Anna Drijver: 'Ik ben zelf mijn grootste criticus'

Je staat binnenkort op de planken met De mannen van Maria. Wat sprak je zo aan in dit verhaal? ‘Ik had van mijn moeder als kraamcadeau het boek van Anneloes Timmerije gekregen waarop de voorstelling is gebaseerd. In een paar dagen las ik het uit en daarna vertelde ik iedereen over het waargebeurde verhaal van Maria, die in 1625 als jonge meid naar Batavia werd gestuurd omdat er meer witte kindjes gemaakt moesten worden. Een bizar idee natuurlijk. De meisjes liepen op een markt heen en weer en konden dan worden uitgekozen door een VOC-man. Als het tijdens een gesprekje klikte, trouwden ze en konden ze kindjes maken. En dat krijgt Maria dus niet voor elkaar. Ze wordt vervolgens rijk door stiekem te handelen in diamanten, die ze per schip naar Amsterdam laat smokkelen.’

Gevoelig onderwerp

Zo belangrijk waren die mannen uit de titel van het boek dus niet? ‘Maria trouwde weliswaar met een rits mannen, maar dat móést ze doen, om een status te hebben, veilig te zijn of financieel te mogen handelen. Het verhaal gaat over overleven in een patriarchaal systeem en de weg naar vrijheid zoeken. Als je in die tijd vrijheid kon vinden, dan pakte je die ook. Maria was niet per se makkelijk of aardig en deed ook keihard mee aan het systeem van slavernij. Deed ze dat om te overleven of is dat haar karakter? Mensen zijn complex en het is aan mij om in mijn monoloog haar overwegingen goed over te brengen, of je het er nu mee eens bent of niet. Ik had ook niet kunnen bedenken dat die theaterteksten zo mooi zouden zijn.’

Was dit verhaal gezien het gevoelige onderwerp moeilijk te brengen? ‘Ik heb wel getwijfeld of ik als witte Nederlander dit verhaal over een stuk Indonesische geschiedenis moest vertellen. Geschiedkundig is die periode superinteressant, maar het regime van de VOC was natuurlijk bizar. Het is raar dat we het idee hebben dat die specerijhandelaren alleen maar heldendaden hebben verricht, terwijl ze een prachtig land inpikten en mensen vermoordden en onderdrukten. Ook al ben ik niet van kleur, ik vind wel dat we juist als witte mensen het slavernijverleden onder ogen moeten zien. Dan wórden we er maar ongemakkelijk van.’

Bekijk ook

Anna Drijver: 'Ik vind het jammer dat botoxklinieken zo normaal geworden zijn' | Nouveau

Anna Drijver (41) vindt het jammer dat je tegenwoordig op elke hoek van de straat een kliniek hebt zitten. 'Ik snap het probleem met ouder worden oprecht niet', vertelt ze in de nieuwste Nouveau.

Maria vocht voor haar vrijheid. Zie je dat nu nog gebeuren? ‘Ik zie dat vrouwen in hun vrijheid nog altijd worden tegengewerkt. En ik word er ook niet vrolijk van dat we nog steeds niet als gelijkwaardig worden gezien. Dat zit in de grote inkomensverschillen tussen mannen en vrouwen, maar bijvoorbeeld ook in de trend van tradwives, die een traditioneel huwelijk met dito rolverdeling propageren. Ik kan vooral heel erg boos worden als meisjes geen recht op onderwijs hebben. Het idee dat meiden in Afghanistan op de universiteit te horen krijgen dat ze naar huis moeten en nooit meer mogen leren... ja, daar moet ik nu nog om huilen. Het doet me pijn omdat ik zelf vrouw ben en aan die andere vrouwen kan voelen hoe erg ik het zou vinden als die vrijheden mij ontzegd zouden worden. Ik hecht zoveel waarde aan mijn eigen weg kiezen en mijn eigen boontjes doppen; ik zou helemaal ongelukkig worden als ik die vrijheid kwijt zou raken. De Afghaanse vrouwen hebben dat keer honderd en ik voel maar een fractie van dat ongeluk.’

Is het moeilijk om dat zo diep te voelen? ‘Nee hoor, dan is iets soms maar emotioneel of zwaar. Soms lees ik huilend de krant, maar het motiveert me ook om iets te doen. Actie ondernemen zorgt ervoor dat ik niet implodeer en depressief word. Zo zet ik me bij de UNHCR in voor vluchtelingen. Ik heb ook best veel hoop, omdat ik altijd op zoek ga naar verbinding. Natuurlijk lees ik de krant en zie ik wat er politiek gebeurt, maar je hebt ook het echte leven. Ik woon in Amsterdam-West met heel veel nationaliteiten samen en we zitten in de zomer met de hele buurt bij het zwembad. Maar dat komt nooit in de krant. Ik hou me vast aan die saamhorigheid en stort me daar ook helemaal in en zoek dat op. Het is niks voor mij om alleen maar te wonen tussen mensen die op mij lijken. Misschien zijn mijn buurtgenoten en ik in bepaalde dingen totaal anders, maar we doen het toch maar mooi samen en dat is veel groter en veel sterker dan de polarisatie die je online en in de pers ziet.’

'De kinderen weten dat onze regels ook echt de regels zijn en dat ze van ons beiden hetzelfde antwoord op een verzoek krijgen.'

Kinderen

Hoe denk je dat jouw opvoeding hieraan heeft bijgedragen? ‘Dat is altijd lastig te zeggen, maar ik ben geboren in een kraakpand in Den Haag en na een paar jaar vertrokken we naar een woongroep in een groot schoolgebouw. Voor mij is samen­ leven dus supervanzelfsprekend. Ik heb ook altijd meegekregen dat er heel veel verschillende mensen zijn en dat ieder iets op z’n eigen manier doet. Mijn ouders zijn daarnaast altijd voor hun principes de barricades opgegaan en deden vrijwilligerswerk. Aan mijn eigen kinderen wil ik ook voorleven hoe belangrijk het is dat alle mensen de vrijheid hebben om zelf te kiezen hoe ze willen leven.’

Zitten jij en je partner, acteur Benja Bruijning, op één lijn met de opvoeding? ‘Zeker, dat is echt heel fijn. Wel vind ik soms dat hij te moeilijke woorden gebruikt. Dan hoor ik hem tegen onze dochter zeggen dat ze een drogredenering gebruikt. Heel grappig, maar daar heeft zij echt niks aan. We zijn verder allebei gelukkig goed in heel consequent zijn. De kinderen weten dat onze regels ook echt de regels zijn en dat ze van ons beiden hetzelfde antwoord op een verzoek krijgen. Wij zijn echt een team.’

Hoe vind je die voor jou zo belangrijke vrijheid in je relatie? ‘We geven elkaar de ruimte om naast alle rollen die we in het leven hebben tijd voor onszelf te maken. Zo wil Benja een week per jaar met zijn vrienden fietsen. Dat komt altijd slecht uit, maar we denken gewoon: hoe gaan we dit regelen? We gunnen het de ander, al is het, zoals alle werkende ouders weten, soms echt een puzzel. Maar we vinden het juist fijn als de ander gevoed wordt door dingen die niet per se met werk of de kinderen te maken hebben. Als ik zelf één middag in de bieb ben geweest, of een ochtend naar portretles, voel ik me daarna alsof ik een week ben weggeweest.’

Ouder worden

Je bent eenenveertig. Was de veertig aantikken iets wat je bezighield? ‘Ik snap de vraag, maar wat is het alternatief ? Dat je het niet haalt. Ik ben juist dankbaar dat ik veertig ben geworden. Ik heb met Benja een groot feest gegeven toen we samen tachtig waren; hij is vier weken jonger. Ik snap het probleem met ouder worden oprecht niet. Ik vind het ook echt jammer dat botoxklinieken zo genormaliseerd worden. Dat je in elke straat in plaats van boekwinkels of koffietentjes kliniekjes hebt. Dan is het alsof je naar kinderen uitzendt dat je niet goed bent en dingen moet laten doen. Ook financieel denk ik: vrouwen, hou het geld toch in je zak. Ik ben heel erg voor female owned businesses, maar heel veel daarvan zijn in beauty of mode en die verdienen geld aan andere vrouwen. Dan doen we iets niet goed; waarom verdienen we geen geld aan mannen, haha. Ik heb er verder geen oordeel over of mensen botox gebruiken, want dan denk ik weer: jouw lichaam, jouw keuze. Al is die keuze vaak gemotiveerd door marketing.’

In een interview uit 2023 vertelde je dat kwetsbaarheid voor jou het thema voor dat jaar was. Hoe is dat tot bloei gekomen? ‘Ik vond het heel leuk om een thema te hebben dat van nature niet bij mij past. Het is niet echt iets voor mij om te zeggen dat ik ergens mee zit en ik vond het interessant om daarin een andere keuze te maken. Het heeft me veel opgeleverd. Zo heb ik in een gesprek met een ex gevraagd waarom hij me twintig jaar terug nou precies gedumpt had. Het was zo interessant om het daarover te hebben en het op te nemen voor de twintigjarige Anna, die nog niet zo stoer was om te zeggen: ‘Au, je breekt nu gewoon mijn hart en dat vind ik heel erg. Ik dacht dat wij samen de wereld gingen veroveren. Ik dacht dat ik voor altijd bij jou zou zijn.’ Het is alsof je naast die twintigjarige versie van jezelf staat, die nog niet de woorden had die je nu wel hebt. Maar op dat moment deed je van: ‘Nee, prima hoor, ik hoef toch geen relatie meer.’ Mijn ex bood een soort van excuses aan dat hij me zo had laten vallen, hij had niet gedacht dat ik dat toen zo erg vond.’

Mooi wel. ‘Heel spannend ook. Ik kan iedereen aanraden om dingen die je nog had willen vragen of zeggen jaren later alsnog uit te spreken. Ook met een vriendin heb ik besproken dat een bepaalde dynamiek in onze vriendschap niet werkte. Als dat eenmaal gezegd is, kun je niet meer, tralala, gewoon door, je hebt iets te verliezen. Het was een jaar van radicale eerlijkheid, van zeggen: ‘Dit stukje van jou verstikt mij, dus daar moeten we een oplossing voor vinden.’ Ik vond dat heel louterend. Het was ook het jaar van een kwetsbaarheid die ik zelf niet had bedacht: een journalist vroeg onverwachts naar mijn hoortoestellen. Ik had liever zelf het moment gekozen om dat naar buiten te brengen. Het gaat toch over m’n gezondheid en kon ook invloed op mijn werk hebben.’

'Maar toen naar mijn hoortoestellen werd gevraagd, voelde het alsof ik werd geout'

Hoe bewaak je die grens tussen persoonlijk en privé verder? ‘Ik heb tien jaar geleden een periode in mijn leven meegemaakt waarin ik depri was en in therapie ben gegaan; toen voor veel mensen nog vrij choquerend. Daarover kon ik pas vertellen toen het weer beter ging. Ik had tegen die tijd ook wel zin om dat te delen. Maar toen naar mijn hoortoestellen werd gevraagd, voelde het alsof ik werd geout. Ik wilde daar pas over praten als ik uit die allereerste fase van rouw was gekomen, want ik had het er heel moeilijk mee. Ik was heel verdrietig en boos en vond het stom en zielig voor mezelf en dat vind ik eigenlijk nog steeds.’

Heb je ook een thema voor 2024 bedacht? ‘Niet bewust, maar ik denk dat het verbinding is. Ik ben ervan overtuigd dat we, zeker in tijden van polarisatie, altijd het gesprek met elkaar moeten blijven voeren en mensen niet moeten afschrijven. Er is al zoveel wijtegen-zijdenken.’

Over avontuur gesproken: Undercover en Knokke Off zijn internationale Netflixsuccessen. Raakt die erkenning je? ‘Ik ben zelf mijn grootste criticus, dus het belangrijkste criterium is nog altijd of ik het zelf een leuke film of goede serie vind. Dat Undercover in België zo’n hit was, is al heel merkbaar, want mensen herkennen me daar zelfs ’s avonds in het donker nog op straat. Maar dat ik ook berichten van mensen uit Honduras en Venezuela krijg over Undercover... Het is toch wel echt fantastisch dat zij met alles wat ze aan hun hoofd hebben plezier beleven aan een serie over mensen op een camping in Lommel. Kom je toch weer uit bij die verbinding hè.’