Actrice Irma Hartog: 'Mijn moeder blijft een mysterie voor me'

Zorgethicus Doret van der Sloot interviewt vrouwen over de invloed die de zorg van hun moeder op hun carrière heeft gehad.

In de nieuwe Nouveau vind je het verhaal van actrice Irma Hartog, sinds drie jaar de rol van hoofdcommissaris Thea Zitman in Flikken Maastricht. Die, toen ze plotseling last kreeg van angstaanvallen en het podium niet meer op durfde, besloot het oorlogsverleden van haar moeder Heidi onder ogen te zien.

'Je wenst het je ergste vijand niet toe'

'Wat er in 1945 op die keukentafel is gebeurd, wens je je ergste vijand niet toe. Mijn lieve moedertje was negen jaar oud en stond erbij. Ik weet niet of ze heeft moeten kijken naar hoe haar moeder op de ergst denkbare wijze werd vernederd. Ik hoop dat de beschermende handen van haar broer haar ogen hebben afgedekt. Tot op de dag van vandaag durf ik het niet aan haar te vragen.'

Op de vlucht slaan of blijven?

'Het verhaal van mijn Duitse moeder begint in 1936, in Silezië, nu Polen. Na de Duitse capitulatie sloegen veertien miljoen Duitse burgers op de vlucht voor de Russische 'bevrijders'. Mijn grootouders besloten in hun zelf­gebouwde huis te blijven. Achteraf hadden ze dat beter niet kunnen doen.'

'Ze klapte dicht als een oester'

'Tijdens het eerste jaar van mijn oplei­ding aan de toneelschool in Maastricht moesten we een verhaal uit ons eigen leven kiezen, de onderliggende emoties doorgronden en deze spelen. Ik was negentien en koos voor het verhaal van mijn moeder. Toen ik haar vroeg wat ze als jong meisje had meegemaakt, klapte ze dicht als een oester. Ik hoorde alleen: 'Die Russen. Die Flucht'. Ik was duidelijk op een groot, massief en onherbergzaam verdriet gestuit.'

Ook Duitse burgers waren slachtoffers

'Niemand sprak over wat er na 1945 met Duitse burgers was gebeurd. Over de vrouwen en kinderen die ook met veewagons naar inter­neringskampen werden getransporteerd. Geen woord. De miljoenen mensen die uit Oost-Europa werden weggejaagd bij 20 graden onder nul? Niets. Mijn grootouders die na hun helletocht bij aankomst in West-Duitsland als kakkerlakken werden behandeld door hun eigen landgenoten? Niemand sprak erover.'

Verkrachting als oorlogswapen

'Dus is er óók nooit gesproken over de verkrachtingen die als oorlogswapen door de Russen werden ingezet. Behalve door mijn oom, de lieve broer van mijn moeder. Toen hij begon te praten over wat hun gezin was overkomen, leek hij er niet over op te kunnen houden. Ademloos heb ik naar zijn verhalen geluisterd. Tot op de dag van vandaag kan ik niet bevatten dat zijn verhaal ook het verhaal van mijn eigen moedertje is.'

Verder lezen?

Nouveau

Het hele verhaal van Irma en haar moeder vind je in de nieuwe Nouveau die nu overal te koop is. Online bestellen kan ook, het nummer wordt dan zonder verzendkosten naar je opgestuurd.  

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in