De overgang en de storm in je hoofd

Pro-agingexpert Wies Verbeek gaat voor Nouveau regelmatig in gesprek met deskundigen over hoe je een beetje leuk ouder kunt worden.

Steeds duidelijker wordt dat hart, hoofd- en hormoonproblemen tijdens of rond de overgang niet los van elkaar gezien kunnen worden.

Dé reden voor drie specialisten om de handen ineen te slaan. ‘Je kunt vrouwen zoveel beter helpen als je samenwerkt.’ Ditmaal: de menopauze en de storm in je hoofd.

Stijf van de stress en met hartklop­pingen ging ik een paar jaar geleden naar een psycholoog. Ik zag het allemaal even niet meer zitten. Ik had zo’n kort lontje, korter dan ooit. Het duurde even voordat ik erachter kwam dat het allemaal getriggerd werd door de overgang.

Ik had dus beter bij de overgangsconsulent of gynaecoloog aan kunnen kloppen. Of de psycholoog had me erop kunnen attenderen. Anderzijds zijn er ook vrouwen die met pijn op de borst bij de cardioloog komen en weggestuurd worden met de boodschap dat het ‘gewoon’ de overgang is. Of vrouwen die jarenlang met onbegrepen klachten rondlopen en er pas in de overgang achterkomen dat ze ADHD hebben.

Er bestaan veel misverstanden over hartproblemen, hormoontherapie, overgang en psychische problemen, waardoor vrouwen niet de hulp krijgen die ze nodig hebben en ze vaak onnodig lang op wachtlijsten staan.

Precies om die reden hebben Sandra Kooij, Janneke Wittekoek en Dorenda van Dijken het H3 Netwerk opgericht. Want, zo zeggen ze, Hoofd, Hart en Hormonen kunnen niet los van elkaar gezien worden.

Professor dr. Sandra Kooij is psychiater bij PsyQ in Den Haag en bijzonder hoogleraar ADHD bij volwassenen aan het Amsterdam UMC/VUMC.

Hoe is het H3 Netwerk ontstaan?

‘Door onderzoek wist ik al dat vrouwen met ADHD bovenge­middeld vaak hormonale stem­mingswisselingen en hartklachten hebben, vooral in de periode rond de overgang. Veel vrouwen komen er zelfs pas in de overgang achter dat ze ADHD hebben. Ze hebben er al hun hele leven mee rondgelopen, maar door hormoon­schommelingen komt het veel duidelijker naar voren.

Ik kwam Janneke Wittekoek op een congres tegen en sprak met haar over het vrouwenhart en medicatie voor ADHD. Ze vertelde dat ze veel van haar patiënten herkende in mijn verhaal over ADHD; druk, chaotisch en heel veel stress.

Van die kant had ik het nog niet eerder gehoord. Ik zei: “Laten we alle vrouwen die bij jou op de poli komen, eens screenen op ADHD”. Ze legde vervolgens driehonderd van haar patiënten een korte vra­genlijst voor. En wat bleek: 35% van die vrouwen werd positief gescreend!

Een aantal van hen heb ik ook onderzocht; die vrouwen hadden inderdaad ADHD. Van al mijn patiënten zijn deze vrouwen er het slechtst aan toe. Ze werken zich letterlijk dood door het gebrek aan overzicht en het niet kunnen stoppen. Niet gek dat ze hartklach­ten hadden met al die stress, angst en paniek.

Met ADHD-medicatie én de zorg van Janneke, waren ze eerder en beter geholpen geweest. Het deed bij ons de alarmbellen rinkelen; we moeten veel meer gaan samenwerken als het om de overgang, om hormonen en brein gaat. We bundelden onze krachten met gynaecoloog Dorenda van Dijken, die in haar praktijk ook veel van de genoemde klachten voorbij ziet komen bij vrouwen in de overgang.’

Wat betekent dit netwerk in de praktijk voor vrouwen in de overgang die hart-, hormonale of psychische klachten hebben?

‘We zijn een onlineplatform waar psychiaters, psychologen, cardiolo­gen, gynaecologen, overgangscon­sulenten en patiënten informatie kunnen uitwisselen om van elkaar te leren. Het is een fabeltje dat de meeste vrouwen gemakkelijk door de overgang heen wandelen; 80% heeft klachten. We moeten het probleem zichtbaar maken. We zijn de eersten die pleiten voor integrale zorg op het gebied van hoofd, hart en hormonen, maar ik verwacht dat het nationaal en internationaal opgepakt gaat worden. We krijgen nu al zoveel reacties binnen.’

Zelftest ADHD

1 Voel je je doorgaans onrustig (gejaagd, moeite met stilzitten, friemelen, veel sporten of beweeglijk zijn)?

2 Heb je doorgaans de neiging om eerst te doen en dan pas te denken (bijv. dingen eruit flappen, teveel geld uitgeven of ongeduldig zijn)?

3 Heb je doorgaans concentratieproblemen(snel afgeleid zijn, dingen niet afmaken, snel verveeld, vergeetachtig of chaotisch zijn)?Als het antwoord op een of meer van bovenstaande vragen ja is: heb je dat altijd gehad?Als dat zo is, is het goed om het verder te onderzoeken. Als je daarvoor hulp wilt, kun je contact opnemen met je huisarts.

Morgen gezondheidswetenschapper en cardioloog Dr. Janneke Wittekoek over de overgang en het vrouwenhart.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in