Minicollege: wat is introvert zijn nu precies?

In het minicollege bespreken we onderwerpen waarover te leren valt. Deze keer: schrijver en trainer Liesbeth Smit over introvert zijn.

Interview: Bente van de Wouw 

Wat is introversie (ongeveer)?

“Het is vooral veel dingen niet. Geen verlegenheid, geen klinische aandoening. Introverte mensen zijn niet per se muurbloempjes of niet sociaal. Vroeger zouden we ze simpelweg rustig noemen en dat dekt de lading wel zo’n beetje. Mensen die een natuurlijke voorkeur voelen voor introversie, krijgen vaak energie van reflectie en beschouwing. Ze verliezen die energie door sociale interactie. Voor de beeldvorming: ongeveer een op de drie Nederlanders is introvert.

Knop omzetten

Bij extraverten daarentegen is dit precies andersom. En dan zijn we er nog niet, want een introvert kan ook extraverte eigenschappen hebben en vice versa. Zelf ben ik bijvoorbeeld echt een stille ­Willie, maar ik heb wel extraverte kwaliteiten die ik mezelf in de loop der tijd heb aangeleerd. Ik kan goed kletsen en presenteren, maar daarvoor moet ik bewust een knop omzetten.”

Zo herken je het

“Het verschilt per persoon, maar over het algemeen zijn introverten sterk in een-op-een gesprekken en kunnen ze goed luisteren. Ze denken eerst na voordat ze wat zeggen en hebben voorbereidingstijd nodig. Gebeuren er onverwachte dingen, dan kan dat erg onaangenaam voor ze zijn. Haantje-de-­voorste staat niet in hun woordenboek en ze werken graag op een rustige plek, omdat ze prikkelgevoelig zijn.

Onnatuurlijk gedrag

Er zijn allerlei manieren om te testen of je introvert bent, maar ik geloof daar niet zo in. Je ziet het vanzelf terug in je gedrag en natuurlijke voorkeur. Het probleem is alleen dat introversie in onze huidige extraverte maatschappij nog niet zo gewaardeerd wordt. Soms gaat een introvert daardoor een rol spelen om toch in de mal te passen, met onnatuurlijk gedrag tot gevolg. Dat kan zelfs zo ver gaan dat diegene uiteindelijk niet meer weet wie hij of zij nou écht is.”

Of extravert zijn nou zo ideaal is…

“Je hoeft maar naar de gemiddelde functie-eisen in een vacature te kijken, ongeacht de baan, om te zien dat extraverte waarden hoog gewaardeerd worden. Je moet een flexibele, initiatiefrijke teamspeler zijn, en geen 9-tot-5-mentaliteit hebben. Nooit zie je: wij zoeken een goede luisteraar, een zelfstandige collega die loyaal en betrouwbaar is. Zelfs bij functies waar duidelijk introverte kwaliteiten voor nodig zijn, zoals geconcentreerd kunnen werken of dingen afmaken, zie je extraverte waarden terug.

Uitputtingsslag

En nu ga ik eerlijk zijn: ik ben wél een 9-tot-5-mens. Ik werk graag, maar daarna wil ik opladen van die werkdag. Ik heb dat nodig om er de volgende dag weer te staan, en daar is niets mis mee. Je zou willen dat werkgevers beseffen dat al die eisen voor de extravert prima zijn, maar dat het voor de introvert een soort uitputtingsslag kan zijn om eraan te voldoen. Ook op de werkvloer zit dat extraverte ideaal zo diep dat de introvert kan denken: er mankeert iets aan mij. Maar dat is dus niet zo.”

Waar je als introvert tegenaan loopt

“Introversie op de werkvloer hoeft geen probleem te zijn, zolang er over en weer goede communicatie is en de kwaliteiten van de introverten goed worden benut. Om te voorkomen dat ze stilvallen tijdens vergaderingen, sluimerende conflicten niet uitspreken en in hun schulp kruipen. Daar komt nog eens bij dat introverten de neiging hebben tot overdenken, en dat maakt ze gevoelig voor interne sabotage.

Zelfsabotage

Dat zijn aannames en gedachten die niet waar zijn, maar waar je wel in gelooft en naar handelt. Voorbeelden van zulke hersenspinsels: ik kan dit niet, ze luisteren toch niet, ik ben niet goed genoeg. Als je die zelfsabotage meeneemt op de werkvloer, kun je je voorstellen wat dat oplevert. Als trainer hoor ik vaak van mijn cursisten dat ze zich onzichtbaar voelen. Iemand zei ooit tegen me: ‘Ik werk ontzettend veel, maar het lijkt alsof het ongezien in een bodemloze put verdwijnt.’ Bijna iedereen heeft dezelfde behoefte: meer gezien willen worden.”

Zo kom je goed uit de verf als introvert

“Je bent geen acteur, en met het spelen van een rol benadeel je vooral jezelf. Het is ook niet de bedoeling dat je in een slachtofferrol kruipt. Het zit ’m in de middenweg: ontdek welke kwaliteiten je hebt en zet die in op een manier die bij je past. Wil je zichtbaarder worden op de werkvloer, ga dan niet harder roepen, maar werk slimmer.

Slimme keuzes maken

Ga in de ondernemingsraad, word bedrijfshulpverlener of doe iets anders waarmee je de groep zichtbaar ondersteunt zonder dat het je veel energie kost. Ben je niet goed in vergaderen? Benoem jezelf dan tot beheerder van de agenda. Dan draag je verantwoordelijkheid zonder hard te hoeven roepen. Geef bij je collega’s aan waar je goed in bent, zodat ze weten waarvoor ze bij jou terechtkunnen. En geef (op tijd) je grenzen aan.”

Jezelf zijn op de werkvloer

“Bij jezelf blijven is een aandachtspunt voor de introvert. Sta je al de hele dag aan, moet je ook in je pauze nog eens kletsen. Trek je dat niet, maak dan duidelijk dat je best af en toe aan wilt schuiven, maar niet iedere keer – en houd je daaraan. Vind je elke dag op kantoor werken te druk, vraag dan of je één keer in de week thuis kunt werken. Is het te lawaaiig in je directe werkomgeving, bespreek dat dan met de groep. Vraag bijvoorbeeld aan de collega die ’s morgens de radio aanzet op het foute uur of hij een koptelefoon wil opzetten.”

Maak voortaan je eigen spelregels

“Introversie is niet een probleem dat opgelost moet worden, maar juist een kracht. Het begint allemaal bij zelfreflectie. Ontdek dus wie je bent: waar ben je goed in? Wat vind je nog moeilijk? Waar liggen je behoeftes? En dan is het vooral uitproberen en in kleine stappen toepassen. Communiceer je kwaliteiten en je valkuilen, gedraag je daarnaar en geef grenzen aan. In deze extraverte wereld is het belangrijk dat introverten hun draai vinden. Daarvoor moeten ze op knoppen drukken die ze nog niet kennen en eigen spelregels maken en uitdragen. Daar is moed voor nodig, maar er huist ook veel kracht in stilte.”

Over Liesbeth Smit

Liesbeth Smit (1974) is journalist, schrijver en trainer. Over introversie schreef ze het boek ‘Ik moet nog even kijken of ik kan − De stille revolutie van de introverte mens’. Ze geeft (onder meer voor opleider ICM) de training ‘Power to the introverts’, speciaal voor professionals met een introverte gedragsstijl die hun kwaliteiten beter en zichtbaarder naar voren willen laten komen.

Dit artikel heeft eerder op Flowmagazine.nl gestaan