Dit zijn gouden tips voor ongecompliceerde feestdagen!

'De tijd is rijp om je af te vragen: wat wil ik?'

De ideale kerst. Elk jaar proberen we dat perfecte plaatje te creëren. Maar waarom eigenlijk? Volgens psycholoog Saskia Geraerts is de tijd rijp om je af te vragen: wat wil ik? 'Om verwachtingen te managen en teleurstellingen te voorkomen.'

Ze weet waar ze het over heeft; Saskia Geraerts is jarig op 21 december. ‘Ik word dit jaar vijftig én ik ben de helft van een tweeling. Vooraf bedenken wat ik wil vieren in december, en hoe, is onvermijdelijk.

Voorop staat: wat wil ík. Als je weet wat je wil, kun je voorkomen dat je voorbij je grenzen gaat of dat anderen dat doen. Zelfkennis en een bewuste planning voorkomen teleurstellingen en gedoe.’

Een nieuw begin

Geraerts: ‘Corona heeft ook voordelen. Voor iedereen bestaat nu de mogelijkheid om de dingen opnieuw uit te vinden, ook met de feestdagen. Ga je drie keer zoenen met oud en nieuw? Omhels je even of hou je liever afstand?

En: ga je, zoals vóór corona, op eerste kerstdag naar jouw ouders en op tweede kerstdag naar je schoonouders? Of ga je het nu anders doen?

Een traditie veranderen is niet zo eenvoudig. Maar nu, na de pandemie, is het veel eenvoudiger om een nieuwe start te maken, de traditie aan te passen. Pak die kans!’

Maar hoe weet je wat je wil? ‘Dat is waar het nogal eens aan schort,’ zegt Geraerts, ‘we hebben geen idee. We doen vaak wat we denken dat er van ons verwacht wordt. We luisteren meestal niet naar onze eigen behoeften. We zijn te druk met iets wat neerkomt op: ik doe dit, want dan vind jij mij leuk en dan wijs jij mij niet af.

Streef ernaar bevestiging uit jezelf te halen en niet uit je omgeving. Dan ben je onafhankelijk en heb je het niet meer nodig om dingen te doen omdat je denkt dat die ander ze leuk vindt. Afhankelijkheid is een recept voor teleur­stelling. Leer naar jezelf te luisteren, voor jezelf te zorgen.’

Om te peilen waar je blij van wordt, kun je volgens Geraerts het volgende doen: ‘Stel jezelf controle­vragen als je ergens geweest bent. Heb ik nu meer of minder energie dan vóór ik ging? Heeft het me opgeladen of ben ik stiekem teleurgesteld en denk ik: aan mij werd geen enkele vraag gesteld? Of vond ik het eigenlijk helemaal niet leuk?

Het is een goed middel om erachter te komen wat jíj wil. Natuurlijk, het kan niet alleen maar om jou draaien en het kan niet altijd holadijee geweldig zijn, maar het grootste deel moet ongecompliceerd en oké zijn.’

Breng de feestmaand in kaart

Ga er een avond voor zitten. Met pen en papier. Zet eens op een rij wat je de afgelopen tien jaar met de feestdagen gedaan hebt. Waar was je? Met wie? Wat deden jullie? Was er iets bijzonders?

Maak rijtjes met kenmerken per jaar. Vervolgens zet je er plussen en minnen bij. Welk jaar was leuk? Waarom? Wat was helemaal niet leuk en waarom? Zo krijg je vanzelf een beeld. Wat vind je leuk? Wat bezorgt je stress? Waar gaat het mis als het misgaat?

Stel veel vragen – eerst aan jezelf

Door het niet te laten gebeuren zoals het altijd ging, maar op tijd bewust stil te staan bij terugkerende dingen als de feestdagen, creëer je mogelijkheden om eerlijk te zijn, allereerst tegen jezelf. En vervolgens tegen de ander.

Geraerts: ‘Bespreek feest­dagen open en zo eerlijk mogelijk met je partner. Vooral wij vrouwen hebben er last van dat we denken dat mensen onze gedachten kunnen lezen, zeker onze partner. Dat ze aan onze neus kunnen zien wat we nodig hebben.

Nee dus, spreek het uit. Maak vóóraf afspraken. Denk aan: als ik de bob ben en ik zeg dat ik wil gaan, dan vind ik het prettig als we ook gáán. Niet dat daarna nog drie keer klinkt: dit is écht de laatste. En andersom mag hij natuurlijk net zo eerlijk zijn tegen jou.’

Controleer je aannames

‘Toen mijn partner voor het eerst bij mijn familie kwam,’ vertelt Geraerts, ‘dacht hij dat we allemaal ruzie hadden. Nee, zei ik, zo praten wij met elkaar. Bij hem thuis zitten ze namelijk in alle rust om de tafel.

Het kan dus best zijn dat zijn familieleden jou bijvoorbeeld veeleisend en all over the place vinden. En dat jouw familie je partner juist nogal terughoudend vindt. Leer dit soort dingen met elkaar te bespreken. Herken en controleer je aannames. In je hoofd kan er van alles rondgaan, zoals: ik moet altijd het hoofdgerecht doen, mijn schoonzus doet nooit iets. De volgende oefening legt uit hoe dat werkt.’

Oefening

‘Stel je voor: je loopt op je werk door de gang waar drie collega’s met elkaar staan te praten. Op het moment dat jij voorbijloopt, valt het stil en beginnen ze te lachen. Wat denk jij?

En wat nu als je vlak daarvoor bij je baas was geroepen en die je vertelde dat je weg moet omdat je totaal niet voldoet? En je loopt dan die gang door, langs die collega’s die stilvallen en beginnen te lachen. Wat denk je dán?

We spoelen wéér even terug: je wordt onverwacht bij je baas geroepen. Die vertelt je dat jij als enige een vaste aanstelling krijgt omdat ze zo blij met je zijn. Je verlaat zijn kantoor, loopt de gang in, langs de drie collega’s, die op dat moment stilvallen en lachen. Wat denk je nú?

Zie je hoe je interpretaties verschillen? Hoe meer negatieve dingen je hebt mee­gemaakt in je leven, hoe sneller je denkt dat het om iets vervelends over jou gaat. Je kunt dit oefenen. Steeds als je zoiets denkt: stop! Negenennegentig van de honderd keer gaat het niet over jou. Denk vervolgens iets positiefs: de kans is veel groter dat je het dan wél bij het rechte eind hebt. Blijven oefenen: meer rust is de beloning.

Eerste hulp bij de Feestdagen

1 Bedenk vóóraf ESCAPEMOGELIJKHEDEN. Zoals een korte wandeling tussendoor, in je eentje.

2 Breng kritische, eerlijke BOODSCHAPPEN IN DE IK-VORM. Niet ‘Jij doet altijd zus of zo’, maar iets als ‘Het doet me goed om even...’

3 KIJK MET EEN VERSE BLIK. Wil je dat raam eigenlijk wel weer zo fantastisch decoreren of mag het wat minder of helemaal niet? Bedenk zelf wat anders kan dit jaar. Waar zit ’m de pret in en waarin niet? Ben je gevoelig voor concurrentie? Bedenk: uiteindelijk zijn we allemaal even bang om afgewezen te worden. Wedden dat die buurvrouw met dat ande­re fantastisch gedecoreerde raam hetzelfde wil als jij?

4 Ben jij degene die zegt: ‘Nee hoor, ik ruim het zelf wel op’? Meen je dat? ACCEPTEER HULP, doe niet superstoer in je eentje.

5 Heb, als je opziet tegen koken, het LEF om – in joggingpak – hutspot te eten met kerst.

6 GA OP VAKANTIE. Geraerts: ‘Als een ander mij geen vakantie gunt, weet ik niet of ik die persoon heel dicht bij me wil hebben. Gun elkaar wat.’

7 ALLEEN? Zeg gerust nee tegen uitnodigingen en kruip onder een deken, kijk die serie die je wilde zien of lees dat mooie boek. En beeld je niet in dat de rest van de wereld in glorievolle liefde samen om de tafel zit. Wees je eigen beste gezelschap.

8 DENK ALS DE STOÏCIJNEN. Glimlach om wat je niet kunt veranderen en wees dankbaar voor wat je mag vieren.

Saskia Geraerts (Den Bosch, 1971) is als psycholoog geregeld te gast bij Beau, Jinek en HLF8. Ze is ook de huispsycholoog bij De Wild in de Middag op NPO Radio2.

Deze reportage heeft eerder in de printeditie van Nouveau gestaan © Nouveau / DPG Media 2021

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in