis, klaar is klaar.’

Toen ik terugkwam, was de kist al dicht. Daar heb ik wel spijt van, dat ik haar niet meer gezien heb. Ik had haar gezicht heel graag nog eenmaal willen zien.’

JACK OVER ZIJN LEVENSMISSIE

‘Over mijn levensmotto kan ik kort zijn: Vandaag is het feest, morgen waarschijnlijk ook. Ik zei het al, ik heb de opgewektheid, het optimisme en de vrolijkheid van m’n moeder.

Mijn levensmissie is een andere, namelijk: Wie veel heeft, moet veel delen. Dat is dan weer de erfenis van mijn gereformeerde vader, van wie we pas na zijn dood ontdekten dat hij een stel arme kinderen uit het buitenland op zijn kosten liet studeren. Die bescheidenheid heb ik niet van hem geërfd, haha.

Hij trok zich het lot van anderen aan. Ik heb weleens tegen hem gezegd: ‘Eigen­lijk ben je een socialist.’ Dat was natuurlijk vloeken in de kerk voor hem, maar het was wel waar.

Ik heb in m’n leven veel verdiend, dus ik kan veel weggeven. Dat doe ik via mijn foundation, die ik vul met eigen geld. Als ik bijvoorbeeld iets lees in de krant over een vrouw die geld nodig heeft om honderd kinderen een kerstcadeautje te kunnen geven, laat ik bellen dat ze die op mijn kosten kan kopen. Nooit wordt mijn naam genoemd, alles gaat anoniem.

Als ik ergens een klusje doe en ze willen me ervoor betalen, zeg ik: ‘Stort het maar in m’n foundation, dan komt het goed terecht. Een andere missie die op m’n pad is gekomen, was bij Ajax, waar ik vrijwilligerswerk doe. Daar ben ik op een gegeven ogenblik praatpaal geworden voor een vrouw, die er met MeToo-praktijken te maken had. Een echte vertrouwens­persoon was er niet, dus heb ik die taak even op me genomen. Ik denk dat ik wel mag zeggen dat mensen nooit tevergeefs een beroep op me doen. Als er iets moet gebeuren of ik kan iemand helpen, dan doe ik dat. Erfenis van mijn vader.’

JACK OVER ZIJN KANTELPUNT

‘Daar heb ik er heel wat van. Te beginnen bij juffrouw Rasmussens, mijn juf in de eerste klas van de lagere school. Door haar besloot ik dat ik schooljuffrouw wilde worden. Toen dat biologisch gezien niet mogelijk bleek, ben ik toch het onderwijs in gegaan.

Een volgend kantelpunt was de ontdekking op mijn twaalfde, dat ik, weliswaar niet de mooiste en stoerste jongen van de klas, toch aantrekkelijk was door het feit dat ik mensen aan het lachen kon maken. Dat bleek toen ik op die leeftijd een prijs van een rijksdaalder won door mijn optreden als Dorus, het typetje van Tom Manders, met een stokje onder mijn arm, een plaksnor en een hoedje op.

Een heel essentieel kantelpunt was de beslissing het onderwijs in te ruilen voor het podium, eerst in het theater, later op radio en tv, waar ik met het zaterdagavondprogramma Kopspijkers zo’n 3,5 miljoen kijkers per uitzending trok.

Twee andere mooie kantelpunten: mijn huwelijk met Jennemiek en de geboorte van onze zoon Joska, op mijn 50ste. Na een mislukt eerste huwelijk, vond ik het fantastisch dat ik op m’n 42ste eindelijk weer tegen een vrouw kon zeggen: ‘Ik hou van jou, jij hoort bij mij.’

Toch zou ik Joska de grootste ommekeer in m’n leven willen noemen. Zoveel als ik met hem optrek ‒ samen naar alle wedstrijden van Ajax, elke kerst met z’n tweeën naar Bonaire – wat een feest, die zoon.

Helaas is het huwelijk met Jennemiek in een scheiding geëin­digd. We hebben er veel aan gedaan om het te repareren, maar dat is helaas niet gelukt. Wel zijn we gelukkig altijd goed met elkaar blijven omgaan. Zij heeft inmiddels tien jaar een andere man, maar is nog altijd bezorgd om mij. Als er iets is met m’n gezondheid staat ze op de stoep. En we vieren Sinterklaas nog steeds met z’n drietjes.

Terugkijkend zeg ik: mijn positiefste kantelpunten waren mijn stap naar het podium en de geboorte van mijn zoon, de negatiefste de scheiding. Jennemiek was mijn grote liefde en zal dat altijd blijven.’

WAPENFEITEN

Jack Spijkerman (IJmuiden, 1948) was onderwijzer/leraar. In 1981 richtte hij cabaretgroep Dubbel en Dwars op. Bij de VARA presenteerde hij diverse radioprogramma’s.

Vanaf 1995 was hij op de tv te zien met Kopspijkers. In 2005 vertrok hij naar de commerciële omroep.

Tegenwoordig is hij vrijwilliger bij Ajax, bedenkt en leidt hij pubquizzen en leidt hij zijn eigen goededoelenfoundation.

Hij woont in Amsterdam, is gescheiden en heeft een zoon, Joska (24).

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in