Eerste Hulp bij verdriet om een vriendschap

Verkeert je liefdesrelatie in zwaar weer, dan ga je in therapie. Is er heibel in de familie, dan werpt zich altijd wel een familielid op als bemiddelaar. Maar met onze vriendschappen gaan we vaak een stuk nonchalanter om. Terwijl die minstens zo kostbaar zijn. Elleke van Duin breekt een lans voor de vriendschapscoach.

Als ze nooit meer tijd voor je heeft

Nadat ze tijdens een etentje met haar twee beste vriendinnen knallende ruzie had gekregen, was Simone van Oostwegel (51), pr-specialist, eerst drie weken woedend.

We vormen al vijftien jaar een hechte club. Maar het laatste jaar is onze vriendschap veranderd. Aafke wil alleen maar afspreken als haar vriend weg is. Terwijl wij twee jaar geleden juist zo veel voor haar gedaan hebben nadat ze een auto-ongeluk had gehad.

Ze moest maanden revalideren. We bezochten haar vaak, kookten voor haar. Maar nu ze een nieuwe liefde heeft, zijn wij ineens niet meer nodig. Hij bepaalt haar agenda en bemoeit zich overal mee. Terwijl ik háár nu nodig heb.

Ik heb een aantal klanten verloren en pieker over hoe het verder moet met mijn bedrijf. Aafke is een goede ondernemer en weet altijd raad. Maar ze heeft nooit meer tijd.

Confrontatie

Toen we na maanden eindelijk deze eetafspraak hadden, liep het helemaal mis. Ik kon me niet inhouden en heb haar gezegd dat ik teleurgesteld was. Al gauw vlogen de verwijten over en weer. Brenda zei niets en liet mij alles opknappen. Aafke stapte uiteindelijk huilend in de auto. Boos en verdrietig fietste ik naar huis.’

Samen praten met een coach

Toch zonde van alle mooie jaren, vond Simone. Ze belde een bevriende coach, die het drietal hartelijk ontving. Er volgde een aantal zeer interessante sessies. ‘Eerst moesten we om beurten vertellen wat we zo leuk aan elkaar vonden. Dat haalde de angel er direct al voor een deel uit. Daarna mochten we ook zeggen wat ons dwars zat. Nu moest Aafke wel luisteren. Zij vertelde op haar beurt dat ze mij heel snel beledigd vond en dwingend in mijn goede zorg.

Brenda zei dat ze het lastig vond om haar positie te bepalen omdat wij het altijd beter leken te weten. De coach luisterde en zei dat ze vond dat onze vriendschap bijzonder was. “Jullie houden duidelijk veel van elkaar. Anders hadden jullie nooit de moeite genomen hier te komen.”

APK voor de vriendschap

Naar een specialist omdat het niet lekker loopt met je vriendinnen; je moet er maar op komen. Toch krijgt Sanne Wurzer (38), lifecoach in Den Haag en auteur van het boek Blonde Boeddha, steeds meer hulpvragen van met elkaar worstelende vriendinnen.

Vrienden zijn de nieuwe familie

Helemaal toevallig is dat niet – in 2016 schreef ze een persoonlijk blog over een vastgelopen vriendschap. ‘Er kwamen veel reacties op. In deze tijd waarin er meer gescheiden wordt dan ooit en het aantal singles alsmaar toeneemt, is vriendschap belangrijk. Belangrijker dan voorheen. Vrienden zijn de nieuwe familie. Daardoor komt er automatisch meer druk op de vriendschap te liggen. Druk die eerst op de partnerrelatie lag.

Wat voelt veilig?

Hoewel iedere vriendschap anders is, gaat het volgens Wurzer vaak om dezelfde kwesties. ‘Wat ik vaak hoor, is dat de ene vriendin meer ruimte inneemt dan de andere. Maar nog vaker tref ik mensen die het heel moeilijk vinden om confrontaties aan te gaan. Omdat ze bang zijn voor de gevolgen daarvan, houden ze krampachtig vast aan het systeem dat ze kennen en voor hen veilig voelt. Daardoor laten ze toe dat men over hun grenzen gaat.’

Probleemvriendschappen

Wurzer vindt het mooi dat het aantal ‘probleemvriendschappen’ in haar praktijk toeneemt. ‘Ik vind het goed dat vrouwen bij mij komen met hun vriendschapsverdriet. Vriendschappen zijn, net als liefdesrelaties, heel mooie spiegels, waardoor je kunt leren over je eigen belemmerende overtuigingen. De vriendin die over de grenzen van de ander gaat, doet dat doorgaans niet expres. Er zit wel onbewustheid in waar ze van kan leren. De andere vriendin heeft ook een aandeel in de disbalans: ze geeft veel ruimte en is niet expliciet genoeg over haar eigen behoeftes. Ruimte innemen kan voor de een vanzelfsprekend zijn, maar voor de ander totaal niet.’

Zelf aangemeten rollen

De verwerking en aanpak van vriendschapsverdriet verloopt grotendeels volgens hetzelfde patroon als bij coaching van een liefdesrelatie. Wurzer: ‘Ik duik met iemand eerst in de huidige situatie. Ik vraag hoe zij de verstandhouding beleeft. Wat ze mist, wat het haar kost, waar het precies wringt.

Van daaruit ga ik kijken naar de onderliggende belemmeringen. Ieder mens ontwikkelt in zijn jeugd strategieën om zich staande te houden of een plekje te verwerven in het gezin. Daaruit ontstaan bepaalde overtuigingen. Die vormen, vaak onbewust, een blauwdruk die je je hele leven meeneemt, maar als je ouder bent een stuk minder nodig hebt.’

Blauwdruk

Ze geeft een paar voorbeelden: ‘Je kunt bijvoorbeeld de grapjas worden, de stille muis, het meisje met wie het altijd goed gaat of de rebel die zich overal tegen afzet.’

Is die blauwdruk eenmaal boven tafel, dan kijkt Wurzer in hoeverre je deze zelf aangemeten rol nog steeds speelt, wat het rendement en het verlies ervan is en welke achterliggende belemmerende overtuigingen eraan ten grondslag liggen.

Terugkerende waarden

Daarvoor maakt ze gebruik van een spel, ontwikkeld door psychologe Rozemarijn Dols, bij wie ze diverse masterclasses volgde. ‘Meestal gaat het om dezelfde terugkerende waarden als veiligheid, acceptatie en gezien worden.

Het meisje met wie het altijd goed gaat, is vaak opgegroeid met een broertje of zusje waar veel zorgen om waren en waar alle aandacht naartoe ging, zodat zij dacht: ik zal zorgen dat mijn ouders van mij niet zoveel last hebben. Daardoor weet ze zich altijd te redden en krijgt ze ook veel voor elkaar. Maar in vriendschappen durft ze zich niet kwetsbaar op te stellen omdat ze bang is dat haar stoere, geslaagde imago in gevaar komt. Zo kom je dus wel ver en heb je aanzien, maar bouw je tegelijkertijd een fort om jezelf.’

Huiswerk

Vervolgens maken Wurzer en de cliënt een stappenplan. ‘Rustig aan, je hoeft niet meteen de brug van je fort te laten zakken, je kunt ook eerst een raampje maken om te kijken wat er aan de andere kant ligt en hoe dat voelt. Zo leer je dat de angst van vroeger, met alles wat je nu kunt en bent, niet meer gegrond is.’



Ook geeft ze huiswerk mee. ‘Dat bedenk ik samen met de cliënt. Want als ik het doel te ver stel, kan er een paniekreactie ontstaan en bereiken we het tegenovergestelde. Het moet haalbaar zijn. Door steeds kleine milestones te bereiken, wordt het zelfvertrouwen telkens wat verstevigd en krijg je meer vertrouwen dat het werkelijk anders kan in een vriendschap.’

Uitmaken of doodbloeden

Wurzer krijgt regelmatig de vraag wat er moet gebeuren met een ontwrichte vriendschap. ‘“We zijn uit elkaar gegroeid,” hoor ik vrouwen dan zeggen. Ze vragen zich af hoe het verder moet. Laten doodbloeden of ‘uitmaken’?

Steeds vaker wordt gekozen voor het tweede. Een open gesprek over de tanende vriendschap is een geschikt moment om deze waardevol te kunnen beëindigen. Je kunt elkaar bedanken voor de fijne momenten en de mooie tijd. Dan kun je het echt goed afsluiten en heb je nog altijd de herinneringen. Al vergt dat wel moed. Vaak blijft zo’n ongevoede vriendschap toch een rafelig draadje waarvan je regelmatig denkt: dat is toch wel een beetje lelijk. Best jammer.’

Meditatieweekend voor BFF’S

Misschien heb je helemaal geen gedoe met je vriendinnen, maar wel behoefte aan verdieping. In dat geval zou je eens een meditatie-uitje kunnen opperen bij je BFF’s.

Mindfulnesscoach Suzan van de Roemer (52) is erin gespecialiseerd. ‘Ik krijg steeds vaker aanmeldingen van groepjes vriendinnen. In het begin is iedereen nog een beetje giechelig, want ja, ze zijn een weekendje weg. Ik heet alle dames dan welkom, schenk ze een wijntje in.

Later, als we aan tafel gaan, doen we een voorstelrondje. Daaruit kan ik al een heleboel aflezen. Wie er het hoogste woord heeft. Wie in zijn eentje zit. Wie met wie een ‘bondje’ vormt.

'Joh, doe je dat vaker?'

Ik moet zo’n eerste avond dus direct scherp zijn en degene die teveel ruimte inneemt, ‘terugzetten in haar hok’. Zodat anderen ook voldoende aan bod komen. Dan vraag ik iemand die een ander steeds in de rede valt: “Joh, doe je dat vaker?”

Ik houd dus voortdurend spiegels voor. We doen zo’n eerste avond ook een gezamenlijke meditatie. Dan worden primaire emoties al even aangeraakt en merk ik of er veiligheid in de groep bestaat.

Kwetsbaar opstellen

Wat helpt, is als de leider van de groep, die er altijd is, een aantal kwetsbare opmerkingen maakt. Iets vertelt wat niemand wist. Dan durft de rest ook en stelt iedereen zich open. Dat is prachtig. In dat geval ontstaat er op zo’n eerste avond al een nieuwe verbinding. Maar niet altijd dus.

De volgende dag gaat dit proces nog verder en ontstaat er meer transparantie. De een ontkoppelt zich van de groep, de ander stort zich er juist nog meer in. Net waar iemand behoefte aan heeft. Er zijn altijd types die voor iedereen de schouder zijn, maar zelf niets laten zien. Of vrouwen die alles beter weten. Of vriendinnen die niets tegen elkaar zeggen, maar er wel tegen mij over beginnen. Aan mij de taak om dit te sturen.

We mediteren opnieuw een paar keer. Vervolgens informeer ik hoe dat voor hen voelt. Dan komen ze wel los. Uiteindelijk ontstaat er altijd een nieuwe verbondenheid. Sommige mensen staan bij het weggaan veel steviger in hun schoenen dan toen ze kwamen. Prachtig om te zien. Er wordt altijd afscheid genomen met een dikke groepshug.’

Weg ego

Tamara van Witzenburg (49), pr- en socialmediaspecialist en oprichter van Wanderwalk, boekte al drie keer een meditatieweekend bij Van de Roemer. ‘In het verleden gingen we regelmatig met de meiden een lang weekend weg. Inmiddels heeft iedereen een gezin en is het contact minder intensief.

Daarom is het extra fijn en belangrijk om elkaar toch te blijven zien. Waarbij het niet alleen gaat om gezelligheid, maar ook om echt contact. Het was fantastisch. We gingen mediteren, doken in onszelf. Iedereen kon een heel weekend het dagelijkse leven loslaten. Weg werk, weg druk van de maatschappij, weg ego.

Het ging alleen maar over ons. Wie we zelf waren. Waar we tegenaan liepen. Dat te kunnen delen met elkaar, maakte het nog specialer. Je vergelijkt je ervaringen, herkent dingen, leert iets nieuws over elkaar. Daardoor kom je met zijn allen op een heel nieuwe laag. Oprecht kwetsbaar met elkaar kunnen zijn, is zó intiem! Een verdiepingsslag die iets doet voor de vriendschap.’

Nog even dit

Als ik je vraag naar mij te luisteren

en jij begint mij adviezen te geven,

DAN DOE JE NIET WAT IK JE VRAAG.

Als ik je vraag naar mij te luisteren

en jij begint mij te vertellen waarom

ik iets niet zo moet voelen als ik het voel,

DAN NEEM JE MIJN GEVOELENS NIET SERIEUS.

Als ik je vraag naar mij te luisteren

en jij denkt dat je iets moet doen om mijn problemen op te lossen,

DAN LAAT JE MIJ IN DE STEEK,

HOE VREEMD DAT OOK MAG LIJKEN.

Dus alsjeblieft, luister alleen maar naar

me en probeer me te begrijpen.

EN ALS JE WILT PRATEN, WACHT DAN EVEN en ik beloof je dat ik op mijn beurt

naar jou zal luisteren.

Leo Buscaglia alias Dr. Love (1924-1998)

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in