Afvallen? Tem eerst de hamster in je hersens

Dit moet je lezen voordat je (ooit nog) aan een dieet ­begint.

Stranden je dieetpogingen en is Franse kaas op een of andere manier altijd aanlokkelijker dan een bakje rauwkost? Blame it on the hypothalamus. Dit is een orgaantje van het formaat van een suikerklontje dat voortdurend bezig is je te behoeden voor een vermeende hongerdood.

Dat doet de hypothalamus door je een hongergevoel te bezorgen. En als je prefrontale cortex (in dat hersendeel woont je ratio) dan even niet oplet, zit je zó een pakje koekjes karamel zeezout weg te werken en doet de hypothalamus een dansje vanwege de heilige drie-eenheid zoet, zout en vet. Zulks heeft het lichaam nodig om barre oertijden te doorstaan, maar toch niet in de overvloed van het westen.

OLGV artsen Felix Kreier en Maarten Biezeveld hebben er een boek over geschreven: De Hamster in je brein. "Als je weet hoe je brein werkt, begrijp je ook waarom volhouden van een dieet zo verschrikkelijk moeilijk is, zegt Kreier in het Parool. “Als je doorhebt dat het brein uit verschillende ­delen bestaat, die elkaar kunnen tegenwerken, dan ­begrijp je de struggle. En dat is een opluchting.”

Handig om te weten is dat het brein naast de hypothalamus-hamster nog twee afdelingen heeft die over je eetpatroon gaan. Een daarvan is de prefrontale cortex (‘de beslisser’) – het deel van het brein dat knopen doorhakt en dingen leert en organiseert. Dus als je de beslissing neemt om af te vallen, dan doe je dat met de prefrontale cortex. Dan heb je nog het limbisch systeem (‘de lobbyist’). Die kan je een goed gevoel geven.

Afvallen gaat lekker als de prefrontale cortex bij de les blijft, je geen stress hebt en niet wordt afgeleid door passerende mokkagebakjes. Aan het limbisch systeem heb je minder: dat kan je een goed gevoel geven na een salade (#goedbezig’), maar ook na een kroket (‘Lekker!').

Volgens Kreier komt het hierop neer: “Welk deel van de hersenen het hardst roept, daar wordt door je lichaam naar geluisterd.” En de kunst is dus je inner hamster koest te houden, door de hypothalamus om de tuin te leiden. Zo, bijvoorbeeld: 

• Eet minder calorieën, maar zorg wel voor voldoende verzadiging in de vorm van vezels en proteïnen.
• Verdeel je eetmomenten goed over de dag: de hamster kan best een béétje honger hebben voor ie flipt. Weten dat er een hapje aankomt helpt.
• Kook zelf. Niet alleen omdat je zo meer vers eten en minder troep binnenkrijgt, maar ook omdat kopen, snijden en bereiden al helpt om de hongerige hamster te sussen.
• Eet bewust en eet rustig, hoe langer je over een maaltijd doet, hoe meer kans de hersenen krijgen om het signaal 'verzadigd' af te geven.
• Gouden tip bij een snackattack: ga bewegen. De hypothalamus laat je met rust als je gaat lopen. Is een oerdingetje: een rommelende maag leidde bij het jagen en verzamelen teveel af om goed te functioneren (lees: te overleven).
• Slaap voldoende. Een vermoeide hamster gaat uitermate laks en slordig om met de hormonen die over eetlust en verzadiging gaan. Dit zou zomaar de reden kunnen zijn dat het na een lange dag nooit bij één glaasje en één toastje blijft.
• Laatste gouden tip: niet crashen en niet te snel willen afvallen. Daar houdt de hamster niet van. Honger en te weinig calorieën eten (of slecht samengestelde maaltijden), daar wordt de hypothalamus-hamster zenuwachtig van. Dan vrees hij de hongerdood en gaat in de spaarstand: lagere hartslag, minder verbranding, lagere temperatuur. Dan moet je nog minder eten en nog meer bewegen om er nog wat af te krijgen. Dat is niet vol te houden en presto: het jojo-effect. Langzaam afvallen dus, hooguit 200 g per week zegt Biezeveld. “Dat is nog altijd tien kilo in een jaar. Duurzaam.”

Meer weten? Felix Kreier en Maarten Biezeveld: De hamster in je brein, ­methode voor duurzaam gewichtsverlies, Bertram en de Leeuw uitgevers, €22,50 en er hoort ook een vrolijk ondersteuningsprogramma bij: Haus of Hamster

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in