'Kan het nog seksistischer? De stoom komt uit mijn oren!'

Nouveau's columnist Sylvia wordt geconfronteerd met een gevalletje 'computer says no' en komt erachter dat bureaucratisch seksisme nog welig tiert.

Het is niet alleen achterhaald, het is ook denigrerend tot op het bot: als vrouw moet je in Nederland bij allerlei officiële instanties verplicht een veld ‘geboortenaam’ invullen: bij de bank voor een bankpas, bij het gemeentehuis voor een inschrijving en verhuizing, en ook bij een paspoort. Mannen hoeven dat niet.

Kan het nog seksistischer? De stoom komt uit mijn oren, ik voél het gewoon. Ik kom net uit een telefoongesprek met een superleuke en behulpzame dame van mijn bank, dus aan haar ligt dat zeker niet. Het ligt aan de reden dat ik belde, en dat zij en ik het niet kunnen veranderen.

Het gaat om middeleeuwse, seksistische regels bij banken en overheidsinstanties in het algemeen en bij i-DIN in het bijzonder. Ik blijf daar namelijk hardnekkig geregistreerd met mijn geboortenaam. Een naam die ik al jaren heel bewust en met reden niet meer gebruik.

Volstrekt achterhaald

Door achterhaalde regels valt hier niet aan te ontkomen. Medewerkers van de bank kunnen daar niets aan doen. Het softwaresysteem vertelt hun dat het een verplicht veld is. Als het niet wordt ingevuld, weigert het systeem en kan een aanvraag voor een bankpas domweg niet in behandeling genomen worden.

Andere regels voor vrouwen

Zo ook bij IDIN: IDentificeren en INloggen. Ontwikkeld door banken, en bedoeld om eenvoudig, veilig en overal op dezelfde manier in te kunnen loggen bij overheidsinstanties, verzekeringsmaatschappijen en webwinkels. Het systeem an sich is inderdaad veilig en functioneert heel eenvoudig. In die zin is het zeker aan te bevelen.

Wat er niet aan klopt, is dat het voor vrouwen andere richtlijnen hanteert dan voor mannen. Vrouwen staan namelijk automatisch, en zonder dat zij daar iets aan kunnen veranderen, met hun geboortenaam geregistreerd.

Oók als bij de BRP (BasisRegistratie Personen) bij naamgebruik geregistreerd staat ‘Alleen naam partner’. Dat is geen enkel probleem als dat de naam is die zij hanteren. Edoch: talloze vrouwen kiezen ervoor enkel de naam van hun huwelijkspartner te gebruiken.

Bewuste keuze

Mensen kiezen bewust voor een bepaalde achternaam. Iedereen moet daarin zijn/haar eigen gevoel mogen en kunnen volgen, want het is een persoonlijke afweging. Maar dan moet ook iedereen in de gelegenheid gesteld worden die keuze officieel te maken.

De regels kloppen bovendien aantoonbaar niet:

• Sinds een wetswijziging in 1998 kunnen mannen ook de achternaam van hun echtgenoot/echtgenote/ geregistreerd partner aannemen.
• Een man kan de achternaam van zijn vrouw aannemen en zijn geboortenaam achterwege laten.
• Er zijn echtparen waarbij zij eerst haar eigen naam voert, gevolgd door de zijne, en hij eerst zijn eigen naam, gevolgd door de hare.
• En er zijn dus vrouwen die de achternaam van hun man aannemen, zonder toevoeging van de geboortenaam.

Kortom: de regels en richtlijnen voldoen niet aan persoonlijke wensen én ze voldoen niet aan de wet.

“Wat is uw jongetjesnaam?”

Het woord ‘meisjesnaam’ is een heel hardnekkig fenomeen. Ooit al eens een ambtenaar, bankmedewerker of notaris aan een man horen vragen: “Wat is uw jongetjesnaam?”

Nee hè? En dat is best heel raar aangezien iedereen een geboortenaam heeft. Het begrip ‘meisjesnaam’ is simpelweg enorm neerbuigend en seksistisch.

Ministerie van Justitie en Veiligheid

Een Nederlandse vrouw kan haar achternaam enkel officieel wijzigen door een aanvraag in te dienen bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat gaat gepaard met veel rompslomp en voorwaarden, je bent afhankelijk van het oordeel van derden, en bovendien is het vaak een stap te ver omdat daarmee de geboortenaam echt verdwijnt. In een tijd waarin 33% van de huwelijken strandt, bovendien niet per se handig, want wie weet heb je die geboortenaam later weer nodig.

Kan iemand me dit uitleggen?

Hoe bestaat het dat wij vrouwen niet het recht hebben om zelf te bepalen of we met één of twee namen geregistreerd staan, en dat als je notabene bij de BRP geregistreerd staat met de naam van jouw keuze dat een ander systeem bepaalt dat die keuze niet geldig is?

En ook al treft dit niet een heel grote groep vrouwen, het gaat om het principe: Gelijkwaardigheid als uitgangspunt en dat gaat bij ons dus nog steeds op heel veel plekken aan de basis al mis. Hoe triest is dat?