Zó gooi je het roer om als 50+ er

Welke 50+ verlangt niet naar een ander leven? Pro-Aging expert Wies Verbeek ging hierover in gesprek met Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuro-psychologie en schrijfster van het boek Ik2, de beste versie van jezelf.

‘Ik wil dit niet nog vijftien jaar doen,’ hoor ik veel van mijn vriendinnen zeggen als ze het over hun baan hebben. Ze zitten op zich prima op hun plek, ze weten wat ze hebben en zijn gewend geraakt aan het salaris dat ze verdienen. Toch begint het steeds meer te kriebelen. Ze willen iets anders gaan doen. De een wil schooljuf worden, de ander zit serieus te kijken naar een B&B in het buitenland, een derde wil haar schilderhobby meer gaan uitbreiden en de vierde wil iets anders, maar weet niet wat.

Het lijkt wel een vijftigersvirus. Wellicht omdat we nu allemaal beter weten wat we willen, de kinderen volwassen zijn en we na al die jaren zorgen en hetzelfde doen toe zijn aan iets nieuws. Maar hoe pak je zoiets aan?

Sitskoorn: ‘Voordat je gaat kijken naar wát je anders wil – of dat nou een nieuw huis of andere baan is – moet je je afvragen of je je niet gek laat maken door anderen. Alsof we opeens allemaal nog die ene grote liefde moeten vinden of een boek moeten schrijven of een B&B in Portugal moeten beginnen. Misschien ben je wel gewoon blij met je leven. Het is ook fijn om je geen zorgen te hoeven maken om geld. Het wat rustiger aan doen en vaker in een hangmat liggen kan ook lekker zijn. Kijk daar goed naar. We zijn al gauw geneigd om naar anderen te kijken. Maar als je na een lange tijd verschillende taken verricht te hebben, van moederschap tot carrière, serieus graag iets ander wil, dan is het de moeite waard om dat vorm te gaan geven.’

Je leven een nieuwe draai geven na je vijftigste, hoe pak je dat aan?

‘Je begint met het bepalen van je doel. Stel je wil voor de klas gaan staan. Ga na waarom je dit wil. Wat betekent geluk voor jou? Hoe definieer je succes? Daarbij denken we vaak aan werk, maar je kunt ook succesvol zijn in gezond leven of een goed mens zijn. Het zijn lastige vragen, maar wel heel belangrijke. We zijn geneigd om almaar door te jakkeren en onvoldoende stil te staan bij die wens om ‘iets’ nieuws te doen. Als je goed voor ogen hebt wat je motivatie is, ga je kijken wat er allemaal voor nodig is en wat de minder leuke kanten zijn. Vind je het echt leuk om een opleiding te volgen? Hoe lijkt het je om de hele dag voor de klas te staan? Als je dan voelt dat je het echt wil, ben je al heel ver. Je wil het niet alleen omdat het interessant is voor anderen, maar omdat je het zelf wil. Een intrinsieke motivatie die hoog is, is goud waard.’

Een gezonder leven, ander werk, een boek schrijven, een grote reis maken... We hebben veel wensen en doelen, maar het is vaak zo moeilijk om los te komen van het vertrouwde leven dat we hebben. We hebben het ook gewoon druk hè.

‘Het is altijd lastig om je comfortzone los te laten. Je wordt getrokken naar wat je wil, maar ook naar wat je al hebt. Dat is heel normaal. Verandering kost altijd moeite. We zijn geneigd te kijken naar de bevrediging op korte termijn – ik voel me lekkerder als ik nu even niet ga sporten maar een filmpje ga pakken – dan naar de bevrediging op langere termijn: je fit en sterk voelen. Het volle en drukke leven dat we hebben is vaak een reden waarom we iets uitstellen. We hebben vaak een geniaal plan: ik werk even heel hard en dan ga ik het na de vakantie helemaal anders doen, maar na die vakantie ga je gewoon weer op de oude voet verder. Je kunt blijven zeggen: ik wil wel wat anders – afvallen, verhuizen, veranderen van baan – maar ik heb het te druk of het kan nu niet, maar daar heb je alleen jezelf mee. Óf je doet er wat aan óf je bent tevreden met de situatie. Dat laatste is ook prima hè! Herken je je daarin? Schrijf op briefjes ‘Als ik niks verander, krijg ik hetzelfde’ en plak ze overal op.

Het eerste wat je nodig hebt, is rust. We laten ons leiden door onze to-do-lijstjes: nog even de was ophangen, de kattenbak schoonmaken en bij de buurvrouw langs. Door aandacht te geven aan al die prikkels van buitenaf kun je niet goed stilstaan bij je doelen en wensen. Dwing jezelf om elke dag even niks te doen. Als is het maar een kwartier. Even doelloos rondfietsen is ook goed. Dan komt er ruimte voor datgene wat jij graag wil bereiken.’

Je vertelt in Ik2 dat mensen die goed hun plannen en doelen kunnen verwezenlijken een goed ontwikkelde prefrontale hersenschors blijken te hebben. Hoe kun je die prefrontale hersenschors ontwikkelen om zo het beste uit jezelf te halen?

‘Dat deel van de hersenen is heel goed te ontwikkelen met oefeningen en leefstijlaanpassingen. Ik heb daarvoor het EFFECT-programma ontwikkeld, wat ik in Ik2 uitleg. Er zit een werkboek bij, waardoor je meteen aan de slag kunt. Elke letter staat voor een methodiek die je jezelf kunt toe-eigenen. Zo staat de E voor ‘Enriched Environment’, wat inhoudt dat je jezelf blootstelt aan nieuwe dingen. Ga op salsadansen of ga Spaans leren. Wil je vaker in bad en doe je dat nooit, plan het nu in. Door al die nieuwe dingen wordt je prefrontale hersenschors gestimuleerd.’

Je helpt veel mensen bij het concretiseren van hun doelen. Worden ze er ook gelukkiger van?

‘Ja, in veel gevallen wel, maar ik wil benadrukken dat vrouwen van vijftig al zo veel hebben bereikt. We moeten altijd maar meer. Besef dat er al veel kracht in je zit. Je hebt je huis ingericht, kinderen opgevoed, carrière gemaakt, ziekten doorstaan. Dat heb je állemaal gedaan. Je bent al supergoed bezig. Motivatie of passie voor iets nieuws is fijn, maar het is niet zo dat je niet compleet bent zonder. De nieuwe stap is een aanvulling, een cadeau.’

Het EFFECT-programma

• ENRICHED ENVIRONMENT - verrijk je omgeving. Doe dingen die nieuw zijn. Leer een taal of een muziekinstrument bespelen, bezoek musea.
• FLOW FOCUS - leer je aandacht te reguleren. Voor een ommezwaai is dit heel belangrijk. Doe aandachtstrainingen, yoga, meditatie of mindfulness. Hierdoor leer je je aandacht te richten op de doelen die je graag wil bereiken en de dingen die belangrijk voor jou zijn.
• FIXED SLEEP PATTERN - zorg voor een vast slaappatroon. Net als van alle methodieken van EFFECT is wetenschappelijk aangetoond dat een goede en regelmatige nachtrust belangrijk is voor het goed functioneren van de prefrontale hersenschors.
• EXERCISE - beweeg en sport. Beweging zorgt niet alleen voor voldoende zuurstof naar de hersenen, maar stimuleert ook je verandervermogen en het is nog goed voor je stemming en je slaap ook.
• CONNECT TODAY AND TOMORROW - maak je toekomst vandaag. Maak een stappenplan om je doel te bereiken. Waar wil je naartoe en wat kun je daar vandaag aan doen?
• TIME - gun jezelf tijd. Besef dat iets nieuws doen en ontwikkelen tijd kost. Gun jezelf die tijd ook.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in