Cisca Dresselhuys in gesprek met Dwight van van de Vijver

Na een tv-optreden bij Humberto Tan veranderde het leven van politieman Dwight van van de Vijver (39) compleet.

Inmiddels maakt hij al vier jaar documentaires voor de EO. Zijn vrijheidsdrang is groot - net als die van zijn moeder, die op haar 72ste besloot van zijn vader te scheiden.

Dwight over zijn moeder

Volgens Dwight is zijn moeder Madeline Lie-A-Lien een overbezorgde moeder en oma, wat hij gezien haar achtergrond best begrijpelijk vindt. 'Als oudste van negen kinderen trad ze in haar jeugd vaak al op als een soort tweede moeder voor haar zusjes en broers.

Ik heb die zorgzaamheid wel een beetje van haar geërfd; als politieagent in Utrecht liet ik soms jonge mensen zonder dak boven hun hoofd bij me thuis op de bank liet slapen. Toch ben ik me gaan verzetten tegen haar zorg, die soms in bemoeizucht ontaardt. Ze probeerde een moederskind van me te maken. Ik was de jongste en haar enige jongetje, dat ze erg onder haar vleugels hield.

Op m'n achttiende heb ik me losgemaakt door het huis uit te gaan. Het voelde alsof ik er geen lucht meer kreeg. Ik wilde naar de VS om het daar in de sport te gaan zoeken. Dat is het niet geworden. Ik ben zelfs in haar voetsporen getreden door naar de pabo te gaan. Net als zij zou ik onderwijzer worden, maar uiteindelijk heb ik een andere afslag genomen door naar de politieacademie te gaan.

Dwight van van de Vijver | Privéfoto

Als meisje zat mijn moeder op een streng nonneninternaat in Paramaribo. Daar werd ze vaak opgesloten in een kast omdat ze te veel praatte. Daarna ging ze huilend naar bed. Dat moeten vreselijke jaren voor haar geweest zijn. Ze was er 'uit bescherming' heen gestuurd door haar moeder en oma; een man uit haar omgeving kon niet van haar afblijven. Het fijne weet ik daar niet van, daar werd in onze cultuur niet openlijk over gepraat.

Toen ze begin twintig was, kwam ze als pasgetrouwde vrouw met mijn vader naar Nederland. Hij ging verder studeren voor jurist, zij zat in haar eentje in een flat in Schiedam, in een koud land, zonder uitgebreide familie om zich heen. Af en toe viel ze in op scholen in de buurt.

Gelukkig kwam na een paar jaar het eerste kind, mijn oudste zus, daarna nog een meisje en acht jaar later kwam ik, een nakomertje. Inmiddels woonden we in Houten; mijn vader was jurist geworden bij de gemeente Utrecht. Mijn moeder werd onderwijzeres op een school, ook in Utrecht, wat ze tot haar pensioen is gebleven. Een geliefde onderwijzeres bij wie iedereen met z'n problemen terechtkon. Maatschappelijk was ze zeer betrokken. Ze zat in allerlei besturen, verenigingen en clubjes.

Nog steeds trouwens, ook nu ze zevenenzeventig is. Ze pleegt soms echt roofbouw op zichzelf. In tegenstelling tot mijn vader, die het na zijn pensioen rustig aan is gaan doen. Voor mij als kind was hij veel relaxter dan mijn moeder; die schoot in een kramp bij elke onvoldoende die ik haalde. Mijn vader vroeg alleen maar: 'Ga je over?' En als ik dan ja zei, vond hij het verder prima.

Op hun oude dag zijn mijn ouders nog gescheiden, op initiatief van m'n moeder. Zij was tweeënzeventig, mijn vader twee jaar ouder. Ik was daar heel verbaasd en ook wel boos over. Ik heb me in die tijd vooral om mijn vader bekommerd, mijn oudste zus trok naar mijn moeder en m'n tweede zus bleef neutraal.

De reden van die scheiding? Mijn vader wilde na zijn pensioen samen leuke dingen gaan doen met mijn moeder, maar die was en is nog even druk als vroeger. Ze past twee keer per week op mijn kinderen, ze tekent en schildert, zit nog steeds in allerlei clubjes en gaat op stap met vriendinnen.

Wat ik lastig vind aan mijn moeder, is dat ze de oorzaak van haar problemen altijd bij anderen legt en dus in de slachtofferrol kruipt. Ik vind dat je ook, en misschien ten eerste, naar jezelf moet kijken. Maar mijn ouders hebben nooit geleerd om goed met elkaar te communiceren. Nou ja, mijn vader heeft nu rust en mijn moeder vrijheid gekregen. Ook niet onbelangrijk, toch?'

Dwight over zijn levensmissie

'Dat zijn er twee. De belangrijkste betreft mezelf: ik wil mijn eigen weg naar ultieme vrijheid zoeken en vinden. Ooit hoop ik op een plek op de wereld te leven waar ik helemaal mezelf kan zijn, zonder dat mensen eisen aan me stellen. Ontsnappen aan de samenleving zoals die is.

Eigenlijk wil ik mijn gezin klaarstomen voor de dag dat ik er niet meer ben. Dat klinkt nogal heftig en ik zal mijn kinderen zeker niet in de steek laten, want ik ben een verantwoordelijke en liefhebbende vader, maar ooit komt de dag dat ik voor mezelf kies.

Toen ik nog als wijkagent werkte in de Utrechtse wijk Kanaleneiland, fantaseerde ik weleens dat ik ongezien op een binnenvaartschip zou klimmen dat daar door het Amsterdam-Rijnkanaal voer, en dan uiteindelijk in Zuid-Amerika zou belanden, waar ik onopgemerkt verder zou leven.

Mijn vrouw An, psycholoog, kent mijn fantasieën op dat gebied, over dat soort dingen praat je in een goede relatie. Nu al trek ik me soms een paar weken terug in een klooster, waar niemand eisen aan me stelt en ik volstrekt mezelf kan zijn. Dat heb ik nodig.

Mijn tweede levensmissie is mensen met elkaar verbinden. Uit je eigen bubbel stappen en kennismaken met anderen, dat deed ik vroeger als wijkagent al. Van de bevolking van Kanaleneiland is 85 procent van Marokkaanse afkomst. Ik had regelmatig te maken met spanningen en onbegrip tussen de oude en de nieuwe bewoners. In plaats van te wachten op problemen, probeerde ik die te voorkomen door ver van tevoren actie te ondernemen.

Ook in mijn tv-programma's zoek ik contact met de ander, bijvoorbeeld toen ik meeliep in een zogenaamd containerdorp waar daklozen en andere drop-outs leven. Ik wilde de kijkers laten zien hoe deze mensen in elkaar zitten en hoe gelukkig veel van hen zijn met het leven dat ze daar hebben. Vaak had dat alles te maken met het feit dat ze niet meer hoefden te voldoen aan de eisen van de maatschappij.

Ik heb mijn kinderen er ook mee naartoe genomen, zodat ze al jong zouden leren dat er veel verschillende manieren van leven zijn. Wat mijn drang naar vrijheid betreft: vooralsnog wordt daaraan voldaan door de bestelbus die ik heb gekocht en ombouw tot camper. Kunnen we, zonder ingewikkelde organisatie vooraf, van de een op de andere dag op stap. Het begin van de vrijheid is er.'

Dwight over zijn kantelpunt

'Een heel belangrijk kantelpunt was mijn optreden in de talkshow van Humberto Tan in 2016. Ik zat daar als agent om mee te praten over het onderwerp etnisch profileren. Daar had ik vaak mee te maken, in mijn werk als politieman en daarbuiten als zwarte man.

Dwight van van de Vijver | Privéfoto

De volgende dag bleek dat half Nederland me gezien had. Van toen af veranderde er veel. Ik werd gevraagd voor lezingen, interviews, optredens, noem maar op. Echt een enorm kantelpunt. Bij een van die lezingen, bij de opleiding journalistiek in Ede, zat de directeur van de EO in de zaal.

Zo ben ik dus beland bij de omroep waar ik sinds 2019 tv-programma's voor maak. Die hebben allemaal een maatschappelijke insteek. Ze gaan over mensen die in de gevangenis zijn beland of anderszins buiten de gebaande paden leven.

Ook vaak over jonge mensen die op zoek gaan naar hun roots. Nu ga ik met drie jongeren naar Indonesië, waar we gaan kijken op de plaatsen waar hun ouders en grootouders geleefd hebben.

Maar het belangrijkste kantelpunt in mijn leven moet dus nog komen. Dat is dat leven in ultieme vrijheid ergens ter wereld, waar ik ga schilderen, muziek maken, tekenen en dichten, want mijn creatieve kant komt nu te weinig aan bod.

Die zoektocht naar de ultieme vrijheid is eigenlijk een constante worsteling, want mijn kinderen zijn nog klein en hebben me nog een hele tijd nodig. En ik verwacht van mezelf dat ik een goede vader ben, dus dan laat je je kinderen niet in de steek. Maar dat ik ooit voor mezelf en mijn vrijheid kies, staat voor mij als een paal boven water.'

Wapenfeiten

Dwight van van de Vijver (Utrecht, 1983) was wijkagent, docent aan de politieschool en hulpofficier van justitie. Tegenwoordig maakt hij documentaires voor de EO, zoals Welkom in... Containerdorp. Nieuw is de serie Geboeid. Terug naar Indonesië op NPO 1. Sinds juli 2021 werkt Dwight parttime bij reclassering Nederland. Hij woont in Houten met kinderpsycholoog Anneke van Dijk en hun drie kinderen.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in