Dry January Dipje? Lees dit en je wilt weer dóór

Een herkenbaar én onthutsend verhaal over drinken en niet drinken. 

Om te ontspannen. Om iets te vieren. Omdat de zon schijnt. Omdat het regent. Er is altijd wel een reden om een wijntje te drinken, en vooral hoogopgeleide vrouwen grijpen naar een glas. Een verhaal over beter weten en toch willen drinken.

Tijdens een weekendje met vriendinnen drong het tot me door. Aan de achterdeur van ons huisje in de Ardennen stonden zo veel flessen dat het op een recycleparkje leek. We hadden niet eens de indruk dat we zo veel hadden gedronken. Er was niet eens iemand dronken geweest. Gewoon vijf vriendinnen die na een verkwikkende boswandeling een warme wijn deelden. En daarna een flesje witte. En als aperitief een glaasje champagne. En bij het eten een flesje rood. En achteraf misschien een limoncello. Niks aan de hand. Geen drankorgels of zuipschuiten, gewoon gezellige drinkers.

Slurper wordt geheelonthouder

We vielen perfect in de risicogroepen. Ik en nog een andere vriendin waren op het nippertje nog babyboomers, geboren gulpers, opgevoed in hedonistische tijden toen drinken er gewoon bijhoorde en een wijnkelder nog een statussymbool was. De jongere vriendinnen konden geklasseerd worden als hoogopgeleide carrièrevrouwen, drinkend door de stress van een veeleisende job, de frustratie van het glazen plafond en de vermoeiende combinatie van werk en gezin. We hadden nog een jonger iemand kunnen gebruiken, een 'ladette', een powergirl die drinkt en rookt 'because she can'. Werd er vroeger nog geamuseerd gekeken naar een stevig drinkende man - "Die kan wat verzetten" - en slecht gesproken over een dronken vrouw - "Geen stijl" -  dan is die dubbele moraal voor de jongere generatie weggevallen. Meisjes hebben nu evenzeer het recht om foute keuzes maken.

Alcohol is, alles welbeschouwd, overduidelijk een slechte keuze. Ik schrijf dit met de tegenzin van iemand die liever wél drinkt dan niet. Twee glaasjes rood, dat is goed voor hart en bloedvaten, dacht ik vroeger nog, maar volgens de huidige onderzoeken is er eigenlijk niks goeds aan alcohol. 'Het is veel gevaarlijker dan we ooit dachten', zeggen de nieuwste inzichten, die aangeven dat zowel mannen als vrouwen beter helemaal niet kunt drinken.

Tom Evenepoel (coördinator De DrugLijn): "Er is veel studie aan voorafgegaan, aan het besluit om mannen en vrouwen gelijk te schakelen. In de risico’s die mannen en vrouwen lopen, zit wel wat verschil, maar op het eind van de rit komt het eigenlijk op hetzelfde neer. Mannen gedragen zich wat roekelozer en dus krijg je meer alcoholschade door ongevallen, en je ziet ook meer verslavingsproblemen. Vrouwen zijn biologisch gevoeliger voor alcohol en riskeren op termijn meer gezondheidsproblemen."

"Ach, iederéén drinkt"

Er wordt wat afgedronken op tv, zo veel dat we het misschien zelfs niet meer bewust zien. Iedereen herinnert zich Sue Ellen in Dallas die met een whiskey de ontrouw van JR Ewing wegdronk. Of de meisjes van Sex and the City die cosmopolitans weer hip maakten. Maar het valt niet eens op dat Alicia Florrick in The Good Wife lijkt te overleven op rode wijn. Om nog maar te zwijgen over Olivia Pope in Scandal die dure flessen opentrekt alsof het om een handgranaat gaat. Wijn is een rode draad in Cougar Town, waar Jules (Courteney Cox) declameert: 'Er gaat niks boven een glas rode wijn, tenzij misschien een fles'. Van Claire Underwood in House of Cards tot Cersei in Game of Thrones,  een glas rode wijn staat op televisie voor volwassenheid, carrière en macht. Het werd een symbool voor de vrouw die onder stress staat, die moeilijke beslissingen moet nemen, en die snel door een gevoel van ontspanning wil overspoeld worden.

Tom Evenepoel, coördinator De DrugLijn

'Tv-makers versterken bepaalde overtuigingen, namelijk dat drank deel uitmaakt van een succesvol leven'

"Die series kunnen niet anders dan invloed hebben", zegt Tom Evenepoel. "Televisie creëert een beeld van wat normaal zou zijn en geeft bepaalde waarden mee. Uiteraard zeggen tv-makers dat ze gewoon een spiegel van de maatschappij zijn, maar ze versterken in dit geval ook bepaalde overtuigingen, namelijk dat drank deel uitmaakt van een succesvol leven."

Het klassieke beeld van de zakenman die thuiskomt en sterke drank inschenkt - het ijs tinkelend in het kristallen glas, is vervangen door dat van de carrièrevrouw met een bel rode wijn.

"Het is een automatische handeling", zegt Lydia (marketingmanager, 37). "Ik kom thuis, begin te koken en daar hoort een glas wijn bij. Oef, gezellig, de drukke dag is voorbij. De fles is dan open en bij het eten neem ik nog een glas, en ik schenk voor mijn man iets in. Dan is het opruimen, de boekentassen klaarmaken voor de kinderen, nog snel wat mails bekijken en onlangs stond ik om elf uur ’s avonds nog te dweilen omdat een van de kinderen iets kleverigs vies had binnengelopen. Eerlijk gezegd zou ik het zonder wijn niet gedaan krijgen. Vaak merk ik dat die fles 's avonds bijna leeg is, en dan voel ik een kleine steek van schuldgevoel: weer een fles. Maar dat gevoel is snel voorbij als ik het restje opdrink net voor het slapengaan. Ik ken alle tegenargumenten: het is niet gezond, het is beter om wat te wandelen voor je naar bed gaat, om ontspanningsoefeningen te doen, blablabla… Niks werkt zo snel en is zo aangenaam als rode wijn. Ik stop wel rond mijn vijftigste als de kinderen wat minder aandacht vragen en mijn carrière op de rails staat. Voorlopig is dit wat werkt voor mij. Wijn houdt me aan de gang, als benzine."

"Ik heb stress, dus ik drink"

Vrouwen zijn stressdrinkers, wil het cliché. Als mannen spanningen wegdrinken, zijn die meestal beroepsgebonden. Bij vrouwen gaat het om een optelsom. Tom Evenepoel: "Er ligt misschien wat meer druk op vrouwen: je moet er goed uitzien, je moet een goede moeder zijn, je moet carrière maken, je moet je huis perfect op orde hebben... Als je dat allemaal op elkaar stapelt, geeft dat waarschijnlijk wat meer stress dan bij een man. En wat meer redenen om dat glas in te schenken."

Myriam Bruyninckx, psychotherapeute en ervaringsdeskundige

'Alcohol is een portie 'loslaten' in een glas. Voor vrouwen is dat verleidelijk, want die 'moeten' veel van zichzelf'

Ook psychotherapeute en ervaringsdeskundige Myriam Bryuninckx wijst naar de vele 'moetens' in het leven van een vrouw. "Alcohol is een portie loslaten in een glas. Voor vrouwen is dat heel verleidelijk, want die 'moeten' veel van zichzelf en zijn zelden tevreden. Mannen hebben ook hun frustraties, maar vrouwen kijken in de spiegel en zeggen: ik voldoe niet, waarom doen al die anderen dat beter? Die drang naar perfectionisme is niet vol te houden, het maakt je permanent onzeker, en met een glas wijn voel je die onzekerheid minder. De hulpverlening definieert 'drinken voor het effect' als de motor van de verslaving. Ken jij veel mensen die niet drinken voor het effect? De warme roes, de gezelligheid, het ontspannen en loslaten zijn voor de meesten dé redenen om alcohol te consumeren."

De relax-factor van alcohol is gekend. Vanuit farmacologisch oogpunt kan het gezien worden als een slaapverwekkend middel: het onderdrukt het centrale zenuwstelsel waarbij het een invloed heeft op alle hersengebieden, inclusief die gebieden die verbonden zijn met onze meest fundamentele levensfuncties zoals ademen, wakker blijven, of reageren op de wereld om ons heen. We drinken omdat we weten welk effect het op ons heeft: we ontspannen, remmingen vallen weg, we praten wat makkelijker. Heel even moeten we niks meer.

Julie (projectverantwoordelijke, 45): "Je rolt erin. Op mijn 36ste kreeg ik de baan van mijn leven, met veel reizen en veel verantwoordelijkheid. Drinken hoorde daar gewoon bij. Het is niet dat ik ernaar op zoek ging. Het werd mij overal aangeboden. Een glaasje in het vliegtuig om te relaxen, een wijntje in het restaurant om de bespreking wat vlotter te laten verlopen, een flesje thuis met mijn man om het eind van de dag gezellig te maken. En eigenlijk ook om niet meer te moeten nadenken, om die stemmen in mijn hoofd het zwijgen op te leggen. Ik functioneerde prima. De hoeveelheden die ik toen verbruikte, waren eigenlijk al fenomenaal, maar daar stond ik niet bij stil. Ik haalde mijn targets, kreeg een bonus, werd gerespecteerd. Maar geleidelijk aan begon ik steken te laten vallen. Ik vergat steeds meer dingen, klein en groot: vergaderingen, pakketjes die moesten verstuurd worden, geld achterlaten voor de poetsvrouw… Ik was altijd zo perfect georganiseerd en nu lukte het me niet meer. Ik kwam weg met mijn 'foutjes',  maar ik schrok er telkens weer van. Niet genoeg om te stoppen, integendeel. Ik heb nooit op kantoor gedronken, daar trok ik de lijn, maar ik begon te verlangen naar de lunch, of naar het moment dat ik thuis kwam en me kon ontspannen. Lees: een fles wijn opdrinken. Op pure wilskracht heb ik de handrem opgetrokken, omdat ik besefte dat ik iets moest doen."

"Meedrinken is gewoon gezelliger"

In het kader van een detoxkuur las ik af en toe een alcoholpauze in, en dan valt me telkens weer op hoeveel gelegenheden er zijn waarop me drank wordt aangeboden. Wie geen alcohol wil, zegt de hele tijd nee. Dat doe ik dan, maar ik vind het wel heel saai en feestjes zijn niet half zo leuk. Meestal speel ik een beetje vals en probeer ik die maand gewoon niet af te spreken, maar zelfs dat is niet altijd logisch, want het zit toch in mijn hoofd dat je jezelf beloont met een goed glas. Hard gewerkt, lekker gekookt, lang gewandeld, succesvol vergaderd? Ik verdien een beloning. Al zet ik dan een potje thee, ik blijf verlangend naar de gin en tonic kijken. Een watertje is dorstlessend, functioneel. Met een wijntje erbij wordt zelfs het telefoonboek lezen gezellig.

"De drankindustrie is er goed in geslaagd om ons te vertellen dat alcohol bij de mooie momenten van het leven hoort", zegt Michael Niclaus (alcoholconsulent en ervaringsdeskundige). "We worden gebombardeerd met foto's van vrolijke, drinkende mensen, gebrainwasht met beelden van gezelligheid, terwijl we, als we gewoon naar ons lichaam luisteren - het doet ons braken, geeft ons hoofdpijn, de eerste slok is eigenlijk zelfs niet lekker - weten dat alcohol een gif is."

Manon, advocate:

'Sinds ik meedrink, lig ik beter in de groep. Zo'n glaasje doet wonderen voor mijn zelfvertrouwen'

Een gif zeker, maar ook een beetje een toverdrank. Alcohol is een prima sociaal smeermiddel. Verlegen, niet echt in de mood voor dat feestje? Na enkele glazen ben je gegarandeerd 'the life of the party'.

Manon (advocate, 30): "Ik werk bij een overwegend mannelijk bedrijf gespecialiseerd in financieel recht. Ik zal niet zeggen dat het er bij ons even decadent aan toegaat als in The Wolf of Wall Street, maar als we een moeilijk dossier goed hebben afgehandeld of een grote klant hebben binnengehaald, dan wordt dat stevig gevierd. Ik weet me meestal geen raad op dat soort feestjes. Mezelf een houding geven, is lastig en een watertje helpt daar niet echt bij. Cocktails wel. Ik merk dat ik sindsdien veel beter in de groep lig, dat ik mijn plaats gevonden heb. Je doet samen gek, verliest met z'n allen de controle en dat smeedt een band. Zo'n glaasje doet wonderen voor mijn zelfvertrouwen en voor de sfeer in het team."

"Vroeger gold dat mannen sociale drinkers waren, en vrouwen veeleer stille, stiekeme drinkers", zegt Myriam Bruyninckx. "Maar dat cliché geldt al lang niet meer. Vrouwen gaan net zo goed op café, mannen drinken evenzeer stiekem."

"Kom op, zo veel drink ik niet"

Anja (64): "Ik ben samen met mijn man met pensioen gegaan, nu een jaar geleden. We hebben altijd al makkelijk gedronken, maar nu er niets meer moet, en we nergens nog moeten zijn, is het heel verleidelijk geworden om in alle rust van een drankje te genieten. Een mimosa bij het ontbijt, een cognacje voor het sIapen gaan, wat wijn tussendoor. Ik schrok toen ik van mijn dochter hoorde dat de kleinkinderen hadden verteld dat oma om elf uur in de voormiddag al dronk. Ik neem dan inderdaad een aperitiefje terwijl ik kook, en mijn man ook. Al onze vrienden doen dat. Ik vind niet dat wij een probleem hebben, uiteindelijk vallen we hier niet over de lege flessen. Dat mijn dochter het nodig vond om mij erover aan te spreken, vond ik wel onaangenaam. Wat is er mis met een glaasje?"

Myriam Bruyninckx moet lachen om het woord 'glaasje': 

"Het is nooit één glaasje. Het is altijd een groot glas. En het zijn er altijd veel."

Een Finse studie toonde aan dat matige drinkers hun alcoholverbruik met vier procent onderschatten, en zware drinkers met twaalf procent. We onderschatten ook systematisch de inhoud van een glas. "Dit? Honderd milliliter?" en dan slaan we drie keer zo veel naar binnen. Hou daarenboven rekening met het  feit dat drinkers elkaar opzoeken, en je begrijpt waarom iedereen vindt 'dat het eigenlijk nog wel meevalt'.

Zo'n dertig procent van Myriams klanten zijn vrouwen. "Mannen komen later in het traject bij mij terecht, zijn al een stuk verder in het afglijden. Vrouwen trekken wat vroeger aan de alarmbel. Ze maken zich de bedenking: als ik nog vijf jaar zo doorga, eindig ik misschien wel in de goot."

Goedele (onderwijzeres, 37): "Ik ben weleens wakker geworden in de parkeergarage, in slaap gevallen in mijn auto. Met twintig gemiste oproepen op de gsm. Ik heb weleens een telefoontje gekregen van iemand die ik me absoluut niet meer herinnerde, dat ik mijn handtas bij hem vergeten was. Wakker geworden naast iemand die ik nuchter nooit zou hebben gekozen. Domme dingen, waar je later wat om lacht, maar je toch ook voor schaamt. Maar ik ben zeker niet de enige in mijn vriendenkring met dat soort verhalen."

Een specifiek kantelmoment, waarop je beseft dat je alcoholverbruik te ver gaat, is er meestal niet echt, zegt Myriam Bruyninckx. "Dat besef druppelt binnen. Je ontkent dat er een probleem is, maar je voelt het wel. Je bent je er van bewust dat je zo'n leven niet volhoudt. Alcoholisme is een progressieve ziekte, het wordt almaar erger. Je begaat stommiteiten, je lichaam komt in opstand, en uiteindelijk weet je: dit gaat fout."

"Ik kan stoppen wanneer ik wil"

Myriam Bruyninckx: "Gewoontedrinkers kunnen op wilskracht prima een dag, een week, zelfs een maand alcoholvrij doorkomen. Bij vrouwen is het interne controlemechanisme erg sterk. Ze zien eerder de gevaren in die alcohol met zich meebrengt. Ik zie in mijn praktijk veel vrouwen die het misschien iets makkelijker hebben met stoppen, maar ze houden het niet vol. Wilskracht is tijdelijk en van korte duur. Om alle alcohol af te wijzen, moet je je overgeven en kunnen loslaten, dat is een hele opgave. Ik vind de reacties van de omgeving ook zo tekenend. Wie stopt met roken, is een held en wordt bejubeld. Wie niet meer drinkt, mag het gaan uitleggen. Waarom ben je gestopt? Had je een probleem dan? De meeste mensen worden niet graag geconfronteerd met een geheelonthouder. Het drukt hen iets te veel op het feit dat ze misschien zelf ook beter eens in de spiegel kijken."

Myriam Bruyninckx, psychotherapeute en ervaringsdeskundige:

'Wie stopt met roken, is een held en wordt bejubeld. Wie niet meer drinkt, mag het gaan uitleggen'

Myriam is zelf een gelukkige geheelonthouder sinds 2003 en werkt via het klassieke twaalfstappenprogramma, gecombineerd met therapie. "Een verslaving is vaak een symptoom van een onderliggende problematiek, maar vaak ook niet... Belangrijk blijft om de leegte die in je leven ontstaat als er geen drank is, op een voor jou zinvolle manier in te vullen en zo een gelukkiger en voller bestaan te leiden. Het doel is om verbinding te maken met jezelf en met de wereld."

"Het eerste wat ik doe, is mensen anders laten kijken naar alcohol", zegt Michael Niclaus die al zo'n driehonderd mensen heeft begeleid naar een volledige stop. "Het is crazy hoe onze cultuur ervan doordrongen is. Onze omgangsvormen beginnen met 'Wat drink je?' en dan is het antwoord zelden: 'Water'. Ik vraag weleens: 'Zou je alcohol aan je kinderen schenken?'.  De reactie is altijd een luid en verontwaardigd nee. Waarom drink je het dan in godsnaam zelf?" Ook bij hem worden uiteindelijk de diepere vragen gesteld. "Na vijf jaar coaching merk ik dat je vaak bij verantwoordelijkheid en zelfliefde terechtkomt. Wanneer zie je je zelf graag? Hoe kun je aan jezelf werken? Hoe stap je in je authentieke kracht?"

Wordt drinken het nieuwe roken? "Gezondheid lijkt in elk geval een nieuwe religie", zegt Tom Evenepoel. "En dan is het niet logisch dat je naar de fitness gaat, op je eten let, yoga doet en daarna ongebreideld alcohol naar binnen giet. Als je voor een gezond leven kiest, let je op je alcoholverbruik. We moeten kappen met het idee dat je pas een probleem hebt als je er sjofel uitziet en met een fles in de hand rond een lantaarnpaal hangt. Te veel alcohol is niet goed. Niet op de korte termijn: je kunt ongevallen veroorzaken, en niet op de lange termijn voor de gezondheid."

Dry January is voor hem een belangrijk element in de bewustwording daarvan. "Het allerbelangrijkste blijft de ervaring van de mensen: verdorie, het is toch wel moeilijk om nee te zeggen tegen alcohol; je wordt er overal mee geconfronteerd. En de lichamelijke voordelen: ze slapen beter, voelen zich frisser en energieker, de kleren zitten wat ruimer, ze zien het aan hun huid... Die ervaring dragen mensen mee. Soortgelijke initiatieven in het buitenland tonen aan dat het effect inderdaad doorwerkt, mensen drinken maanden later nog steeds minder dan daarvoor."

"Ik heb een probleem"

Kathleen (51, heeft een bedrijf) raakt al twee jaar geen druppel alcohol meer aan. Ze beschrijft een lange weg van drinken, bewustwording, worstelen en tien jaar lang therapeuten, workshops en hulpverlening allerhande: "We zijn er snel over uitgepraat: het haalde allemaal niks uit". Uiteindelijk vond ze heil in de traditionele, beproefde, maar voor haar erg doeltreffende methode: AA, de Anonieme Alcoholisten en de twaalf stappen.

"Na de geboorte van de kinderen, zo'n twintig jaar geleden, is alcohol mijn leven binnengeslopen. Achteraf gezien had ik het gevaar misschien moeten zien aankomen. Ik was tot dan een verstokte roker, maar je mocht haast nergens meer een sigaret opsteken, en ik heb het ene kwaad door het andere vervangen, zo simpel is het. Al bleek drinken een stuk 'makkelijker'. Roken wordt algemeen afgekeurd, iedereen wijst je op de gevaren voor je gezondheid. Maar je kunt drinken tot je erbij neervalt, het maakt het feestje alleen maar geslaagder.

Mijn man en ik hebben een bedrijf. We werken een hele week erg hard, die dagen dronk ik absoluut niet, maar vrijdagavond begon ik met een aperitief en dan was het doorgaan tot zondagavond.  Wij hebben een uitgebreide vriendenkring en een druk sociaal leven, soms vier feestjes in een weekend. Gelegenheid genoeg dus. Misschien zat er wat stressdrinken bij, ik kwam al wat vrolijker binnen op zo’n feestje, alles ging me wat makkelijker af. Een gevoeligheid voor verslaving speelde zeker mee, dat is een zwak punt waar ik me nu erg van bewust ben. Een bijkomend voordeel van drinken: je hebt minder honger. Ik ben altijd mollig geweest, en ik stelde vast dat een paar aperitiefjes wat gevoel van voldoening betreft, een volledige maaltijd konden vervangen. Dat was mooi meegenomen.

Een probleem? Het heeft lang geduurd voor ik dat heb ingezien en vooral mijn man heeft me er telkens weer op gewezen. Ik kon makkelijk een week niet drinken, maar één keer begonnen, kon ik niet meer stoppen. Eén gin-tonic bestellen, of één glaasje wijn, dat lukte me niet. Dat ene glas was altijd het startschot voor een hele reeks. Ik had het niet onder controle. En als ik  me dan weer een keer niet kon herinneren  hoe ik was thuisgeraakt, of wat ik de laatste twee uur op dat feestje had verteld, dan voelde ik me verschrikkelijk. Wroeging en schaamte, kwaad op mezelf...Akelig. Mijn lichaam begon slechter te reageren: hartkloppingen, misselijkheid, hoofdpijn, black-outs... Je weet wel dat het niet goed is. Ik vond zelf ook dat ik iets te veel uitkeek naar dat vrijdagse aperitiefje, maar dan begon het weekend, stortte ik me in die roes en was er weer niks aan de hand.

Kathleen, ex-alcoholist:

'De steun die je bij AA krijgt, de kracht die zij je geven, daar raak ik niet over uitgepraat'

De tolerantie voor alcohol in onze maatschappij is ongelooflijk. Nooit heeft iemand me aangesproken op mijn gedrag. Het hoorde er gewoon bij. Nu ik niet meer drink, moet ik me de hele tijd verantwoorden. Als je van je kruk valt, ben je een gangmaker. Als je niet drinkt, ben je plots een marginale alcoholist of een trut. AA heeft me geleerd daarmee om te gaan. Zij hebben me ook doen inzien dat je niet per se je werk kwijt hoeftraken, of flessen sterk drank in huis moet verstoppen om te zeggen: ik heb een probleem met alcohol.

Oh God, alles heb ik geprobeerd, zo veel therapieën en workshops en coachingsessies… Telkens weer zouden ze mijn onderliggende problemen aanpakken, zodat ik gecontroleerd en met mate zou kunnen drinken. Nooit is dat gelukt. Ik kreeg altijd een terugval. Altijd. Nu zie ik het als een ziekte, en weet ik gewoon dat ik van alcohol moet afblijven. Door mijn sessies bij AA heb ik daar ook geen moeite mee. De steun die je daar krijgt, en de kracht die zij je geven… daar raak ik niet over uitgepraat.

Alles went. Ik ben de BOB op alle feestjes en amuseer me. Op restaurant gaan met zijn tweetjes vind ik nog steeds het moeilijkst. Mijn man geniet van een glaasje wijn dat perfect bij het eten past, en ik... tja, ik niet. En ik moet er niet aan beginnen, want het gaat bij mij niet bij dat glaasje of zelfs niet bij een slokje blijven. Dat weet ik nu heel zeker. Ik kijk nu met een andere blik naar mensen die drinken, en ik haal ze er direct uit, de potentiële 'probleemgevallen'. Dat heeft niks te maken met de hoeveelheden die ze verzetten, maar met de drang, de overgave waarmee ze naar een glas grijpen en al uitkijken naar het volgende. Maar ik spreek hen er nooit op aan. Ik wil niemand bekeren, iedereen moet zijn eigen leven leiden.

Ik voel me duizend keer beter. Ik zie er beter uit. Frisser en energieker, en vreemd genoeg ook rustiger en zelfverzekerder. Wat ik vroeger wilde bereiken met wat alcohol, heb ik nu in mezelf gevonden."

Nog even dit: 

• Het advies is om geen alcohol te drinken, of in ieder geval niet meer dan 1 glas per dag. Dit advies is hetzelfde voor mannen en vrouwen.
• Matig alcoholgebruik van 1 glas per dag lijkt de kans op bepaalde chronische ziekten te verkleinen, maar tegelijkertijd verhoogt het de kans op borstkanker. Meer drinken dan 1 glas per dag geeft alleen maar negatieve gezondheidseffecten. Het geeft verhoogde risico’s op beroerte, borstkanker, darmkanker en longkanker.
• De mogelijke voordelen van alcohol wegen niet op tegen de nadelen voor de gezondheid.

Zoek je hulp om minder te gaan drinken of helemaal te stoppen, dan kun je terecht bij Alcoholinfo van het Trimbos Instituut voor de (online) opties.

Dit artikel verscheen eerder in de printeditie van Nouveau