'Jongeren al met 16 laten stemmen? Alsjeblieft niet, zeg!'

Al sinds 2019 gaan er stemmen op om de leeftijd waarop je stemgerechtigd bent, te verlagen van 18 naar 16 jaar. Sylvia ziet dat niet zo zitten en wel hierom

In België gaan ze dit met ingang van 2024 (bij de volgende Europese verkiezingen) ook daadwerkelijk doen. Nu kan ik natuurlijk alle cliché-moppen over ‘domme Belgen’ uit de kast halen, maar daarvoor ken ik te veel slimme en leuke Belgen, dus dat ga ik niet doen.

Wel vraag ik me af wie zijn handtekening onder dat voorstel heeft gezet. Diegene heeft vast geen pubers in z’n omgeving, laat staan in z’n huis. Bovendien is België niet het eerste land dat hiertoe besluit. Oostenrijk, Griekenland en Malta gingen de Belgen voor.

Politicoloog: het vergroot de betrokkenheid

In 2020 kwam politicoloog Sarah de Lange met het advies om ook in Nederland de leeftijd voor stemrecht aan te passen naar 16 jaar. En Sarah de Lange, dat is niet ‘Miep van om de hoek’.

(c) ANP

Zij is prof. dr. Sarah de Lange. Bijzonder hoogleraar, bekleedt de J.M. Den Uyl-leerstoel van de Wiardi Beckman Stichting, en is lid van de Raad voor het Openbaar Bestuur. Kortom, deze dame roept niet zomaar iets.

Een van haar belangrijkste argumenten is betrokkenheid. Hoe eerder je met stemmen in aanraking komt, hoe groter de kans op betrokkenheid, en hoe groter de kans dat iemand ook later in zijn leven blijft stemmen.

Een andere reden is dat jongeren en ouderen vaak verschillende opvattingen hebben over politieke vraagstukken zoals klimaat, onderwijs en zorg en omdat jongeren niet mogen stemmen, wordt hun mening onvoldoende vertegenwoordigd. Met deze motivatie ben ik het 100% eens.

Toen de Engelsen mochten stemmen over de Brexit zei ik ook al dat ik vond dat de stem van mensen tot en met 40 jaar 1,5 keer zou moeten tellen omdat wat zij vinden belangrijker is. Zij hebben de toekomst, niet conservatieve ouderen die roepen dat ‘vroeger alles beter was’. 

Mening onveranderd

En toch ben ik het niet met De Lange eens. Integendeel zelfs: wat mij betreft wordt de stemgerechtigde leeftijd verhoogd naar 21 jaar. Waarom?

Als ik om me heen kijk en luister, zie ik vooral waanzinnig veel jonge mensen die niet verder komen dan gamen, uitgaan, sporten, slapen, eten en repeat. School is een verplicht nummer en ze zijn er liever niet dan wel.

Klagen over school en de roomservice thuis kunnen ze daarentegen dan weer heel goed. Over een mentor die toch de tijd moet nemen 'om me te leren begrijpen, moet snappen hoe ik werk’. Of over waarom de favoriete jeans niet gewoon de volgende dag gewassen en gestreken in de kast ligt.

Ouders zijn al onder de indruk als puberlief in het weekend voor 12 uur opstaat, doucht en zelf ontbijt maakt. Ze staan nog net niet te applaudisseren als puber de wasmachine aanzet.

Curling ouders

Ouders zetten een wekker om hun pubers, want daar hebben we het over, pubers (!) op tijd op school te krijgen tijdens de SE-week. En als kindlief dan nog te laat dreigt te komen, brengt papa of mama ‘m wel met de auto.

Open Dagen voor de vervolgopleiding? Ouders zijn er drukker mee dan puber zelf.

Rijbewijs idem.

En het enige wat ik me dan afvraag, is: Why?! En hoezo zou je dan willen dat die hangpuber meebeslist over de politieke koers?

Sowieso gaat hun belangstelling niet verder dan wat voor henzelf belangrijk is: 'Heb ik geld voor die nieuwe patta’s? Voor de bus?' En als dat niet het geval is, wordt er vragend naar de volwassene gekeken.

Aansprakelijkheid

Het is niet voor niks dat je pas vanaf je 21e een lening mag afsluiten, minimaal 18 moet zijn om te trouwen (mag van mij ook direct naar 21).  

16- en 17-jarigen mogen nog niet eens werken ‘in een lawaaiige omgeving’. Iets in mij zegt dat de decibels die een Martin Garrix produceert ook niet helemaal aan deze regel voldoen, maar goed.

Tot je 18e mag je niet alleen autorijden.

En: vanaf je 18e ben je verplicht om een eigen zorgverzekering te hebben. Durf ik hardop te vragen hoeveel pubers dat zelf wisten, zelf het initiatief namen en het ook daadwerkelijk zelf hebben geregeld?

En nog zomaar een gedachte: waarom zijn ouders financieel aansprakelijk tot de bloedjes van kinderen 21 zijn? Omdat ze alles zo volwassen en weloverwogen doen?

Maar hé, weet je wat: je mag wél al twee jaar eerder meebeslissen over de toekomst van het land.

Uitzonderingen bevestigen de regel

Ik ken wel jonge kinderen die met hun ouders plastic soup ruimen, maar niet één puber die elke week ergens vrijwilligerswerk doet.

En ja, uiteraard zijn er pubers die op hun 15e al Kieswijzers invullen en daar met hun ouders over praten. En er zijn vast ook pubers die elke week uit vrije wil naar hun opa en oma gaan om daar een avondje mee te eten, maar die zijn zo ver in de minderheid dat we ze amper zien. Ergo: te weinig om zelfs maar een seconde te overwegen om ze al met 16 jaar te laten stemmen.

Want even voor de goede orde: je brein is pas volwassen op je 24e!

Niet nodig om de ellende nog groter te maken

En nog een keer: ja, er zijn inderdaad ook akelig veel mensen van 30+ die hun hersenen, algemene ontwikkeling, interesse in de actualiteiten en het nieuws nog niet lekker op orde hebben (klein understatement), maar dat is allesbehalve een goede reden om de groep ‘mensen die niet geschikt zijn om te stemmen’ uit te breiden met nog een paar honderdduizend personen. Klinkt dit arrogant? Snobistisch? Elitair? Kindonvriendelijk? Vast. Maar dat maakt het niet onwaar.

Dus zullen  we dit onzalige plan vooral lekker laten varen? Dan geven we die lieve, eigenwijze, leuke, slimme pubers drie jaar langer om te bedenken wat ze willen gaan studeren, hoe laat ze gaan opstaan en vooral: hoe ze het later vást heel veel beter gaan doen dan wij.