Sylvia's blog: "Mijn moeder wordt verzorgd door een robot..."

Op 22 juni 2026 kan dit zomaar een zin zijn die jij uitspreekt. Nederland vergrijst in rap tempo, de zorg staat al jarenlang onder druk en geld is niet onbeperkt beschikbaar waardoor ook mensen en middelen niet grenzeloos ingezet kunnen worden.

Een land waar de vergrijzing nóg harder gaat, is Japan. Japan ligt in veel opzichten voor op West-Europa. ‘Robotisering’ is daar een voorbeeld van en Japan werkt hard aan de inzet van robots in de ouderenzorg.

Maar een robot aan het bed van je vader of moeder die in een verzorgingshuis woont…Dat klinkt raar en onwerkelijk. Bovendien, is het iets wat we moeten willen?

Pro robotisering

Ik ben in de basis pro automatisering en robotisering. Niet omdat ik wil dat mensen ‘van hun baan worden beroofd’, maar wel omdat de foutmarge met ongeveer 100 procent wordt gereduceerd terwijl de efficiency toeneemt. Wij maken fouten, computers niet. En fouten maken met medicijnen, om maar direct één van de ergste te noemen, dat willen we te allen tijde voorkomen.

Wat we wél willen, is persoonlijke aandacht en liefde. En krijgen we dat van robots?

Meestal neigen we ernaar om hier ‘nee’ te zeggen. Ik ben het daar niet mee eens. In diverse huishoudens én verzorgings- en ziekenhuizen worden niet voor niks ‘knuffelbeesten’ in gezet. En dan heb ik het dus niet over echte honden en katten. Iets met hygiëne, allergieën en poepen en plassen enzo.

Robotsnoezelkat

Ik heb het over robotknuffels, en je kunt zeggen wat je wilt, maar die knuffels dragen meetbaar bij aan het terugbrengen van stress en verminderen ook verdriet en eenzaamheid. Oudere mensen die met een robotsnoezelkat kunnen knuffelen? Het doet ze goed!

Een ander voordeel van robots in de zorg? Ze zijn sterker dan mensen. En dan kom ik uit bij oudere, kwetsbare mensen die van hun bed in een rolstoel getild moeten worden. Dat is altijd risicovol. Bovendien moeten die mensen natuurlijk ook gewoon naar de W.C..

Als we in Nederland iéts horen, is het wel dat de mensen die in de zorg werken voortdurend te maken hebben met stress, dat ze te weinig tijd hebben voor de mensen en burn-outs liggen constant op de loer.

Dan is het toch alleen maar fijn als je hulp krijgt? En hulp die geen fouten maakt ook nog… Mij lijkt het geweldig om te weten dat mevrouw A. veilig van haar bed in haar rolstoel komt, zodat ik ondertussen meneer B. nog een kopje thee kan geven mét een kneepje in zijn hand en een glimlach.

Ik ben hier echt voorstander van, zie veel voordelen en oplossingen. Misschien moet ik daar even bij vermelden dat ik ook huil bij Wall-E.

Niet afgeleid

Maar, zonder gekheid: Hoe fijn is het als je voor praktische taken robots in kunt schakelen? En laten we het ook niet spannender maken dan het is, want in feite maken ze natuurlijk allang deel uit van onze samenleving. Ga in het aZm in Maastricht maar eens naar de apotheek, het ‘Maastricht uMC+’.

Daar werken ze met een hypermoderne robot die de geneesmiddelen pakt en etiketteert, zodat de medewerker met jou in gesprek kan blijven. Die robot wordt niet afgeleid door geklets, wordt niet moe en raakt niet overwerkt. Resultaat: geen fouten met het klaarmaken van het recept. En dat is best heel fijn om te weten.

IT-ers, mijn Lief incluis, hebben niet voor niks vaak als lijfspreuk: ‘De oorzaak van het probleem bevindt zich meestal tussen het toetsenbord en de rugleuning van de stoel’. Lees: wij, jij en ik, zijn meestal het ‘probleem’ ;) Gelukkig is het ook nog zo dat zij, die IT-ers, dat weten en dus allerlei ‘vangnetten’ inbouwen. Daardoor stelt de pc mij controlevragen wanneer het erop lijkt dat ik iets verkeerd aan het doen ben.

Weerstand

Maar, dit ben ik. Ik ben ‘relatief’ jong en gewend aan het gebruik van technologie en gadgets. Sterker nog, ik zou waarschijnlijk best ongelukkig zijn zonder al die hulpmiddelen die mijn leven net een beetje leuker en sowieso veel makkelijker maken.

Voor mensen die hier niet aan gewend zijn, én voor mensen die het zien als een ‘noodzakelijk kwaad’, werkt dit anders en er zal dus een fikse weerstand zijn.

Niet alleen bij de mensen /patiënten die het betreft. Ik denk ook bij de verzorgers, én de kinderen van de patiënten. Want is het wel écht veilig? Knijpen die armen niet te hard? Wat als er iets fout gaat en de medewerker is net niet in de buurt? 

En is het überhaupt een goed idee om zorg voor mensen, die kwetsbaar zijn, op deze manier uit handen te geven? Moet dat niet gewoon door mensen worden gedaan? Veel mensen zeggen van wel.

Oplossingen

Ik kijk niet alleen met emotie, ik kijk ook praktisch. We hebben een probleem dat nu al flink aan de maat is en het wordt alleen maar groter, lees erger. Ik kijk daarom liever naar oplossingen en ‘hoe verder?’ dan oeverloos te gaan discussiëren over ‘persoonlijke aandacht’ en dat we zo niet met elkaar om mogen gaan. Want als het niet kan zoals het moet, dan moet het zoals het kan.

Zelfs al is het dan niet zoals we het het liefst zouden zien. Namelijk met 1-op-1 zorg voor iedere ouder. Maar dat is niet de realiteit. Dat is een sprookje, en sprookjes bestaan niet in de echte wereld…