'Herdenken is nu meer nodig dan ooit'

Het is vandaag woensdag 4 mei 2022. Dag van de Dodenherdenking. Om acht uur vanavond is het in heel Nederland twee minuten stil om alle mensen die slachtoffer geworden zijn van de strijd tegen onderdrukking te herdenken. Gestorven voor jouw en mijn vrijheid.

Ik ben opgegroeid met 4 en 5 mei. Dodenherdenking hoort voor mij net zo bij het leven als de zomer en de winter. Op 4 mei komen mensen samen op de Dam. Op 4 mei is er iemand die een verhaal voorleest.

24 februari 2022

Het is een datum die in nieuwe geschiedenisboeken gaat komen als de dag waarop Rusland de oorlog verklaarde aan Oekraïne. Dat duurt nu al ruim twee maanden. In die twee maanden heb ik verschrikkelijke beelden gezien. Twee maanden van horror, gruwelijkheden en onmetelijk verdriet voor ontelbaar veel mensen.

Meer dan ooit nodig

Het maakt dat ik hoop dat iedereen beseft waarom Herdenkingsdag zo belangrijk is. Want vandaag staan we even heel bewust stil bij iedereen die waar dan ook, wanneer dan ook, heeft gestreden voor vrijheid. De vrijheid waardoor wij hier in Nederland allemaal zo’n grote mond op kunnen zetten onder het mom van ‘vrijheid van meningsuiting’. De vrijheid waardoor we in democratie wonen. Soms vraag ik me weleens af of het gros van de mensen zich überhaupt wel realiseert wat een waanzinnig voorrecht dat is.  Want vrijheid is niét vanzelfsprekend. En het laatste wat we moeten doen, is het voor vanzelfsprekend nemen.

Diverse generaties

Elke generatie herdenkt andere gebeurtenissen, en andere slachtoffers. Dat is een logisch gevolg van de tijd. En dat is ook helemaal niet erg. Sterker nog, ik vind het eigenlijk wel heel mooi dat we daar samen staan.

Schouder aan schouder, jong en oud, in alle kleuren van de regenboog en alle mogelijke talen sprekend.

Met vrijheden komen verantwoordelijkheden

Je lens bepaalt wat je ziet. Positief én negatief. Veel mensen zien vooral de rechten die ze hebben in Nederland. Maar beste mensen, zoals met rechten ook plichten komen, zo komt met vrijheid ook verantwoordelijkheid. Een paar van die plichten en verantwoordelijkheden, zijn fatsoen en het respecteren van de rechten van een ander.

Als je in Nederland woont, ben je een mazzelaar

En, niet onbelangrijk: Hoe kun je om respect vragen als je tegelijkertijd anderen willens en wetens niet respecteert? Dat vind ik op zijn zachtst gezegd ‘ietwat krom’. We wonen en leven hier samen. In een land waar vast van alles op aan te merken is, maar kijk eens om je heen en besef voor de verandering een keer hoe gelukkig je jezelf mag prijzen dat je in dit kikkerlandje woont.

Dichterbij is oorlog nog nooit geweest

We zijn samen op deze wereld en er bestaat nog steeds zó veel gruwelijkheid. Nu misschien wel zichtbaarder en concreter dan ooit. In ieder geval voor veel mensen van (ongeveer) mijn bouwjaar: 1973. Voor mij is oorlog nog nooit zó dichtbij en zó tastbaar geweest. Ja, in de jaren ’90 hadden we de oorlog in voormalig Joegoslavië, maar als 20-jarige was ik met heel andere dingen bezig. Nu, bijna 50, voelt de impact veel groter en zwaarder. Kijk ik heel anders.

Vrij zijn is een voorrecht

Laten we vanavond álle mensen die nu, op dit moment, strijden voor dezelfde vrijheid als die wij hier hebben, in onze gedachten houden. In een stilte die zo veel meer zegt dan alle herrie samen. En alsjeblieft, zullen we vandaag gewoon een beetje áárdig zijn tegen elkaar?

Zodat we morgen, donderdag 5 mei, Bevrijdingsdag kunnen vieren terwijl we ons realiseren hoe ontzettend bijzonder dat is.