Lumière: "Filmdocument voor iedereen die van het leven houdt."

‘Dat jochie zou mijn opa kunnen zijn…’

Donderdag gaat de documentairefilm Lumière L'Aventure Commence in première, een wonderlijke productie die veel indruk op me heeft gemaakt.

114 filmpjes van omennabij een minuut kwamen op me af, zwart-wit filmpjes uit het eerste jaar van de cinematografie: 1895. Vrouwen met wapperende rokken, mannen met hoeden, spelende kinderen, toevalstreffers, geënsceneerde humor en zaken uit het leven gegrepen.

Negentig minuten nostalgie

Maar liefst 1.422 films draaiden de gebroeders Louis en Auguste Lumière in de eerste periode nadat zij de cinematograaf uitvonden. Uit meer dan twintig uur materiaal werd negentig minuten geselecteerd voor de documentaire. Uit die anderhalf uur spreken verwondering, ontluikend vakmanschap en liefde voor alles en iedereen om hen heen.

De broers staan aan de wieg van de filmindustrie. Ze ontdekken de kunst van het filmen en raken volledig in de ban van dat nieuwe fenomeen.

Ik laat het over me heen komen, de beelden van het dagelijks leven in het Frankrijk van 1895, 1896 (hé, dat is het geboortejaar van mijn oma).

De opnamen van verre reizen met voor het eerst op film de piramide van Cheops en de Sfinx in Egypte, een tocht over het Canal Grande in een majestueus Venetië ver voor het door toeristen werd platgelopen.

Twee oorlogen

Maar het allermooist vond ik toch de beelden van al die doodgewone mensen. Mensen zonder mobiele telefoon, zonder televisie, maar met dromen, verlangens, dierbaren, lunchafspraken, etentjes. Mensen die voorbijgaan, mensen als wij allemaal.

Twee wereldoorlogen en nog heel wat meer zitten er tussen de beelden uit de film Lumière L'Aventure Commence en onze tijd, maar alles is zo ontroerend herkenbaar.

De trotse ouders die hun baby kleine hapjes voeren, kinderen die uitlopen in het Parijs van toen – huppelend achter de uitrukkende brandweer aan…

De opgedofte dames met hun ruisende jurken en parasols in wat doorgaat voor de eerste geplande filmopname ooit, compleet met een paar heren die op de fiets de lolbroek uithangen... precies zoals heel veel mannen met bravoure het nog steeds zouden doen. Langzaamaan komen er mini-scripts aan te pas en humor. Mensen vertonen hun kunsten, als atleet, danseres…

Pak rammel

En dan is er de grappige film: de man die de tuin sproeit, maar ineens komt er geen water meer uit de slang. Hij kijkt diep in het uiteinde, maar snapt er niets van. Tot het jongetje dat achter hem staat zijn voet van het andere eind van de slang afhaalt en de man de volle laag krijgt.

Uiteindelijk krijgt de kletsnatte tuinman de onverlaat te pakken wat de laatste op een pak op zijn broek komt te staan. En dat mocht toen gewoon!

Horrorversie

Waarom ontroert deze film me zo en waarom ben ik teleurgesteld als het na negentig minuten is afgelopen?

Ik weet alleen dat ik niet genoeg kan krijgen van al dat leven dat aan me voorbijtrekt, al die mensen die er allang niet meer zijn, maar die door het waanzinnige medium film weer even springlevend worden. Want dat is zo fascinerend aan deze documentaire en aan film in het algemeen.

De vergankelijkheid druipt van het doek, maar wordt onmiddellijk afgestraft door de eeuwigheidswaarde die de beelden krijgen…

Kijk daar, die kleine jongen die speels in het water plonst met zijn vriendjes, het zou mijn opa kunnen zijn… Die werd in 1891 geboren toen er alleen nog kiekjes waren.

Onvergetelijk is het slotbeeld van een klein Vietnamees meisje dat stralend lachend naar de camera holt, onwetend – evenals de maker – van het gruwelijke beeld van zoveel decennia later dat er een horrorversie van lijkt te zijn.

Beelden blijven soms op je netvlies gegrift. Gelukkig ook de mooie. Met dank aan de gebroeders Lumière.

Vanaf 8 maart in de bioscoop.