Op zoek naar lichtpuntjes als je verdrietig wordt van het nieuws

Hou het klein, ga wat doen en omdenken = omarmen.

'Always look on the bright side of life' is zo makkelijk nog niet na twee jaar pandemie, vier zware stormen achter elkaar en een oorlogssituatie op een dag flink doorrijden. Maar beperkingen en onzekere tijden zetten tegelijk alles wat wel kan en wel goed gaat in een iets helderder licht. Vijf deskundigen over omdenken en herwaarderen.

'Ik ben altijd druk, druk, druk, maar na zo’n rondje buiten is mijn hoofd leeg'

‘Nooit gedacht dat ik nog eens een verrekijker zou kopen’, zegt Mariëlle (52), vers lid van de Vogelbescherming. ‘Thuiswerkend viel me steeds meer op hoeveel vogels mijn tuin bezoeken. Ik ging het steeds leuker vinden ze te volgen. Ik kocht vogelhuisjes, vogelvriendelijke pindakaas en op een dag stond ik vet te smelten in een pan om zelf vetbollen te maken. Het verrast me dat ik dit zo leuk blijk te vinden. Ik ga er ook steeds vaker op uit om in de natuur vogels te spotten. Het doet me goed. Ik ben altijd druk, druk, druk, maar na zo’n rondje buiten is mijn hoofd leeg. Ongelooflijk, dat effect. Ik weet niet of ik het zónder corona ooit ontdekt zou hebben.’

Creatiever door de natuur

We hebben de natuur herontdekt. In natuurge­bieden is het de afgelopen twee jaar gemiddeld dertig procent drukker geworden. En niet alleen de beweging doet ons goed. Marieke Schatteleijn, boswachter bij Staatsbosbeheer en het tv-pro­gramma BinnensteBuiten, ging op zoek naar het antwoord op de vragen: waarom maakt de natuur ons blijer, fitter en creatiever, waarom is de natuur gezond voor ons?

'Plant je tuin vol inheemse planten enslaap ’s nachts met je raam, gericht op die tuin, wagenwijd open'

Ze maakte er een boek over, dat afgelopen najaar verscheen. In Natuurzin legt ze, wandelend door Nederlandse natuurgebieden, uit wat ze ontdekte, onder andere in de wetenschap. Een van de beste adviezen die ze tegenkwam: plant je tuin vol inheemse planten, struiken en bomen en slaap ’s nachts met je raam, gericht op die tuin, wagenwijd open. Het resultaat: je weerstand ver­betert. Geen broodje aap, maar keihard bewezen.

Nóg een reden – naast afwatering, hulp aan onder meer tuinvogels en bescherming tegen de zon – om je tuin eens onder de loep te nemen. Minder steen, meer groen is het devies. Werken in die tuin schijnt overigens net zo ont­spannend te zijn als het rondje vogels spotten van Mariëlle. En het kan moeiteloos een bezoek aan de sportschool vervangen. Voor wie wil, kan een nieuwe ‘groene bril’ verrassend veel opleveren.

Sta eens stil bij wat je écht vindt

Het coronavirus is nog niet weg en houdt ons nu al twee jaar bezig. Te lang om ‘even’ pas op de plaats te maken. We moeten, nee, we kúnnen er iets mee, met de gevolgen van dat virus, dat zichzelf nog wel even in stand kan houden.

'Hoezo móét jij naar de sportschool?'

Ilja Starrowsky en Nathalie van de Kuinder vormen samen Verandermanagement Voorbij. Ze helpen werknemers en bedrijfseigena­ren aan zelfkennis en ruimen met hen obstakels op. Ilja: ‘Iedereen klaagt, dus dan doe je mee. We zijn kuddedieren hè. Maar draai het eens om. Sta eens stil bij wat je écht vindt. Hoezo móét jij naar de sportschool? En mis je je collega’s echt zo erg of is het best prettig om alleen te werken?

'Gun jezelf die andere blik, die voorbijgaat aan klagen, maar het beste maakt van de situatie en die zelfs beter maakt'

Reken maar dat je niet de enige bent die iets anders zegt dan hij of zij bewust of onbewust denkt. Sta eens rustig stil bij wat je wérkelijk denkt. Ben je happy met hoe je leeft? Wat kan beter, wat moet echt anders? Vraag gerust hulp aan mensen die je vertrouwt, vrienden of deskundigen. Als jij ervoor open staat, zullen ze je vast kunnen vertellen waar je je eigen geluk in de weg staat. Gun jezelf die andere blik, die voorbijgaat aan klagen, maar het beste maakt van de situatie en die zelfs beter maakt. We zien de voorbeelden in onze praktijk.’

Nathalie: ‘Als je niet blij wordt van je werk, had je vóór covid alle mogelijke manieren om daar niet bij stil te hoeven staan; weekends, vakantie, hobby’s, vrienden, theater, film, uit eten... Zo was je werk prima vol te houden. Tot de lockdowns roet in het eten gooiden. Je thuissituatie en je werk vormen hierin de dominante factoren. Je onvrede, ongemak, irritatie en verdriet zijn hierin moeilijker weg te gummen, ze worden beter zichtbaar.

'Ga moeilijke gevoelens en vragen niet uit de weg'

Het klinkt misschien gek, maar de potentie die zich hiermee aandient, is groot. Doordat er zoveel wegvalt, krijg je alle ruimte na te denken over je professionele leven. Ga moeilijke gevoelens en vragen niet uit de weg. Zo kom je dichter bij wat je écht wil met je talenten, met je werk. Alle coronamaatregelen en -aanpas­singen bieden een goed excuus om het voor jezelf óók helemaal anders te gaan aanpakken. Mensen maken bijzondere switches. Juist nu.’

Een kus is weer heel intiem

Ook een manier om ánders te kijken: inzoomen op details en daar iets moois uit destilleren, een helpende gedachte bijvoorbeeld. Laat dat maar over aan de filosoof. Daan Roovers bijvoorbeeld.

'Nu is elke begroeting een soort onhandig aftasten'

‘Het handen schudden mis ik nog het meest. Ik hoop ook echt dat dat ooit weer terugkomt,’ zegt zij. ‘Ik was een enthousiast handenschudder en begroette zelfs mijn studenten bij het eerste college met een handdruk; even kijken met wie ik allemaal te maken krijg dit semester. Er is ook nog steeds geen goede vervanger voor. Een boks, een elleboog? Ik vind dat allemaal niks. Nu is elke begroeting een soort onhandig aftasten.

Maar ik heb gemerkt dat dat ook voordelen heeft. Als je iemand een tijdje niet gezien hebt, kijk je elkaar nu eerst even in de ogen. Soms vraag ik ook expliciet: “Hoe wil je begroet worden?” Doordat niets meer vanzelfsprekend is, staan we iets meer stil bij het moment van begroeting en krijgt het weer iets persoonlijks. En een kus is weer iets heel intiems.’

'Realiseer je: een karakter kun je niet veranderen, gedrag wél'

Geldt dit ook voor thuis, voor je relatie? Marly Senden, psycholoog en relatietherapeut: ‘Meer samen zijn, thuiswerken, legt bloot wat er daad­werkelijk is. Realiseer je: een karakter kun je niet veranderen, gedrag wél. En bedenk: verander jezelf, niet de ander. Evengoed liggen er nu meer moge­lijkheden voor herwaardering, voor qualitytime samen, voor goede gesprekken en meer gezellig­heid; essentieel en helend voor een relatie.

Versterk dit door samen te bedenken hoe je vorm kunt geven aan veranderde omstandigheden. Start samen aan een lange-afstandswandeling in stukjes, bestel een luxe maaltijd aan huis in plaats van uit eten te gaan, bedenk samen plannen voor de toekomst, neem samen de tuin op de schop, kook om beurten of samen, plan een schermloze avond met mooie muziek en fotoalbums van vroeger... Meer samen zijn is goed voor een relatie, maar bewaak je eigen ruimte; het is net zo gezond om regelmatig alleen af te spreken met een vriend of vriendin.’

Ons brein is heel elastisch

Het komt steeds weer terug in wat deskundigen zeggen: verwerf zelfkennis, zorg goed voor jezelf door te weten wat je wil, wat je nodig hebt. Maar blijf óók oog hebben voor je omgeving; we hebben elkaar nodig.

Psycholoog Saskia Geraerts: ‘Dingen die we als tijdelijk zagen, blijken te blijven: thuis­werken, afstand houden... We vieren verjaardagen en feestdagen op een andere manier. Dat is voor sommigen een zegen, voor anderen een kwelling.

Extraverte types moeten zorgen dat ze hun prikkels op een andere manier krijgen, die worden nu nog altijd minder vanzelfsprekend aangereikt. Een mooie kans om daar bewuster mee om te gaan, misschien beter te leren dealen met rust en stilte. We beseffen nu ook beter hoe belangrijk oppervlakkig contact is, met mensen op het terras, passanten op straat, in de supermarkt... Het maakt deel uit van ons verbonden voelen.

'Introspectie kan een hoop in je persoonlijke leven verbeteren'

De omstandigheden maken dat we meer ini­tiatief nemen om onze eigen koers te bepalen, onze eigen regels te maken als het ware. Introspectie kan een hoop in je persoonlijke leven verbeteren. Als je de ander maar niet uit het oog verliest. Blijf ook de vraag stellen: hoe kan ik bijdragen aan het geheel, aan de maatschappij? En uiteindelijk: bedenk dat ons brein elastisch is. Veel van wat nu vervelend is, went vanzelf.’

4 x omdenken

1 VENTILEREN

Door het te doen, dienen zich nieuwe ideeën en inzichten aan. Schrijf een nar­ratief, stel jezelf vragen, bijvoor­beeld om betekenis te geven aan deze periode. Of aan iets anders dat indruk maakt. Welke herin­neringen haal je graag terug als bron van steun? Welk advies zou een belangrijk persoon jou geven? Wat beteken jij voor anderen? Wie betekent veel voor jou en waarom? Daag jezelf uit.

2 STOP MET DENKEN, GA IETS DOEN

Bewegen bijvoorbeeld. Maar ook werken met je handen is heilzaam, doe bijvoorbeeld een korte online cursus. Portret tekenen, animaties maken in Photoshop, waterverven, borduren...

3 VERRAS JEZELF

Oefen de gedachte: niets is fout en alles valt te leren.

4 DURF TE VRAGEN

Bedenk dat negenennegentig van de honderd mensen tegenover je nét zo aan zichzelf kunnen twijfelen als jij. Stel iemand de vragen over jezelf waar je het antwoord niet op vindt, deel je verhaal met iemand die je vertrouwt: een vriend of een professional.

Deze reportage heeft eerder in de printeditie van Nouveau gestaan. Foto © Getty Images

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in